ျပတ္ျပတ္သားသား ကန္႔ကြက္ၾကပါစို႔
(က) နိဒါန္း
၁။ လက္ရွိျမန္မာႏိုင္ငံကို အုပ္ခ်ဳပ္ေနတ့ဲ နအဖစစ္အစိုးရက (၁၉၉ဝ)ျပည့္ႏွစ္ ေမလမွာ ပါတီစံုအေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲႀကီးတရပ္ကို က်င္းပေပးခ့ဲပါတယ္။ အဲဒီေရြးေကာက္ပြဲႀကီးကေန ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ေခါင္းေဆာင္တ့ဲ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္က လႊတ္ ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ (၃၉၂)ေနရာ အႏိုင္ရရွိၿပီး အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ရဲ႔ မဟာမိတ္မ်ားျဖစ္ၾကတ့ဲ ရွမ္းအမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္အပါအဝင္ တိုင္းရင္းသားပါတီမ်ားက လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ (၆၇)ေနရာ အႏိုင္ရရွိခ့ဲပါတယ္။ စစ္တပ္က ေထာက္ခံအားေပးတ့ဲ တိုင္းရင္း သားစည္းလံုးညီၫႊတ္ေရးပါတီကေတာ့ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ (၁ဝ)ေနရာသာ ေရြးခ်ယ္ခံခ့ဲရပါတယ္။ ဒါဟာျဖင့္ ျပည္သူလူထု တရပ္လံုးက စစ္အာဏာရွင္စနစ္ကို ျပတ္ျပတ္သားသား ျငင္းပယ္ၿပီး အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ႏွင့္ တိုင္းရင္းသားပါတီမ်ားကို ႏိုင္ငံေတာ္ကို ဒီမိုကေရစီ၊ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုအခြင့္အေရးမ်ားကို အာမခံခ်က္ေပးမယ့္ ႏိုင္ငံေတာ္သစ္အျဖစ္ တည္ေဆာက္ဦးေဆာင္သြားဖို႔ တာဝန္အပ္ႏွင္း လိုက္တာပါပဲ ။
၂။ ဒါေပမယ့္လည္း “ေရြးေကာက္ပြဲအႏိုင္ရပါတီကို အာဏာလႊဲၿပီး စစ္တန္းလ်ားကို ျပန္ပါ့မယ္ ”လို႔ ကတိေပးခ့ဲတ့ဲ စစ္အစိုးရဟာ သူ႔ကတိကို ပ်က္ကြက္ခ့ဲပါတယ္။ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ေခၚယူက်င္းပေပးဖို႔ ျငင္းဆန္၊ အႏိုင္ရပါတီကို အာဏာလႊဲေျပာင္းေပးဖို႔ ျငင္းဆန္ ခ့ဲတ့ဲအျပင္ ေရြးေကာက္ပြဲအႏိုင္ရပါတီနဲ႔ တိုင္းရင္းသားပါတီမ်ားက စစ္အစိုးရနဲ႔ သံုးပြင့္ဆိုင္ေဆြးေႏြးပြဲေတြ က်င္းပၿပီး တိုင္းျပည္ ျပႆနာေတြကို ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အေျဖရွာၾကဖို႔ ကမ္းလွမ္းတာကိုပါ ျငင္းပယ္ခ့ဲပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ကို တရားဝင္ျဖစ္ေအာင္ အသက္သြင္းမယ့္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒတရပ္ကိုလည္း (၁၉၉ဝ)ေရြးေကာက္ပြဲက ေရြးေကာက္ခံလႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားရဲ႔ ဆႏၵမပါ၊ စစ္မွန္တ့ဲ တိုင္းရင္းသားကိုယ္စားလွယ္မ်ားရဲ႔ဆႏၵ မပါပဲ၊ တဖက္သတ္ ေရးဆြဲခ့ဲၿပီး အဲဒီဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒကို (၂ဝဝ၈)ခုႏွစ္ ေမလမွာ လူထုဆႏၵခံယူပြဲနဲ႔ အတည္ျပဳမယ္လို႔ ေºကးေၾကာ္ေနပါတယ္။
ဒါဟာျဖင့္ စစ္အာဏာရွင္ စနစ္ေအာက္က လြတ္ေျမာက္ၿပီး အေၾကာက္တရားကင္းတ့ဲ ဒီမိုကေရစီလူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေနထိုင္ခ်င္ၾကတ့ဲ ျပည္သူ လူထုတရပ္လံုးကို စစ္အစိုးရက စိန္ေခၚလိုက္တာပါပဲ။
ဒါဟာျဖင့္ (၁၉၉ဝ)ေရြးေကာက္ပြဲရလာဒ္ကို တရားဝင္ ျငင္းပယ္လိုက္တာပါပဲ။
စစ္အစိုးရက သူ႔ရဲ႔ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို မတရားတ့ဲနည္းလမ္းမ်ားနဲ႔ အတည္ျပဳလိုက္ႏိုင္တာနဲ႔တၿပိဳင္နက္ (၁၉၉ဝ)ေရြးေကာက္ ပြဲရလာဒ္ဟာ ပ်က္ျပယ္သြားခ့ဲပါၿပီ။ (၁၉၉ဝ)ေရြးေကာက္ပြဲအႏိုင္ရ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားရဲ႔အခန္းက ၿပီးဆံုးသြားပါၿပီ။ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ရဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲအႏိုင္ရပါတီ အဆင့္အတန္း ပ်က္ျပယ္သြားပါၿပီ။ အဆိုးဆံုးကေတာ့ ဒီဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒနဲ႔အတူ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ေအာက္ကို တရားဝင္ ေရာက္ရွိသြားၿပီး၊ က်ေနာ္တို႔ရဲ႔ သားစဥ္ေျမးဆက္ ေတြ စစ္ကြၽန္ဘဝ ေရာက္ၾကရေတာ့မွာပါ ။
(ခ) အမ်ိဳးသားညီလာခံႏွင့္ အေျခခံမူမ်ား
၁။ စစ္တပ္ရဲ႔ ႏိုင္ငံေရးအာဏာစိုးမိုးမႈကို တရားဝင္ေစဖို႔အတြက္ ရည္ရြယ္တ့ဲ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို စစ္အစိုးရက ႏွစ္ေပါင္း (၁၄)ႏွစ္ေက်ာ္ၾကာေအာင္ အခ်ိန္ယူၿပီး စစ္တပ္က လက္ေရြးစင္ ေရြးခ်ယ္ထားတ့ဲ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားနဲ႔ ေရးဆြဲခ့ဲတာပါ။ (၁၉၉ဝ) ေရြးေကာက္ပြဲအႏိုင္ရ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္အခ်ိဳ႔၊ အပစ္အခတ္ရပ္စဲထားတ့ဲ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက ကိုယ္စားလွယ္အခ်ိဳ႔ ပါဝင္ၾကေပမယ့္ သူတို႔ဟာလည္း စစ္တပ္ရဲ႔ဖိအားေပး အၾကပ္ကိုင္မႈေတြအေပၚ မလြန္ဆန္ႏိုင္ခ့ဲၾကပါဘူး။
၂။ ဒါေၾကာင့္ အမ်ိဳးသားညီလာခံက ခ်မွတ္လိုက္တ့ဲ အေျခခံမူေတြကို ထည့္သြင္းေရးဆြဲထားတ့ဲ ဒီဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒဟာ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ားကို အာမခံခ်က္ ေပးမထားသလို တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုမ်ား ေတာင္းဆိုေနၾကတ့ဲ ဖယ္ဒရယ္မူ အပါအဝင္ လူမ်ိဳးစုအခြင့္အေရးမ်ားကိုလည္း ျငင္းပယ္ထားတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ အထင္ရွားဆံုးကေတာ့ ဒီဖြဲ႔စည္းပံုအရ စစ္တပ္ဟာ သီးျခားအခြင့္ထူးခံ လူတန္းစားတရပ္အျဖစ္ တရားဝင္ တည္ရွိလာမွာျဖစ္ၿပီး တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က ႏိုင္ငံရဲ႔ အျမင့္ဆံုး အာဏာပိုပုဂၢိဳလ္ ျဖစ္လာမွာပါ။ တပ္မေတာ္တခုလံုးကေတာ့ ဥပေဒရဲ႔အထက္မွာ တည္ရွိၿပီး တိုင္းျပည္ရဲ႔ အာဏာသံုးရပ္(- ျဖစ္တ့ဲ) အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာ၊ တရားစီရင္ေရးအာဏာ၊ ဥပေဒျပဳအာဏာေတြကို ထင္သလို ခ်ယ္လွယ္ခြင့္ ရမွာပါ။ ျပည္သူလူထုတရပ္လံုးကေတာ့ ဒုတိယတန္းစား ႏိုင္ငံသားေတြအျဖစ္နဲ႔ စစ္တပ္ကို အလုပ္အေကြၽးျပဳရေတာ့မွာပါ။ အေသးစိတ္ အမ်ားနားလည္ေအာင္ ရွင္းျပခ်င္ပါတယ္။
(ဂ) ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအသစ္တြင္ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္သို႔ အပ္ႏွင္းထားေသာအာဏာမ်ား
၁။ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ဟာ စစ္တပ္ရဲ႔အေရးအရာအားလံုးကို လြတ္လပ္စြာ စီမံခန္႔ခြဲပိုင္ခြင့္ ရွိပါတယ္။ စစ္တပ္အင္အား တိုးခ်ဲ႔မႈ၊ ရာထူးအေျပာင္းအလဲ၊ စစ္တပ္ေနရာခ်ထားမႈ၊ စစ္တပ္အတြက္ ႏွစ္စဥ္ကုန္က်စရိတ္၊ စစ္လက္နက္ဝယ္ယူမႈ၊ စစ္တပ္ပိုင္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ား စသျဖင့္ စစ္တပ္ရဲ႔အေရးကိစၥအားလံုးကို ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က လြတ္လပ္စြာ စီမံခန္႔ခြဲပိုင္ခြင့္ ရွိရမယ္လို႔ အာဏာ အပ္ႏွင္းထားပါတယ္။ ဒီေတာ့ ႏိုင္ငံရဲ႔ဝန္ထမ္းအဖြဲ႔အစည္းတခုသာျဖစ္ရမယ့္ တပ္မေတာ္ဟာ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတရဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ေအာက္မွာလည္း မရွိ၊ လႊတ္ေတာ္ရဲ႔ ဥပေဒျပဳမူေအာက္မွာလည္း မရွိ၊ စစ္တပ္တြင္း ျဖစ္ေပၚတ့ဲ အမႈအခင္းမ်ား၊ တပ္မေတာ္သား ရာဇဝတ္မႈက်ဳးလြန္သူမ်ားကို ေထာင္စစ္ခံု±ံုးနဲ႔ တရားစီရင္မွာျဖစ္တ့ဲအတြက္ေၾကာင့္ တပ္မေတာ္ဟာ ႏိုင္ငံေတာ္တရားစီရင္ေရး စနစ္ရဲ႔ေအာက္မွာလည္း မရွိပဲ၊ ႏိုင္ငံေတာ္ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာသံုးရပ္စလံုးရဲ႔ အထက္မွာ တည္ရွိေနပါေတာ့တယ္။
၂။ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္နဲ႔ တပ္မေတာ္ဟာ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ဥပေဒျပဳေရး၊ တရားစီရင္ေရးစတ့ဲ အခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာ သံုးရပ္စလံုးရဲ႔ေအာက္မွာ မရွိေပမယ့္ အဲဒီအခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာ သံုးရပ္စလံုးကို စိတ္တိုင္းက် ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္ခြင့္လည္း ေပးထားပါတယ္။ ေအာက္မွာ အေသးစိတ္ ရွင္းျပပါ့မယ္။
၃။ တကယ္လို႔ တိုင္းျပည္မွာ အေရးေပၚအေျခအေန ေပၚေပါက္လာခ့ဲရင္ တိုင္းျပည္တခုလံုးကိုေသာ္‚ တစိတ္တေဒသကိုေသာ္‚ အေရးေပၚအေျခအေနေၾကျငာၿပီး တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ဥပေဒျပဳေရး၊ တရားစီရင္ေရး အာဏာ သံုးရပ္ကို ကိုင္တြယ္ၿပီး အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရွိတယ္လို႔လည္း အာဏာအပ္ႏွင္းထားပါတယ္။ အေရးေပၚအေျခအေနဆိုတာကလည္း ဒီဖြဲ႔ စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္ဖို႔ႀကိဳးစားတာကို ဆိုလိုတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ တခ်ိန္မွာ ႏိုင္ငံေရးအင္အားစုတစုက ဒီဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒကို ျပင္ဆင္ဖို႔ ႀကိဳးစားမယ္ဆိုရင္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က တိုင္းျပည္ၿပိဳကြဲမယ့္အႏၱရာယ္ကို ကာကြယ္ဖို႔ဆိုတ့ဲ အေၾကာင္းျပ ခ်က္နဲ႔ ႏိုင္ငံေတာ္ကို အေရးေပၚအေျခအေနေၾကျငာၿပီး ႏိုင္ငံေတာ္အာဏာသံုးရပ္ကို ကိုင္တြယ္အုပ္ခ်ဳပ္ဖို႔ တရားဝင္ ခြင့္ျပဳထားတာ ပါပဲ။ ရွင္းရွင္းေျပာရရင္ စစ္တပ္ကို ႀကိဳက္တ့ဲအခ်ိန္မွာ ႀကိဳက္သလို အာဏာသိမ္းခြင့္ တရားဝင္ ေပးထားတာပါပဲ။
၄။ ၿပီးေတာ့ အဲဒီလို စိတ္တိုင္းက် အာဏာသိမ္းထားတ့ဲအခ်ိန္ ျဖစ္ေပၚခ့ဲတ့ဲ ျပစ္မႈမ်ားနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္နဲ႔ ‚ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပက တာဝန္ေပးအပ္ထားတ့ဲ တပ္မေတာ္အရာရွိမ်ားကို မည္သည့္နည္းနဲ႔မွ် အေရးယူပိုင္ခြင့္ မရွိလို႔လည္း အကာအကြယ္ ေပးထားျပန္ပါတယ္။
(ဃ) ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ႏွင့္ တပ္မေတာ္၏ ဥပေဒျပဳအာဏာတြင္ ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္ခြင့္
၁။ ဒီဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအရ ႏိုင္ငံေတာ္မွာ ဗဟိုအဆင့္မွာ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္နဲ႔ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္၊ လႊတ္ေတာ္ ၂ ရပ္ရွိၿပီး၊ အဲဒီလႊတ္ေတာ္ ၂ ရပ္ေပါင္းကို ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္လို႔ ေခၚပါတယ္။ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကို ၿမိဳ႔နယ္မ်ားက ေရြးခ်ယ္တင္ေျမ‡ာက္ ထားတ့ဲ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းမွာျဖစ္ၿပီး ကိုယ္စားလွယ္ (၄၄ဝ) ပါဝင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကိုယ္စားလွယ္ (၃၃ဝ)ကိုသာ ျပည္သူလူထုက ေရြးခ်ယ္ခြင့္ရွိၿပီး၊ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က ခန္႔အပ္တ့ဲ တပ္မေတာ္အရာရွိ (၁၁ဝ)က ေရြးေကာက္ပြဲဝင္စရာမလိုပဲ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ျဖစ္လာၾကမွာပါ။ ဒီနည္းနဲ႔ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ရဲ႔ ေလးပံုတပံုကို ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က ထိမ္းခ်ဳပ္ထား ပါတယ္။
၂။ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ဆိုတာက ျပည္နယ္နဲ႔ေဒသႀကီး (၁၄)ခုက တခုကို ကိုယ္စားလွယ္ (၁၆)ေယာက္စီနဲ႔ စုစုေပါင္း ကိုယ္စား လွယ္ (၂၂၄)ေယာက္နဲ႔ ဖြဲ႔စည္းမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ ျပည္နယ္နဲ႔ေဒသတခုကို (၁၂)ေယာက္ႏႈန္းနဲ႔ စုစုေပါင္း ကိုယ္စားလွယ္ (၁၆၈) ေယာက္ကိုသာ လူထုက ေရြးခ်ယ္တင္ေျမ‡ာက္ခြင့္ရၿပီး၊ ျပည္နယ္နဲ႔ေဒသတခုကို (၄)ေယာက္ႏႈန္းနဲ႔ ကိုယ္စားလွယ္ (၅၆)ေယာက္ကို ေတာ့ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က တပ္မေတာ္အရာရွိမ်ားကို ခန္႔အပ္တာဝန္ေပးမွာပါ။ ဒီနည္းနဲ႔ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ရဲ႔ ေလးပံု တပံုကို ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က ထိမ္းခ်ဳပ္ထားပါတယ္။
၃။ တကယ္လို႔ ႏိုင္ငံဝန္ထမ္းမ်ားဟာ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခံရမယ္ဆိုရင္ သူတို႔ရဲ႔လက္ရွိအလုပ္အကိုင္က အနားယူရပါမယ္။ သူတို႔ကို ႏိုင္ငံေတာ္က ေပးအပ္ထားတ့ဲ ေနအိမ္၊ ကား စတာေတြကိုလည္း စြန္႔လႊတ္ရပါမယ္။ ဒါေပမယ့္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က ခန္႔အပ္လို႔ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ျဖစ္လာမယ့္ တပ္မေတာ္အရာရွိမ်ားကေတာ့ သူတို႔ရဲ႔ စစ္ဖက္ ရာထူးမ်ားက ႏႈတ္ထြက္စရာ မလိုသလို ေနတ့ဲအိမ္၊ စီးတ့ဲကားေတြကိုလည္း ျပန္အပ္စရာ မလိုပါဘူး။
၄။ တကယ္ေတာ့ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ဆိုတာ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႔ ဥပေရျပဳေရးအတြက္ အျမင့္မားဆံုး အာဏာပိုင္ အဖြဲ႔အစည္း ျဖစ္ရမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒီဖြဲ႔စည္းပံုအရ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႔လႊတ္ေတာ္ဟာ စစ္တပ္ရဲ႔အေရးအရာေတြကို ဥပေဒျပဌာန္းခြင့္ မရွိပါဘူး။ စစ္တပ္ရဲ႔အေရးကိစၥေတြနဲ႔ စစ္တပ္ရဲ႔ ႏွစ္စဥ္ဘတ္ဂ်က္ေတြကို တပ္မေတာ္အရာရွိလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားက သီးျခားေဆြးေႏြး ၾကမွာ ျဖစ္ၿပီး၊ အဲဒီ တပ္မေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားရဲ႔ တင္ျပခ်က္ေတြကိုသာ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္၊ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္၊ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္မ်ားက အတည္ျပဳေပးရမွာပါ။ အဲဒီလိုနဲ႔ လႊတ္ေတာ္ဟာ စစ္တပ္ရဲ႔ အလိုရွိရာကို အတည္ျပဳေပးရတ့ဲ ရာဘာ တံဆိပ္တံုးအဆင့္ကို ေရာက္ရွိသြားမွာပါ။
၅။ ျပည္နယ္နဲ႔ေဒသေတြမွာေတာ့ ျပည္နယ္ (သို႔) ေဒသလႊတ္ေတာ္တရပ္သာ ရွိမွာပါ။ ျပည္နယ္ (သို႔) ေဒသတြင္းမွာရွိတ့ဲ ၿမိဳ႔နယ္ မ်ားက ကိုယ္စားလွယ္ (၂)ေယာက္စီ၊ ျပည္နယ္ (သို႔) ေဒသတြင္းမွာရွိတ့ဲ ျပည္နယ္အဆင့္မရေသးတ့ဲ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုမ်ားက ကိုယ္စားလွယ္ (၁)ေယာက္စီနဲ႔ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က ခန္႔အပ္တာဝန္ေပးတ့ဲ၊ စုစုေပါင္းကိုယ္စားလွယ္အေရအတြက္ရဲ႔ ေလးပံု တပံုရွိတ့ဲ တပ္မေတာ္အရာရွိမ်ားႏွင့္ ျပည္နယ္ (သို႔) ေဒသလႊတ္ေတာ္ကို ဖြဲ႔စည္းရမွာပါ။ ဒီလိုနဲ႔ တပ္မေတာ္အရာရွိမ်ားက ေရြးေကာက္ပြဲဝင္စရာ မလိုပဲ ျပည္နယ္ (သို႔) ေဒသလႊတ္ေတာ္ရဲ႔ ေလးပံုတပံုကို ထိမ္းခ်ဳပ္ထားမွာပါ။
၆။ ျပည္နယ္၊ ေဒသလႊတ္ေတာ္ေတြမွာလည္း ေဒသလံုၿခံဳေရးနဲ႔ပတ္သက္တ့ဲ အေရးကိစၥေတြ၊ နယ္စပ္ေဒသမ်ားနဲ႔ပတ္သက္တ့ဲ ကိစၥေတြကို တပ္မေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားကသာလွ်င္ သီးျခားေဆြးေႏြးခြင့္ရွိၿပီး၊ ‚ကိုယ္စားလွယ္မ်ားရဲ႔ တင္ျပခ်က္ကိုသာ ျပည္နယ္၊ ေဒသလႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳေပးရမွာပါ။ ဒီလိုနဲ႔ပဲ ျပည္နယ္၊ ေဒသလႊတ္ေတာ္ဟာ စစ္တပ္အလိုဆႏၵကို အတည္ျပဳ ေပးရတ့ဲ ရာဘာတံဆိပ္တံုးအဆင့္ကို ေရာက္ရွိသြားမွာပါ။
(င) ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ႏွင့္ တပ္မေတာ္၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာတြင္ ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္ခြင့္
၁။ ႏိုင္ငံေတာ္မွာ သမၼတတေယာက္နဲ႔ ဒု-သမၼတ ႏွစ္ေယာက္ ရွိပါလိမ့္မယ္။ လႊတ္ေတာ္အုပ္စု သံုးစုက သမၼတေလာင္းတေယာက္စီ အမည္စာရင္း တင္သြင္းၿပီး လႊတ္ေတာ္တခုလံုး(ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္)က မဲေပးေရြးခ်ယ္ၾကရမွာပါ။ မဲအမ်ားဆံုးရသူက သမၼတ ျဖစ္ၿပီး က်န္ ႏွစ္ေယာက္က ဒု-သမၼတမ်ား ျဖစ္လာမွာပါ။
၂။ လႊတ္ေတာ္အုပ္စု (၃)စုကို ဒီလိုခြဲထားပါတယ္။
(က)ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္မွာ ေရြးေကာက္ခံ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ား (၃၃ဝ)ဦး၊
(ခ)အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္မွာ ေရြးေကာက္ခံကိုယ္စားလွယ္မ်ား (၁၆၈)ဦး
(ဂ)အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ႏွင့္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္ေပါင္းမွ တပ္မေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ား (၁၁ဝ + ၅၆)= (၁၆၆)ဦး
၃။ သမၼတနဲ႔ ဒု-သမၼတျဖစ္ဖို႔အတြက္ သတ္မွတ္ထားတ့ဲ အရည္အခ်င္းအခ်ိဳ႔က ဒီလိုပါ
(က) လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ျဖစ္ရန္မလို။
(ခ) ႏိုင္ငံေရး အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စီးပြားေရးႏွင့္ စစ္ေရးဆိုင္ရာ ရင္းႏွီးကြၽမ္းက်င္သူ ျဖစ္ရမည္။
(ဂ) အနည္းဆံုးအသက္ (၄၅)ႏွစ္ ရွိရမည္။ ႏိုင္ငံတြင္း အနည္းဆံုး အႏွစ္(၂ဝ) တဆက္တည္း ေနထိုင္သူ ျဖစ္ရမည္။
၄။ ဒီေရြးခ်ယ္ပံုအရ စစ္တပ္က အဆိုျပဳတ့ဲ ကိုယ္စားလွယ္တေယာက္ဟာ သမၼတေလာင္း ျဖစ္လာမွာပါ။ စစ္ေရးဆိုင္ရာ ရင္းႏွီးကြၽမ္း က်င္သူ ျဖစ္ရမည္ဆိုတ့ဲ ကန္႔သတ္ခ်က္အရ အျခားအုပ္စု(၂)စုက တင္သြင္းတ့ဲ သမၼတေလာင္းဟာလည္း တပ္မေတာ္ အရာရွိ ေဟာင္းေတြျဖစ္ဖို႔ အလားအလာ အမ်ားႀကီး ရွိေနပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ဒီ သံုးေယာက္ထဲက တေယာက္ကို သမၼတအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ၾက တ့ဲအခါ တပ္မေတာ္ကိုယ္စားလွယ္က သမၼတျဖစ္လာဖို႔၊ အနိမ့္ဆံုး ဒု-သမၼတ ျဖစ္လာမွာပါ။ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္မွာ တပ္ မေတာ္ကိုယ္စားလွယ္က (၂၅%) ပါဝင္တာမို႔ တပ္မေတာ္က ေထာက္ခံတ့ဲသူသာ သမၼတ ျဖစ္လာမွာကေတာ့ အေသအခ်ာပါပဲ။
၅။ တပ္မေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ (သို႔) တပ္မေတာ္က ေထာက္ခံတ့ဲသူသာ သမၼတျဖစ္လာမွာ ဆိုေပမယ့္ အဲ့ဒီႏိုင္ငံေတာ္သမၼတဟာ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္အေပၚမွာ ၾသဇာသက္ေရာက္မႈ မရွိပါဘူး။ တပ္မေတာ္အေပၚမွာ ၾသဇာသက္ေရာက္ခြင့္ မရွိပါဘူး။ ေျပာင္းျပန္ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ကသာ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတအေပၚမွာ ၾသဇာသက္ေရာက္မႈ ရွိပါတယ္။
၆။ ႏို္င္ငံေတာ္သမၼတဟာ ဝန္ႀကီးအဖြဲ႔ကို ဖြဲ႔ရာမွာ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီး၊ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးနဲ႔ နယ္စပ္ေဒသေရးရာဝန္ႀကီးစတ့ဲ အေရးႀကီးတ့ဲ ဝန္ႀကီးေနရာ သံုးေနရာကို သူ႔ဖါသာ ခန္႔ခြင့္ မရွိပါဘူး။ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က တာဝန္ေပးတ့ဲ တပ္မေတာ္အရာရွိ မ်ားကိုသာ ခန္႔အပ္ရမွာပါ။ အလားတူပဲ ဒုတိယဝန္ႀကီးမ်ားကို ခန္႔အပ္တာဝန္ေပးရာမွာ ကာကြယ္ေရး၊ ျပည္ထဲေရး၊ နယ္စပ္ေဒသ ေရးရာ ဒုတိယဝန္ႀကီးမ်ားကို ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က တာဝန္ေပးတ့ဲ တပ္မေတာ္အရာရွိမ်ားကိုသာ ခန္႔အပ္ရမွာပါ။ ဒါကိုၾကည့္ ျခင္းျဖင့္ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတဟာ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ရဲ႔ ၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈေအာက္မွာ ရွိေနတယ္ဆိုတာ အထင္အရွားပါပဲ။
၇။ ဝန္ႀကီး (သို႔) ဒုဝန္ႀကီးအျဖစ္ ခန္႔အပ္တာဝန္ေပးခံရသူဟာ ႏိုင္ငံဝန္ထမ္းတေယာက္ျဖစ္ရင္ သက္ဆိုင္ရာဌာနက အၿငိမ္းစား ယူရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးပါတီဝင္တေယာက္ျဖစ္ရင္လည္း သက္ဆိုင္ရာပါတီကေန ဝန္ႀကီးသက္တမ္းတေလွ်ာက္ အနားယူရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က ခန္႔အပ္မယ့္ တပ္မေတာ္အရာရွိဝန္ႀကီးမ်ားကေတာ့ စစ္ဘက္တာဝန္ကေန အၿငိမ္းစားယူစရာ မလိုပါဘူး။ ခြၽင္းခ်က္ေပးထားပါတယ္။
၈။ အလားတူပါပဲ၊ ျပည္နယ္ (သို႔) ေဒသဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ဟာ သူရဲ႔ျပည္နယ္ (သို႔) ေဒသအစိုးရအဖြဲ႔မွာ လံုၿခံဳေရးနဲ႔ နယ္စပ္ေဒသအေရး ဝန္ႀကီးဌာနေတြကို ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က တာဝန္ေပးတ့ဲ တပ္မေတာ္အရာရွိမ်ားကိုသာ ခန္႔အပ္ရမွာပါ။
၉။ အလားတူပါပဲ၊ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ တိုင္းနဲ႔ဇံုေတြမွာလည္း ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က သက္ဆိုင္ရာဦးစီးအဖြဲ႔ရဲ႔ ေလးပံုတပံုကို ခန္႔အပ္မွာျဖစ္ၿပီး ေဒသလံုၿခံဳေရးရာ အႀကီးအကဲကိုလည္း ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ကပဲ ခန္႔အပ္တာဝန္ေပးမွာပါ။
၁ဝ။ ဒီလိုနဲ႔ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ဟာ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတထက္ အာဏာပိုႀကီးၿပီး တိုင္းျပည္ရဲ႔ဗဟိုအဆင့္၊ ျပည္နယ္၊ ေဒသအဆင့္နဲ႔ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ တိုင္းမ်ား၊ ဇံုမ်ားအဆင့္အထိ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာကို လႊမ္းမိုးဆုပ္ကိုင္ထားမွာပါ။
(စ) ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္နဲ႔ တပ္မေတာ္၏ တရားစီရင္ေရးအာဏာတြင္ ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္ခြင့္
၁။ ႏိုင္ငံေတာ္မွာ တရားစီရင္ေရးအာဏာဟာ အျမင့္မားဆံုး အာဏာသံုးရပ္ထဲက တခုျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒအရ ႏိုင္ငံေတာ္တရားစီရင္ေရးအာဏာဟာ အဖိႏွိပ္ခံျပည္သူမ်ားေပၚသာ သက္ေရာက္ၿပီး တိုင္းျပည္ရဲ႔ သီးျခားအခြင့္ထူးခံ လူတန္းစားျဖစ္တ့ဲ တပ္မေတာ္အေပၚမွာ သက္ေရာက္ျခင္း မရွိပါဘူး။
၂။ ဒီဖြဲ႔စည္းပံုအရ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ဟာ တပ္မေတာ္ေရးရာကိစၥအဝဝကို လြတ္လပ္စြာ စီမံခန္႔ခြဲခြင့္ ရွိပါတယ္။ အဲဒီအေရးကိစၥ ေတြထဲမွာ တရားစီရင္ေရးကိစၥလည္း ပါပါတယ္။ တပ္မေတာ္သားတေယာက္နဲ႔ ပါတ္သက္တ့ဲ အမႈအခင္းေတြကို ကာကြယ္ေရးဦးစီး ခ်ဳပ္က ခန္႔အပ္မယ့္ စစ္ခံု±ံုးကသာ ကိုင္တြယ္မွာ ျဖစ္ၿပီး အရပ္ဖက္တရား±ံုးမ်ားက စီရင္ခြင့္ မရွိပါဘူး။ ဒီနည္းနဲ႔ တပ္မေတာ္ဟာ ဥပေဒရဲ႔အထက္မွာ ေရာက္ရွိေနပါေတာ့တယ္။
၃။ ဒီဖြဲ႔စည္းပံုအရ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတက ျပည္ေထာင္စုတရားသူႀကီးခ်ဳပ္နဲ႔ ျပည္ေထာင္စုတရားသူႀကီးမ်ားကို ခန္႔အပ္တာဝန္ေပး ရတာပါ။ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတဟာ ျပည္ေထာင္စုတရားသူႀကီးခ်ဳပ္နဲ႔ ျပည္ေထာင္စုတရားသူႀကီးမ်ားကို ခန္႔အပ္ႏိုင္သလို ျဖဳတ္ခ်ပိုင္ခြင့္ လည္း ရွိပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ႔အာဏာနဲ႔ တရားစီရင္ေရးအာဏာဟာ တန္းတူျဖစ္ၿပီး တခုနဲ႔တခု အျပန္အလွန္ ထိန္းညိ‡ေပးေနရမွာ၊ တရားစီရင္ေရးဟာ လြတ္လပ္တ့ဲ တရားစီရင္ေရးျဖစ္ရမွာက ဒီမိုကေရစီရဲ႔ အႏွစ္သာရပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒီနအဖရဲ႔ ဖြဲ႔စည္းပံုဥပေဒမွာေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတဟာ တရားသူႀကီးမ်ားကို ခန္႔အပ္ခြင့္ရွိသလို ျဖဳတ္ခ်ခြင့္လည္း ရွိတ့ဲအတြက္ေၾကာင့္ တရားစီရင္ေရးအာဏာဟာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာရဲ႔ လက္ေအာက္ခံ ျဖစ္ေနပါၿပီ။ တပ္မေတာ္ရဲ႔အေရးကိစၥေတြကိုလည္း ကိုင္တြယ္ ခြင့္မရွိတ့ဲအျပင္ သမၼတကိုယ္တိုင္က ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ရဲ႔ ၾသဇာေအာက္မွာ ရွိေနတ့ဲအတြက္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ဟာ တရားစီရင္ေရးမွာလည္း စိတ္တိုင္းက် စြက္ဖက္ခြင့္ ရေနပါတယ္။
(ဆ) တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုမ်ားအေပၚ ဖိႏွိပ္ကန္႔သတ္မႈ
၁။ ႏိုင္ငံေတာ္ကို ေဒသႀကီး (၇)ခုနဲ႔ ျပည္နယ္ (၇)ခုအျဖစ္ ဖြဲ႔စည္းထားတာကိုက တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုမ်ားအားလံုး တန္းတူ ညီမွ်ေရးကို ျငင္းပယ္လိုက္တာပါ။
၂။ ဒီဖြဲ႔စည္းပံုမွာ တိုင္းရင္းသားမ်ားအတြက္ ျပည္နယ္ (၇)ခု (ရွမ္း၊ ကခ်င္၊ ကရင္၊ မြန္၊ ရခိုင္၊ ကယား၊ ခ်င္း)၊ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ တိုင္း (၁)ခု(ဝ)နဲ႔ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရဇံု (၅)ခု(နာဂ၊ ဓႏု၊ ပအို႔ဝ္၊ ပေလာင္၊ ကိုးကန္႔) ခဲြျခားေပးထားပါတယ္။
၃။ ဒီဖြဲ႔စည္းပံုအရ ျပည္နယ္အားလံုးမွာ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္မ်ား ဖြဲ႔စည္းထားရွိၿပီး ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ရဲ႔ ေလးပံု တပံုက ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က ခန္႔အပ္တ့ဲ တပ္မေတာ္အရာရွိေတြ ျဖစ္မွာပါ။ တိုင္းရင္းသားမ်ားရဲ႔ ကိုယ့္ၾကမၼာ ကိုယ္ဖန္တီးေရး ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ဟာ ဒီမွာတင္ ပ်က္ျပယ္သြားပါၿပီ။ ျပည္နယ္ေတြရဲ႔အေရးကိစၥကို တပ္မေတာ္အရာရွိမ်ားက ဝင္ေရာက္ခ်ယ္လွယ္ ေနၾကမွာပါ။
၄။ ဒီဖြဲ႔စည္းပံုမွာပဲ ျပည္နယ္ရဲ႔အႀကီးအကဲျဖစ္တ့ဲ ျပည္နယ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ကို ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားက တိုက္±ိုက္ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမ‡ာက္ခြင့္ မရွိပါဘူး။ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတကသာ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားထဲမွ သူစိတ္တိုင္းက်သူ တေယာက္ကို ခန္႔အပ္တာဝန္ေပးမွာပါ။ တိုင္းရင္းသားေတြအဖို႔ ကိုယ့္ေခါင္းေဆာင္ကိုယ္ေတာင္ ေရြးခ်ယ္ခြင့္မရပဲ ျပည္မက ေရြးခ်ယ္ တာဝန္ေပးသူကိုသာ လက္ခံၾကရမွာပါ။
၅။ ျပည္နယ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ကလည္း ျပည္နယ္အစိုးရအဖြဲ႔ကို သူ႔စိတ္ႀကိဳက္ ဖြဲ႔စည္းခြင့္ မရွိပါဘူး။ ျပည္နယ္ဝန္ႀကီး ျဖစ္သင့္သူေတြကို ေရြးခ်ယ္ၿပီး ႏို္င္ငံေတာ္သမၼတထံ တင္ျပၿပီး ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတက သေဘာတူညီမွ ခန္႔အပ္ခြင့္ ရွိတာပါ။ အဲဒီျပည္နယ္အစိုးရအဖြဲ႔ မွာလည္း လံုၿခံဳေရးနဲ႔ နယ္စပ္ေဒသအေရးကိစၥေတြအတြက္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က တာဝန္ေပးအပ္တ့ဲ တပ္မေတာ္အရာရွိေတြ ကိုပဲ ခန္႔အပ္ရမွာပါ။
၆။ ျပည္နယ္ေတြဟာ တရားသူႀကီးေတြကိုလည္း ေဒသခံတိုင္းရင္းသားမ်ားဆႏၵနဲ႔ ခန္႔အပ္လို႔ မရျပန္ပါဘူး။ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတကသာ ျပည္ေထာင္စုတရားသူႀကီးခ်ဳပ္နဲ႔ တိုင္ပင္ၿပီး ျပည္နယ္တရားသူႀကီးမ်ားကို ခန္႔အပ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ ျပည္နယ္မ်ားရဲ႔ တရားစီရင္ေရးအာဏာဟာ ျပည္မဗဟိုအစိုးရရဲ႔ ကိုင္တြယ္မႈေအာက္မွာပဲ ရွိပါတယ္။
၇။ အထက္မွာ ေဖၚျပခ့ဲသလို ျပည္နယ္ေတြမွာ လႊတ္ေတာ္ေရးရာနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးရာေတြမွာလည္း ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က ခန္႔အပ္ ထားတ့ဲ တပ္မေတာ္အရာရွိမ်ားက ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္ေနမွာ ျဖစ္ၿပီး၊ ျပည္နယ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္နဲ႔ ျပည္နယ္တရားသူႀကီးမ်ားကို ႏိုင္ငံ ေတာ္သမၼတက တိုက္±ိုက္ခန္႔အပ္မွာ ျဖစ္တ့ဲအတြက္ေၾကာင့္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုမ်ား ေတာင္းဆိုေနတ့ဲ တန္းတူညီမွ်ေရးနဲ႔ ကိုယ့္ၾကမၼာ ကိုယ္ဖန္တီးခြင့္ရေရးမ်ားနဲ႔ အေဝးႀကီး ျဖစ္ေနပါၿပီ။
၈။ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ တိုင္းနဲ႔ဇံုမ်ားမွာေတာ့ လႊတ္ေတာ္အစား ဦးစီးအဖြဲ႔မ်ား ဖြဲ႔စည္းမွာ ျဖစ္ၿပီး ဦးစီးအဖြဲ႔မ်ားက အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနဲ႔ ဥပေဒျပဳအာဏာကို ကိုင္တြယ္ၾကမွာပါ။ ထံုးစံအတိုင္း ဦးစီးအဖြဲ႔ဝင္ ေလးပံုတပံုဟာ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က ခန္႔အပ္တ့ဲ တပ္မေတာ္ အရာရွိမ်ား ျဖစ္ၿပီး လံုၿခံဳေရးနဲ႔ နယ္စပ္ေဒသေရးရာမ်ားကို ကိုင္တြယ္ၾကမွာပါ။ အဲဒီ ဦးစီးအဖြဲ႔မ်ားရဲ႔ ဥကၠ႒မ်ားကိုလည္း ႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတက တိုက္±ိုက္ခန္႔အပ္ တာဝန္ေပးမွာပါ။
၉။ ေနာက္အေရးႀကီးတ့ဲတခ်က္ကေတာ့ အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရးဦးစီးဌာနရဲ႔ အခန္းက႑ပါ။ အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရးဦးစီးဌာနဟာ ဗဟိုအစိုးရရဲ႔လက္ေအာက္က ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာနရဲ႔ လက္ေအာက္ခံအဖြဲ႔အစည္းျဖစ္ၿပီး ဗဟိုကေန ျပည္နယ္၊ ေဒသ၊ ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ တိုင္းနဲ႔ဇံုမ်ား၊ ၿမိဳ႔နယ္မ်ားအထိ အဆင့္ဆင့္ တည္ရွိမွာပါ။ ၿပီးေတာ့ ေဒသဆိုင္ရာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွာ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဖြဲ႔စည္းပံုအရ အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရးဦးစီးဌာနရဲ႔ ျပည္နယ္နဲ႔ ေဒသအႀကီးအကဲဟာ ျပည္နယ္၊ ေဒသအစိုးရအဖြဲ႔ရဲ႔ အတြင္းေရးမွဴးျဖစ္ၿပီး သူ႔ရဲ႔±ံုးအဖြဲ႔က ျပည္နယ္၊ ေဒသအစိုးရရဲ႔ ±ံုးအဖြဲ႔ ျဖစ္လာမွာပါ။ အလားတူပဲ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ တိုင္းနဲ႔ဇံု မ်ားက အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရးဌာန အႀကီးအကဲက အဲဒီ တိုင္းနဲ႔ဇံုမ်ား ဦးစီးအဖြဲ႔မ်ားရဲ႔ အတြင္းေရးမွဴးျဖစ္ၿပီး သူရဲ႔±ံုးအဖြဲ႔က ဦးစီးအဖြဲ႔မ်ားရဲ႔ ±ံုးအဖြဲ႔လည္း ျဖစ္ပါတယ္။
၁ဝ။ ဒီလိုနဲ႔ နအဖရဲ႔ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒဟာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုမ်ား ေတာင္းဆိုေနၾကတ့ဲ ဖယ္ဒရယ္မူ၊ တန္းတူညီမွ်ေရးနဲ႔ ကိုယ့္ၾကမၼာ ကိုယ္ဖန္တီးခြင့္မ်ားကို ျငင္းပယ္ထားၿပီး ဗဟိုအစိုးရရဲ႔ လက္ေအာက္ခံဘဝနဲ႔ ဗဟိုအစိုးရရဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ တရားစီရင္ေရး နဲ႔ ဥပေဒျပဳေရး အေရးအရာအားလံုးမွာ ခ်ဳပ္ကိုင္ခ်ယ္လွယ္တာကိုပဲ ခံၾကရေတာ့မွာပါ။
(ဇ) အမ်ိဳးသားကာကြယ္ေရးႏွင့္ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီ
၁။ ဒီဖြဲ႔စည္းပံုအရ အမ်ိဳးသားကာကြယ္ေရးနဲ႔ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီကို အဖြဲ႔ဝင္ (၁၁)ေယာက္နဲ႔ ဖြဲ႔စည္းမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေကာင္စီက ႏိုင္ငံေတာ္ကို အေရးေပၚအေျခအေန ေၾကျငာျခင္းနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး တာဝန္ရွိသလို ႏိုင္ငံေတာ္မွာ အာဏာအႀကီးဆံုးျဖစ္တ့ဲ တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ကို ခန္႔အပ္ဖို႔လည္း တာဝန္ရွိပါတယ္။
၂။ အဖြဲ႔ဝင္ (၁၁)ေယာက္ကေတာ့
(၁) သမၼတ
(၂) ဒုသမၼတ-၁
(၃) ဒုသမၼတ-၂
(၄) ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္အႀကီးအကဲ
(၅) အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္အႀကီးအကဲ
(၆) တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္
(၇) ဒုတိယတပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္
(၈) ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီး
(၉) ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး
(၁ဝ) ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးနဲ႔
(၁၁) နယ္စပ္ေဒသေရးရာဝန္ႀကီးတို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
၃။ ဒီဖြဲ႔စည္းမႈမွာၾကည့္ရင္ သမၼတဟာ တပ္မေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ေထာက္ခံမွ တက္လာမွာ ျဖစ္သလို၊ ဒုသမၼတ တေယာက္ဟာ လည္း တပ္မေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားက ေရြးခ်ယ္တင္ေျမ‡ာက္ထားသူပါ။ ဒုတိယတပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္နဲ႔ ကာကြယ္ေရး ဝန္ႀကီး၊ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီး၊ နယ္စပ္ေဒသဝန္ႀကီးမ်ားဟာလည္း ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က ခန္႔အပ္ထားသူေတြပါ။ ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးဟာလည္း သမၼတက ခန္႔အပ္ထားသူဆိုေတာ့ ဒီေကာင္စီမွာ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ရဲ႔ အလိုဆႏၵကို ေထာက္ခံမ့ဲသူက အနည္းဆံုး (၈)ေယာက္ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ဒီေကာင္စီဟာ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ရဲ႔ အလိုဆႏၵကို တံဆိပ္တုံုးထု ေထာက္ခံေပးရ မယ့္အဖြဲ႔သာ ျဖစ္ပါတယ္။
(စ်) ေနာက္မွ ျပင္၍ မရႏိုင္ပါ။
၁။ နအဖစစ္အုပ္စုက ဒီဖြဲ႔စည္းပံုကို အတည္ျပဳၿပီးရင္ ျပန္လည္ျပင္ဆင္ဖို႔ခက္ေအာင္လုပ္ထားပါေသးတယ္။ ဒီလိုပါ
၂။ ဒီဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္ဖို႔အတြက္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္(ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ ႏွစ္ရပ္ ေပါင္း)ကို တင္ရမွာပါ။ အနည္းဆံုး လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ (၂ဝ%)က ဥပေဒမူၾကမ္းတရပ္အေနနဲ႔ တင္ရမယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
၃။ ဖြဲ႔စည္းပံုရဲ႔အဓိကအခန္းေတြျဖစ္တ့ဲ ႏိုင္ငံေတာ္အေျခခံမူဝါဒမ်ား၊ ႏိုင္ငံေတာ္ဖြဲ႔စည္းပံု၊ ဥပေဒျပဳအာဏာဖြဲ႔စည္းမႈ၊ အုပ္ခ်ဳပ္မႈအာ ဏာဖြဲ႔စည္းမႈ၊ တရားစီရင္ေရးအာဏာဖြဲ႔စည္းမႈ၊ အေရးေပၚအေျခအေနစတ့ဲ အခန္းေတြကို ျပင္ဆင္ဖို႔ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ အားလံုးရဲ႔ (၇၅%)ေက်ာ္ ေထာက္ခံမဲ လိုအပ္တ့ဲအျပင္ ျပည္လံုးကြၽတ္ဆႏၵခံယူပြဲက (၅ဝ%)ေက်ာ္ ေထာက္ခံမဲလည္း လိုအပ္ပါတယ္။ အျခားအခန္းက႑ေတြကိုေတာ့ စုစုေပါင္း လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားရဲ႔ (၇၅%)ေက်ာ္ ေထာက္ခံမဲနဲ႔ ျပင္ႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
၄။ လႊတ္ေတာ္ ႏွစ္ရပ္စလံုးမွာ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က ခန္႔အပ္ထားတ့ဲ တပ္မေတာ္အရာရွိမ်ားက (၂၅%) ေနရာယူထားတာပါ။ သူတို႔မပါပဲနဲ႔ (၇၅%)ေက်ာ္ ေထာက္ခံမဲ မရႏိုင္သလို သူတို႔ပါဝင္ေထာက္ခံဖို႔ဆိုတာလည္း မျဖစ္ႏိုင္တ့ဲအတြက္ေၾကာင့္ ဒီဖြဲ႔စည္းပံုကို ေနာက္မွ ျပန္ျပင္ၾကတာေပါ့လို႔ စဥ္းစားေနရင္ အႀကီးအက်ယ္ မွားပါလိမ့္မယ္။
၅။ တကယ္လို႔မ်ား ေရြးခ်ယ္ခံ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအားလံုးကလည္း တစိတ္တည္းတဝမ္းတည္းနဲ႔ (၇၅%) ေထာက္ခံၾကမယ္၊ တပ္မေတာ္ကိုယ္စားလွယ္တခ်ိဳ႔က ေရြးခ်ယ္ခံကိုယ္စားလွယ္မ်ားဘက္ပါၿပီး ဖြဲ႔စည္းပံုကိုျပင္ဖို႔ ေထာက္ခံလို႔ (၇၅%)ေက်ာ္ ေထာက္ခံ မဲရရင္ေတာင္မွ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က ခ်က္ခ်င္း ႏိုင္ငံေတာ္ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအား ကာကြယ္ရန္ဆိုတ့ဲ အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႔ ႏိုင္ငံေတာ္ကို အေရးေပၚအေျခအေန ေၾကျငာၿပီး အာဏာသိမ္းမွာ အေသအခ်ာပါပဲ
(ည) ျပည္ေထာင္စုႀက့ံခိုင္ေရးႏွင့္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအသင္း(ႀက့ံဖံြ႔)၏ စြက္ဖက္ခ်ယ္လွယ္မႈ
၁။ နအဖစစ္အုပ္စုက ႀကံ့ဖြံ႔ကို လူထုအဖြဲ႔အစည္းတရပ္အသြင္နဲ႔ ဖြဲ႔စည္းခ့ဲတာပါ။ ဒါေပမယ့္လည္း တေျဖးေျဖးနဲ႔ ႀကံ့ဖြံ႔ဟာ နအဖရဲ႔ လက္±ံုးတပ္တခု ျဖစ္လာၿပီး တိုင္းသူျပည္သားမ်ားကို ေစာင့္ၾကပ္ၾကည့္±ႈရင္း ႏွိပ္စက္အႏိုင္က်င့္တ့ဲ ယႏၱယားတခု ျဖစ္လာပါတယ္။ ရပ္ကြက္ထဲ ဧည့္စာရင္းစစ္၊ ကင္းလွည့္တာကအစ ပါသလို ဒီမိုကေရစီေရးလႈပ္ရွားမႈေတြ၊ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္အဖြဲ႔ဝင္ေတြကို ေစာင့္ၾကည့္ ေထာက္လွမ္းရာမွာလည္း ပါပါတယ္။ အခုဆိုရင္ ႀကံ့ဖြံ႔ဟာ နအဖစစ္အာဏာရွင္မ်ားရဲ႔ အားေပးမႈနဲ႔ ဒီမိုကေရစီလႈပ္ရွားသူမ်ားကို အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခြင္းျခင္း၊ ဖမ္းဆီးထိမ္းသိမ္းျခင္းစတ့ဲ ဥပေဒမ့ဲအျပဳအမူမ်ားကို ရဲရဲတင္းတင္း ေဆာင္ရြက္ေနပါၿပီ။ အဲဒီႀကံ့ဖြံ႔အဖြဲ႔က လာမယ့္ လူထုဆႏၵခံယူပြဲကို ႀကီးၾကပ္အေကာင္အထည္ေဖၚမွာ ျဖစ္ၿပီး နအဖရဲ႔ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို မရ,ရတ့ဲနည္းနဲ႔ အတည္ျပဳ မွာပါ။
၂။ အဲဒီလို ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို မတရားသျဖင့္ အတည္ျပဳၿပီးရင္ ဒီႀကံ့ဖြံ႔ဟာ ႏိုင္ငံေရးပါတီ ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။ ၿပီးေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲအသစ္မွာ ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္မွာပါ။ ဒီနည္းနဲ႔ ေနာက္ျဖစ္ေပၚလာမယ့္ လႊတ္ေတာ္အသစ္ေတြမွာ တပ္မေတာ္ကိုယ္စား လွယ္ (၂၅%)အျပင္ တပ္မေတာ္ရဲ႔ ၾသဇာခံအဖြဲ႔အစည္းျဖစ္တ့ဲ ႀကံ့ဖြံ႔ကိုယ္စားလွယ္ေတြကလည္း ရာခိုင္ႏႈန္း တစံုတရာ ေနရာယူ ထားၾကမွာပါ။ ဒီေတာ့ ဒီနအဖရဲ႔ မတရားတ့ဲ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ေနာက္မွ ျပန္လည္ျပင္ဆင္ၾကဖို႔ဆိုတာ ဘယ္လိုမွ မျဖစ္ႏိုင္ သလို ဒီဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒရဲ႔ေဘာင္ထဲကေန ဒီမိုကေရစီေရး၊ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုမ်ား တန္းတူညီမွ်ေရး ေတြကို တတ္ႏိုင္သေလာက္ ႀကိဳးစားေဆာင္ရြက္ၾကဖို႔ဆိုတာလည္း မျဖစ္ႏိုင္သေလာက္ပါပဲ။
၃။ ေရွ႔မွာ တင္ျပခ့ဲပါတယ္။ ဒီဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို အတည္ျပဳၿပီးသြားရင္ စစ္တပ္ဟာ သီးျခားအခြင့္ထူးခံ လူတန္းစားတရပ္ အျဖစ္ တရားဝင္ ေပၚေပါက္လာမွာျဖစ္ၿပီး ျမန္မာျပည္သူမ်ားကေတာ့ ဒုတိယတန္းစား ႏိုင္ငံသားမ်ားသာ ျဖစ္လာမယ္လို႔ တင္ျပ ခ့ဲပါတယ္။ အမွန္တကယ္ေတာ့ ဒီထက္ဆိုးပါတယ္။ စစ္တပ္က ထိပ္ဆံုးကေန၊ ဥပေဒရဲ႔အထက္ကေန သီးျခားအခြင့္ထူးခံ လူတန္းစား တရပ္အျဖစ္ တည္ရွိေနသလို ႀကံ့ဖြံ႔နဲ႔ လက္နက္ခ်တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႔အစည္းတခ်ိဳ႔ဟာလည္း စစ္တပ္ရဲ႔ မ်က္ႏွာသာေပးမႈ၊ အားေပး ေထာက္ခံမႈနဲ႔ လူထုတရပ္လံုးရဲ႔ အထက္မွာ၊ ဥပေဒရဲ႔အထက္မွာ ရွိေနမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္သူျပည္သားမ်ားဟာ ဒုတိယတန္းေတာင္ မဟုတ္၊ တတိယတန္းစားႏိုင္ငံသားမ်ားအဆင့္နဲ႔ စစ္တပ္နဲ႔ႀကံ့ဖြံ႔ရဲ႔ မတရားအႏိုင္က်င့္မႈေတြကို သားစဥ္ေျမး ဆက္ ခံၾကရေတာ့မွာပါ။
(Ë)ဒီမိုကေရစီအင္အားစုမ်ား ေရြးေကာက္ပြဲ ဝင္ခြင့္မရႏိုင္ပါ
၁။ တခ်ိဳ႔ကလည္း ေမွ်ာ္လင့္ၾကပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီအင္အားစုမ်ား တက္ညီလက္ညီနဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲဝင္ၿပိဳင္ရင္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စား လွယ္ေနရာ အမ်ားစုကို ရႏိုင္တယ္။ ၿပီးေတာ့ လႊတ္ေတာ္တြင္းကေန တိုင္းျပည္ကို ႀကိဳးစားကယ္တင္သင့္တယ္လို႔ ယူဆေနၾကသူေတြ လည္း ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒမွာ ယေန႔ ဒီမိုကေရစီေရး လႈပ္ရွားသူေတြ ပါဝင္ယွဥ္ၿပိဳင္ခြင့္မရေအာင္ ကန္႔သတ္ ထားပါတယ္။
၂။ ဒီဖြဲ႔စည္းပံုအရ ျပစ္မႈတခုခုနဲ႔ အက်ဥ္းက်ဖူးသူ၊ တရား±ံုးတခုခုက ျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္ျခင္းခံရသူေတြဟာ ေရြးေကာက္ပြဲ ဝင္ခြင့္မရွိပါ ဘူး။ ဒီကေန႔ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေတြ၊ အဖြဲ႔ဝင္ေတြ၊ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ လူ႔အခြင့္ အေရး လႈပ္ရွားသူေတြအားလံုးနီးပါးဟာ အက်ဥ္းေထာင္ထဲ အႀကိမ္ႀကိမ္ေရာက္ခ့ဲၾက၊ ေရာက္ေနၾကတ့ဲသူေတြပါ။ သူတို႔ေတြအတြက္ ေရြးေကာက္ပြဲ ဝင္ႏိုင္ခြင့္ လံုးဝမရွိပါဘူး။
၃။ တာဝန္ရွိ အဖြဲ႔အစည္းတခုခုက ေရြးေကာက္ပြဲဝင္ရန္ မသင့္လို႔ ဆံုးျဖတ္ထားတ့ဲ ပုဂၢိဳလ္တဦးဟာလည္း ေရြးေကာက္ပြဲ ဝင္ခြင့္ မရွိပါဘူး။ (၁၉၈၉)မွာ ဖြဲ႔စည္းတ့ဲ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ေရြးေကာက္ပြဲ ဝင္ခြင့္မရွိလို႔ ဆံုးျဖတ္ထားတ့ဲ အတြက္ အဲဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္ဟာ ဆက္လက္အတည္ျဖစ္ေနၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေရြးေကာက္ပြဲ ဝင္ခြင့္မရႏိုင္ပါ။
၄။ ျပည္ပအစိုးရတခုခုကို ၾသဇာခံသူေတြဟာလည္း ေရြးေကာက္ပြဲ ဝင္ခြင့္မရလို႔ ကန္႔သတ္ထားပါတယ္။ ဒီေတာ့ နအဖအစိုးရက ဒီေန႔ ဒီမိုကေရစီလႈပ္ရွားသူေတြအားလံုးကို ျပည္ပၾသဇာခံမ်ားလို႔ အႀကိမ္ႀကိမ္ စြပ္စြဲထားတာကို သတိရဖို႔ပါပဲ။
၅။ ဒီဖြဲ႔စည္းပံုမွာ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား ဖြဲ႔စည္းမႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး တင္းက်ပ္တ့ဲ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြ ခ်မွတ္ထားပါတယ္။ ဒီဖြဲ႔စည္းပံုအရ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားအားလံုးဟာ စည္းကမ္းက်တ့ဲ စစ္မွန္တ့ဲ ပါတီစံုဒီမိုကေရစီကို လက္ခံက်င့္သံုးရမယ္။ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒနဲ႔ တည္ဆဲဥပေဒမ်ားကို လိုက္နာရမယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ နအဖစစ္အုပ္စုရဲ႔ စည္းကမ္းက်တ့ဲ စစ္မွန္ေသာ ပါတီစံုဒီမိုကေရစီဆိုတာကိုက အမွန္တကယ္ေတာ့ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ားကို ကန္႔သတ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ထားတ့ဲစနစ္မို႔လို႔ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္နဲ႔ တိုင္းရင္းသားပါတီမ်ားအေနနဲ႔ လက္ခံႏိုင္ဖို႔ အေတာ္ခက္ပါလိမ့္မယ္။ ဒီဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒရဲ႔ အဓိကအႏွစ္သာရကလည္း ႏိုင္ငံရဲ႔အျမင့္ဆံုးအာဏာကို တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ထံ အပ္ႏွံထားတာျဖစ္လို႔ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္နဲ႔ တိုင္းရင္းသားပါတီမ်ားအတြက္ ဒီဖြဲ႔စည္းပံုကို လိုက္နာဖို႔ဆိုတာ အေတာ္ခက္ပါလိမ့္မယ္။
၆။ လက္ရွိ တည္ရွိဆဲပါတီမ်ားအတြက္လည္း ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြ ရွိပါေသးတယ္။ တကယ္လို႔ ႏိုင္ငံေရးပါတီတခုဟာ မတရားသင္း အဖြဲ႔အစည္းတခုအျဖစ္ ေၾကျငာခံရမယ္ဆိုရင္၊ သူပုန္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားကို ဆက္သြယ္တယ္၊ ေထာက္ခံအားေပးတယ္လို႔ ေတြ႔ရွိရင္၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီတခုဟာ ျပည္ပႏိုင္ငံတခုရဲ႔ အစိုးရဆီကျဖစ္ေစ၊ အဖြဲ႔အစည္းတခုဆီကျဖစ္ေစ၊ လူပုဂၢိဳလ္တဦးဆီကျဖစ္ေစ၊ ေငြေၾကးနဲ႔ အျခားေထာက္ပ့ံမႈမ်ား ရယူရင္ အဲဒီပါတီကို တရားဝင္တည္ရွိခြင့္မွ ရပ္စဲျပစ္မယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒီေတာ့ နအဖစစ္အုပ္စုက အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ကို ျပည္ပအဖြဲ႔မ်ားနဲ႔ ဆက္သြယ္တယ္၊ ႏိုင္ငံျခားေငြေၾကး အေထာက္အပ့ံေတြ ရယူတယ္၊ လက္နက္ ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားနဲ႔ ပတ္သက္တယ္ စသျဖင့္ ႀကိမ္ဖန္မ်ားစြာ စြပ္စြဲထားတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ဒီဖြဲစည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို အတည္ျပဳ ၿပီးရင္ နအဖက အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ကို တရားဝင္တည္ရွိခြင့္ ±ုပ္သိမ္းလိမ့္မယ္လို႔ ယံုၾကည္ရပါတယ္။
(ဌ) ျပတ္ျပတ္သားသား ကန္႔ကြက္ၾကပါစို႔
၁။ က်ေနာ္တို႔ ျပည္သူမ်ားအတြက္ ေရြးခ်ယ္စရာ ႏွစ္ခုပဲ ရွိပါတယ္။ နအဖရဲ႔ ဖြဲ႔စည္းပံုကို ေထာက္ခံၿပီး ဘဝအဆက္ဆက္၊ သားစဥ္မ်ိဳးဆက္ စစ္တပ္ကြၽန္ အျဖစ္ခံမလား၊ နအဖရဲ႔ဖြဲ႔စည္းပံုကို ျပတ္ျပတ္သားသား ကန္႔ကြက္ပယ္ခ်ၿပီး နအဖကို (၁၉၉ဝ) ေရြးေကာက္ပြဲရလာဒ္ကို အသိအမွတ္ျပဳဖို႔ ေတာင္းဆိုမလား။ နအဖကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ကို စိမ္ေခၚလိုက္ပါၿပီ။
၂။ က်ေနာ္တို႔ ေရြးခ်ယ္ရမွာလည္း တခုပဲ ရွိပါတယ္။ တသက္လံုး က်ေနာ္တို႔ရဲ႔ သားစဥ္ေျမးဆက္မ်ားကို စစ္တပ္ကြၽန္ ျဖစ္ရမယ့္ ဘဝကို မေရြးခ်ယ္ႏိုင္ပါဘူး။ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးအတြက္ အာမခံခ်က္မရွိတ့ဲ၊ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုမ်ား အခြင့္အေရးေတြကို ျငင္းပယ္ထားတ့ဲ၊ စစ္တပ္ကို သီးျခားအခြင့္ထူးခံ လူတန္းစား (သို႔) အုပ္ခ်ဳပ္သူလူတန္းစားအျဖစ္ ဖန္တီးၿပီး ျပည္သူလူထုကို ေက်းကြၽန္မ်ားအျဖစ္ သတ္မွတ္လိုက္တ့ဲ၊ ဒီနအဖရဲ႔ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို က်ေနာ္တို႔အားလံုး တိုင္းရင္းသား ညီအစ္ကို ေမာင္ႏွမမ်ားအားလံုး ျပတ္ျပတ္သားသား ကန္႔ကြက္ၾကပါစို႔။
ေလးစားစြာ
ေအာင္ဒင္
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာ့အေရးလႈပ္ရွားမႈအဖြဲ႔
ေဖေဖၚဝါရီ ၁၂ ၂ဝဝ၈ (ျပည္ေထာင္စုေန႔)
