http://www.voanews.com/burmese/news/democracy-forum/burma_forum_07-15-2012-162546986.html

နားဆင္ရန္
MP3 

ဒီတပတ္ ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီေရးရာ အစီအစဥ္မွာ ျမန္မာႏို္င္ငံအေပၚ ပိတ္စို႔အေရးယူမႈေတြ ခ်မွတ္ထားခဲ့တဲ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက အေရးယူမႈေတြကို ေလွ်ာ့ေပါ့ေပးလိုက္တာေၾကာင့္ အေမရိကန္စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွာ ရင္းႏီွးျမဳပ္ႏံွခြင့္ေတြ ရလာေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုလိုမ်ဳိး အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ေျပာင္းလဲလာတဲ့ မူဝါဒေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဝါရွင္တန္အေျခစိုက္ ျမန္မာ့အေရးလႈပ္ရွားမႈအဖြဲ႔ U.S. Campaign for Burma အဖြဲ႔ အမႈေဆာင္ဒါရိုက္တာ ဦးေအာင္ဒင္ ကို ဗီြအိုေအမွ ကိုေအာင္လြင္ဦး က ေတြ႔ဆံုေမးျမန္း ေဆြးေႏြးထားပါတယ္။

ကိုေအာင္လြင္ဦး ။ ။ ဦးေအာင္ဒင္ က ဝါရွင္တန္မွာအေျခစိုက္ထားတဲ့ ျမန္မာ့အေရးလႈပ္ရွားမႈအဖြဲ႔တဖြဲ႔ျဖစ္တဲ့ U.S. Campaign for Burma အမႈေဆာင္ဒါရိုက္တာအျဖစ္နဲ႔ အေမရိကန္အစိုးရအတြင္းမွာ မူဝါဒေရးရာေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အႀကံေပးတာေတြ၊ တုိက္တြန္းတာေတြ လုပ္တယ္ဆိုၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ နားလည္းပါတယ္။ အခုအခ်ိန္မွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက အျပန္အလွန္ သံအမတ္ႀကီးေတြ ခန္႔အပ္တာေတြရွိတယ္။ အခုေနာက္ဆံုး စီးပြားေရးဒဏ္ခတ္မႈေတြကို ေလွ်ာ့ေပါ့ေပးတဲ့ကိစၥေတြ ရွိတယ္ဆိုေတာ့ ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဦးေအာင္ဒင္ရဲ ႔ ေယဘုယ်ရပ္တည္ခ်က္ ဘယ္လိုရွိပါသလဲ။

ဦးေအာင္ဒင္ ။ ။ သေဘာထား ရပ္တည္ခ်က္က ဒီလုိဗ်။ က်ေနာ္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကို ၂၀၀၁ က ေရာက္ခဲ့တယ္။ ေရာက္တဲ့အခ်ိန္ကစၿပီး အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္နဲ႔ အစိုးရကို ခ်ဥ္းကပ္ၿပီးေတာ့ ျမန္မာ့အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေဆာင္ရြက္ခဲ့တာ အခုဆိုရင္ ၁၂ ႏွစ္ရွိပါၿပီ။ အဲဒီကာလေတြမွာ က်ေနာ္ အၿမဲေျပာေလ့ရွိပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ျမန္မာႏိုင္ငံအေရးမွာ ဝင္ေရာက္ၿပီး ပတ္သက္ေနတာဟာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ ႔ အက်ဳိးစီးပြား လုံုးဝမပါဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံအက်ဳိးစီးပြား၊ ျမန္မာလူမ်ဳိးတို႔ရဲ ႔ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးတိုက္ပြဲအတြက္ ပံ့ပိုးကူညီေနတာျဖစ္တယ္။ အဲဒီလိုမ်ဳိး က်ေနာ္ အၿမဲတမ္းေႂကြးေၾကာ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အခုလတ္တေလာ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အေျခအေနမွာေတာ့ က်ေနာ္ ျမင္ေတြ႔ရတာကေတာ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ မူဝါဒေတြဟာ အရင္ကလို လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဒီမုိကေရစီေရး ဦးစားေပးတဲ့ မူဝါဒေတြ မဟုတ္ေတာ့ဘဲနဲ႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ ႔ အက်ဳိးစီးပြား၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ ႔ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ႀကီးမ်ားရဲ ႔ အက်ဳိးစီးပြားေပၚမွာ အေျခခံတဲ့ မူဝါဒဖက္ကို ေျပာင္းလဲသြားၿပီလို႔ စိတ္မေကာင္းျဖစ္စြာ ေျပာရမွာပါ။

ကိုေအာင္လြင္ဦး ။ ။ အခု အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ေနာက္ဆံုး ဒဏ္ခတ္မႈေတြကို ေလွ်ာ့တဲ့အထဲမွာ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြရွိမယ္လို႔ ေျပာခဲ့တယ္။ အစီရင္ခံစာ ျပန္တင္ရမယ္။ ကုမၼဏီေတြအေနနဲ႔ သူတုိ႔လုပ္တဲ့ကိစၥေတြကို ျပန္ၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနတို႔ဘာတုိ႔ကို အေၾကာင္းၾကားရမယ္ဆိုတဲ့ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြပါတယ္ဆိုေတာ့ ဒါေတြက လံုေလာက္မႈ မရွိဘူးလား။

ဦးေအာင္ဒင္ ။ ။ မရွိဘူး။ လံုးလံုးမရွိပါဘူး။ သူတုိ႔ အဲဒီလိုမ်ဳိး စီးပြားေရးပိတ္စို႔မႈေတြ ေလွ်ာ့ခ်မယ္ဆိုကတည္းက က်ေနာ္တုိ႔ အေမရိကန္အစိုးရနဲ႔ ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္ကို အျပင္းအထန္ ဝိုင္းဝန္းဖိအားေပးၾကပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဝါရွင္တန္အေျခစုိက္ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔စည္းေတြက။ တစ္အခ်က္က စီးပြားေရး ပိတ္စို႔မႈေတြ၊ ရင္းႏီွးျမွဳပ္ႏံွမႈေတြကို ျပန္လည္ဖြင့္ေပးမယ္ဆိုရင္ေတာင္မွ extractive industries လုိ႔ေခၚတဲ့ တိုင္းျပည္ရဲ ႔ သံယံဇာတရင္းႏီွးျမွဳပ္ႏံွမႈေတြကို ထုတ္မယ့္လုပ္ငန္းမ်ဳိးေတြမွာ ဝင္မသက္ဖို႔။ ဥပမာ ေရနံ၊ သဘာဝဓါတ္ေငြ႔၊ ေက်ာက္မ်က္ရတနာ၊ သတၱဳတူးေဖာ္တာတို႔ - အဲဒီလို လုပ္ငန္းေတြမွာ မပတ္သက္ဖုိ႔ ဒါေတြကို က်ေနာ္တို႔ ကန္႔ကြက္ခဲ့တယ္။ တားဆီးခဲ့တယ္။ က်ေနာ္တို႔တြင္မဟုတ္ပါဘူး။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကအစ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ ႔ MOG ေရနံနဲ႔ သဘာဝဓါတ္ေငြ႔လုပ္ငန္းေတြကို ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္း မျပဳၾကဖို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုယ္တိုင္ ကန္႔ကြက္ခဲ့တာေတြရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ အခု မေန႔ကေၾကညာတဲ့ ေၾကညာခ်က္မွာဆိုရင္ ရင္းႏီွးျမွဳပ္ႏံွမႈေတြကို ဖြင့္ေပးရမယ္ဆိုတဲ့ေနရာမွာ ေရနံနဲ႔ သဘာဝဓါတ္ေငြ႔ လုပ္ငန္းမ်ားအျပင္ က႑အားလံုးကို ဖြင့္ေပးလိုက္တာကို ေတြ႔ရတယ္။ ဒါကိုက ေတာ္ေတာ္စိတ္ပ်က္စရာေကာင္းတယ္။ ဒုတိယအခ်က္ က်ေနာ္တို႔ေျပာတယ္ အေမရိကန္ရင္းႏီွးျမွဳပ္ႏံွမႈေတြကို ခြင့္မျပဳခင္၊ အဓိကလုပ္သင့္တာက safeguard measures ေခၚတယ့္ တကယ္လို႔ အေမရိကန္ကုမၼဏီေတြက ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွာ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြမွာ ပါဝင္ပတ္သက္မယ္ဆိုရင္ ဘယ္လိုအေရးယူၾကမလဲ။ ဒါလည္း ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရွိတယ္။ သူတုိ႔ ဘယ္ေလာက္ေျပာေျပာ အေမရိကန္ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏံွမႈေတြက ကမာၻေပၚမွာ အဆင့္တန္းအျမင့္ဆံုးဆိုၿပီး ဘယ္ေလာက္ပဲ ေႂကြးေႀကာ္ေႂကြးေႀကာ္ တကယ္ၾကေတာ့ အဲဒီ သက္ဆိုင္ရာ ကုမၼဏီေတြက သက္ဆုိင္ရာ ႏိုင္ငံရဲ ႔ အေျခအေနနဲ႔ လိုက္ေလ်ာညီေထြလုပ္ၾကရတယ္။ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အာဏာရွင္ႏိုင္ငံေတြမွာ ရင္းႏီွးျမွဳပ္ႏံွမယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ အာဏာရွင္စနစ္နဲ႔ လိုက္ေလ်ာၿပီး သူတုိ႔ရဲ ႔ ကိုယ္က်င့္တရားေတြကို ေမ့ျပစ္လိုက္ၾကတယ္။ ေရွ ႔မွာလည္း အစဥ္အလာေတြ ရွိခဲ့ၾကၿပီးၿပီ။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအေျခအေနကလည္း တကယ့္တကယ္ၾကေတာ့ အာဏာရွင္စနစ္ လြမ္းမုိးတဲ့ႏိုင္ငံျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ အေမရိကန္ကုမၼဏီေတြ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲ ဝင္သြားမယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ ေမွ်ာ္လင့္သလို အကုန္ဆံုး ကိုယ့္က်င့္တရားေတြနဲ႔ ေဆာင္ရြက္မယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔က ယံုလို႔မရဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ အဲဒီလိုမ်ဳိး မွားယြင္းခဲ့ၿပီဆိုလို႔ရွိရင္ က်ေနာ္တို႔ ဘယ္လိုအေရးယူမလဲ။ အေရးယူႏိုင္ဖို႔အတြက္ binding principles ေခၚတဲ့ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြ အတိအက်ထုတ္ျပန္ဖုိ႔ ေတာင္းဆိုခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ အခု ခင္မ်ားေျပာသလုိပါပဲ မေန႔က ထုတ္ျပန္တဲ့ ေၾကညာခ်က္မွာဆိုရင္ reporting requirements ေခၚတဲ့ ကုမၼဏီေတြက အေမရိကန္အစိုးရကို သူတုိ႔ ဘယ္လိုရင္းႏီွးျမွဳပ္ႏံွမယ္။ ေနာက္တခါ သူတုိ႔ရဲ ႔ အလုပ္သမားဆုိင္ရာ အခြင့္အေရး၊ ပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာ စသျဖင့္ အဲဒါနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေပၚလစီေတြက ဘာေတြရွိသလဲ။ ေနာက္တခါ ေျမဝယ္မယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ ေျမဝယ္တဲ့အေပၚမွာ ဘယ္ကဝယ္သလဲ။ သက္ဆိုင္ရာ ေျမပိုင္ရွင္ေတြကို ဘယ္လိုေလ်ာ္ေၾကးေပးသလဲ စတာေတြကို ထုတ္ျပန္ေၾကညာရမယ္လို႔ ေျပာတယ္။ သတင္းပို႔ရမယ္လို႔ ေျပာတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီမွာ ရုတ္တရက္ၾကည့္ရင္ ေကာင္းသလိုထင္ရတယ္။ ဒီကုမၼဏီေတြက လြတ္လြတ္လပ္လပ္ လုပ္ခြင့္မရဘူး။ ဒါေပမဲ့ သူတုိ႔ ဒီလုိမ်ဳိး အေမရိကန္အစိုးရကို အေမရိကန္ျပည္သူေတြက ဘယ္လိုမ်ဳိး ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏံွတယ္ဆိုတာကို အတိအက် အစီရင္ခံရမယ္။ သို႔ေသာ္ အဲဒီမွာ အားနည္းခ်က္က ဘာလဲဆိုရင္ အဲဒီလို အစီရင္မခံခဲ့ရင္ ဘာလုပ္မလဲ၊ ဘယ္လိုအေရးယူမလဲဆိုတဲ့ ကန္႔သတ္ခ်က္မပါဘူး။ ဆိုတဲ့အခါၾကေတာ့ အခုနက ဘယ္ေလာက္ပဲ သတင္းပို႔ရမယ္ေျပာေျပာ။ အေမရိကန္ကုမၼဏီတခုက သတင္းမပို႔ဘဲ ေနလို႔ရတယ္။ အဲဒီလို သတင္းမပို႔တဲ့အတြက္ေၾကာင့္လည္း အဲဒီကုမၼဏီကို ဘာနဲ႔မွ အေရးယူလို႔မရဘူး။

ကိုေအာင္လြင္ဦး ။ ။ ဒါေပမဲ့ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒီဖက္က အေမရိကန္တို႔ဘာတို႔လို႔ အင္နဲ႔အားနဲ႔ ရင္းႏီွးျမွဳပ္ႏံွမႈေတြ၊ ဘ႑ာေရးဝန္ေဆာင္မႈေတြ ဝင္လာႏိုင္ရင္ ဗမာလူထုက အနည္းအက်င္းေတာင္မွ အက်ဳိးအျမတ္ မခံစားႏိုင္ရဘူးလား။

ဦးေအာင္ဒင္ ။ ။ ရင္းႏီွးျမွဳပ္ႏံွမႈဆိုတာ အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိမွာေပါ့။ က်ေနာ္သိသေလာက္၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္လည္း ေျပာပါတယ္။ ရင္းႏီွးျမွဳပ္ႏံွမႈေတြလုပ္ဖို႔ ဖိတ္ေခၚတာေတြရွိတယ္။ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္က အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အေရးေတြ ဖန္တီးေပးေစခ်င္လို႔။ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွာ အလုပ္လက္မဲ့ျပည္သူေတြ အမ်ားႀကီးရွိေနၿပီဆိုေတာ့ ျပည္ပက ရင္းႏီွးျမွဳပ္ႏံွမႈေတြ လာျခင္းအားျဖင့္ အလုပ္အကိုင္ေတြ ပိုမ်ားလာမယ္။ က်ေနာ္ျမင္တာကေတာ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ေကာင္းပါတယ္။ သို႔ေသာ္ တကယ္တမ္း အခုလို အေျခအေနမွာ တကယ္တမ္း ဝင္လာမယ့္ ရင္းႏီွးျမွဳပ္ႏံွမႈက ႏွစ္မ်ိးပဲရွိတယ္။ တမ်ဳိးက Caterpillar, Coca-Cola, GE တို႔ ဝင္လာၾကတယ္။ သူတို႔က ပစၥည္းေရာင္းဖို႔လာတာ။ သူတို႔ ျပင္ပမွာထုတ္တဲ့ ပစၥည္းကို ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းက ျပည္သူေတြကို ေရာင္းဖို႔ေရာက္လာၾကတာ။ ဆိုေတာ့ အဲဒါမ်ဳိးက လူထုအတြက္ ဘာမွအက်ဳိးမရွိဘူး။ ျပည္တြင္းမွာ အေရာင္း စင္တာေတြ ေပၚလာမယ္။ အေရာင္းစင္တာေတြမွာေတာ့ အလုပ္အကိုင္ေတြ ေပၚလာမယ္။ ဒါေပမဲ့ တကယ္ၾကေတာ့ သူတို႔က ျပည္ပကထုတ္တဲ့ ပစၥည္း products ကို ျမန္မာႏိုင္ငံထဲမွာ လာေရာင္းတာ။ စီကရက္ကုမၼဏီ၊ အရက္ကုမၼဏီေတြ ဝင္လာမယ္။ ပစၥည္းေရာင္းခ်မယ့္ ကုမၼဏီေတြ ဝင္လာမယ္။ အဲဒီလုိ ရင္းႏီွးျမွဳပ္ႏွံမႈေတြကေတာ့ က်ေနာ္တို႔အတြက္ သိပ္အက်ဳိးမရွိဘူး။ ေနာက္တခု ဒုတိယဝင္လာမွာက ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းက သံယံဇာတပစၥည္းေတြကို အျမတ္ထုတ္မယ့္ကုမၼဏီေတြ။ ေရနံ၊ သဘာဝဓါတ္ေငြ႔၊ သတၱဳ၊ ေက်ာက္မ်က္ရတနာ အဲဒါေတြကို တူးေဖာ္ထုတ္ယူမယ့္ ကုမၼဏီေတြ ဝင္လာၾကလိမ့္မယ္။ အဲဒီ ကုမၼဏီေတြ လာတဲ့အခါၾကေတာ့ စဥ္းစားၾကည့္ တုိင္းျပည္အတြက္ ဘယ္ေလာက္အက်ဳိးရွိမလဲ။ သူတုိ႔က သူတုိ႔နည္းပညာနဲ႔လာမယ္။ ၿပီးေတာ့ တုိင္းျပည္ထဲက သံယံဇာတေတြကို ရသေလာက္ထုတ္မယ္။ ၿပီးလို႔ရွိရင္ သူတုိ႔ယူသြားမယ္။ အစိုးရနဲ႔ သူတုိ႔ၾကားမွာေတာ့ ဘယ္ေလာက္ခြဲေဝယူမယ္ဆိုတဲ့ အခ်ဳိးအစားေတာ့ ရွိမယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒါယူသြားၾကမယ္။ ဆုိေတာ့ သံယံဇာတပစၥည္းဆိုတာ extractive လို႔ေခၚတယ္။ ထုတ္သြားၿပီး ျပန္႔ျဖည့္လို႔မရဘူး။ ကၽြန္းပင္ႀကီး ခုတ္ျဖတ္ၿပီးရင္ေတာ့ ကၽြန္းပင္ကို ျပန္စိုက္လို႔ ရႏိုင္ေသးတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေက်ာက္မ်က္ရတနာေတြ၊ သတၱဳေတြ၊ ေရနံေတြက ထုတ္သြားၿပီးရင္ ျပန္ၿပီးေတာ့ျဖည့္လို႔ရတဲ့ သံယံဇာတေတြ မဟုတ္ဘူး။ ဆိုေတာ့ အဲဒီမွာတင္ တိုင္းျပည္ရဲ ႔ ဆံုးရံႈးမႈက အဲဒါပဲ။ ထပ္ျဖစ္မယ္။ အဲဒီမွာ အခုနေျပာတဲ့ သံယံဇာတပစၥည္းေတြ တူးေဖာ္တဲ့လုပ္ငန္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ပတ္ဝန္းက်င္ဆုိင္ရာ ထိခိုက္မႈေတြ ရွိလာမယ္။ ေဒသခံျပည္သူေတြရဲ ႔ အက်ဳိးစီးပြား ထိခိုက္မႈေတြ ရွိလာမယ္။ ရြာေတြ ေရႊ ႔ေျပာင္းရတာ၊ ျမစ္ေတြကို ဖ်က္ဆီးပစ္တာ စသျဖင့္ သက္ဆိုင္ရာဒုကၡေတြ အမ်ားႀကီးေရာက္လာမယ္။ အခုနေျပာသလို တိုင္းျပည္အတြက္ ဘာအက်ဳိးရွိသလဲဆိုရင္ မရွိဘူး။ ဒီပုဂၢိဳလ္၊ အဖြဲ႔အစည္းေတြက ေရနံကို ထုတ္လုိ႔ရရင္ထုတ္၊ ၿပီးရင္ျပန္သြားၾကမယ္။ က်ေနာ္တို႔ဆီမွာ နည္းပညာလည္း က်န္ခဲ့မွာမဟုတ္ဘူး။ အခုလို တိုင္းျပည္ရဲ ႔ အေျခအေန ကေမာက္ကမအခ်ိန္မွာ စီးပြားေရးပိတ္စို႔မႈေတြကို ဖြင့္ေပးလိုက္မယ္ဆိုရင္ ဝင္လာမယ့္ ရင္းႏီွးျမွဳပ္ႏံွမႈက ႏွစ္မ်ဳိးပဲရွိတယ္။ အခုနေျပာတဲ့ ျပည္ပကထုတ္တဲ့ပစၥည္းကို လာေရာက္ေရာင္းမယ့္ ကုမၼဏီေတြရယ္။ ေနာက္ ျပည္တြင္းမွာရွိတဲ့ သံယံဇာတပစၥည္းကို ရသေလာက္အျမတ္ထုတ္မယ့္ ကုမၼဏီေတြ ဒီႏွစ္မ်ဳိးပဲ အဓိကလာလိမ့္မယ္။ ဆိုလိုတာက စိတ္ကူးရင္ၾကည့္ေပါ့။ Apple ကုမၼဏီက ျမန္မာျပည္မွာ ကုမၼဏီေထာင္၊ စက္ရံုေတြေထာင္ၿပီးေတာ့ iPad 2 ထုတ္မယ္။ ေကာင္းတယ္။ အဲဒီလို ျဖစ္လာခဲ့ရင္ သိပ္ေကာင္းမယ္။ စက္ရံုေထာင္တ့ဲအတြက္ ျပည္တြင္းမွာ ျပည္သူေတြ အလုပ္ရမယ္။ iPad 2 လို ပစၥည္းမ်ဳိးကို ထုတ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ျပည္တြင္းကလူေတြ နည္းပညာေတြရမယ္။ အဲဒီလိုမ်ဳိးကေတာ့ ခ်က္ခ်င္းပါ။ လက္ရွိ အေျခအေနမွာ ျဖစ္လာမွာ မဟုတ္ဘူး။ ဆူလြယ္ႏွပ္လြယ္ လက္ရွိအေျခအေနနဲ႔ ကိုက္ညီ၊ လိုက္ေလ်ာညီေထြေအာင္ အျမတ္ထုတ္မယ့္ စီးပြားေရးသမားေတြေတာ့ ဝင္လာၾကလိမ့္မယ္။ အဲဒီလူေတြကိုလည္း ျပည္တြင္းမွာ ေစာင့္ႀကိဳေနတာကလည္း အလိုေတာ္ရိစီးပြားေရးသမားေတြက ေစာင့္ႀကိဳေနၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ အခုလိုမ်ဳိး စီးပြားေရးပိတ္စို႔မႈကို အလ်င္စလို ရုတ္သိမ္းလိုက္တာ တုိင္းျပည္အတြက္၊ လူထုအတြက္ အက်ဳိးမရွိဘူးလို႔ က်ေနာ္ကေတာ့ ျမင္ပါတယ္။

ကိုေအာင္လြင္ဦး ။ ။ အဲဒီေတာ့ အခု ဘ႑ာေရးဝန္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္းေတြကို ခြင့္ျပဳလိုက္တာကိုေရာ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ အက်ဳိးမရွိႏိုင္ဘူးလား။

ဦးေအာင္ဒင္ ။ ။ အဲဒါလည္း မရွိဘူး။ မရွိဘူးဆိုတာက လက္ရွိကာလမွာ အေမရိကန္ေဒၚလာကို သံုးခြင့္မရဘူး။ Credit card သုံးခြင့္မရဘူး။ အခု ခြင့္ျပဳလုိက္တယ္။ အေမရိကန္ကုမၼဏီေတြက အေမရိကန္ဘဏ္ေတြကတဆင့္ ျမန္မာဘဏ္ေတြကို ေငြလႊဲလို႔ရၿပီ။ ဒါမွလည္း သူတုိ႔ရဲ ႔ ရင္းႏီွးျမွဳပ္ႏံွမႈေတြအတြက္ ေငြေၾကးသံုးစြဲလို႔ရမွာ။ တဖက္မွာေစာင့္ေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွာ ေစာင့္ေနတဲ့ ဘဏ္ေတြက ဘာေတြရွိသလဲဆိုေတာ့ အစိုးရပိုင္ဘဏ္ေတြရွိမယ္။ စစ္တပ္ပိုင္ဘဏ္ရွိမယ္။ ၿပီးေတာ့ အလိုေတာ္ရိ စီးပြားေရးသမားေတြပိုင္တဲ့ ဘဏ္ေတြရွိမယ္။ အဲဒီေတာ့ အေမရိကန္အစိုးရဖက္ကပို႔တဲ့ ရင္းႏီွးျမွဳပ္ႏွံမႈနဲ႔ဆိုင္တဲ့ ေငြေၾကးေတြက အခုနက ပုဂၢိဳလ္ေတြရဲ ႔ လြမ္းမုိးထားတဲ့ ဘဏ္စနစ္ကိုပဲ ေရာက္သြားတဲ့အခါၾကေတာ့ အက်ဳိးအျမတ္က သူတုိ႔ဆီပဲရွိတယ္။ အခုထိ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲမွာက ျမန္မာျပည္သူေတြအားလံုး၊ အမ်ဳိးသားဓနရွင္ေတြအားလံုး လြတ္လပ္စြာ ယွဥ္ၿပိဳင္ရပ္တည္ႏိုင္တဲ့ စီးပြားေရးစနစ္ မရွိေသးဘူး။

ကိုေအာင္လြင္ဦး ။ ။ ဒီလုိ အေျခအေနေတြကို အေမရိကန္အစိုးရနဲ႔ အစိုးရတာဝန္ရွိသူေတြက သတိမျပဳၾကမိၾကဘူးလား။

ဦးေအာင္ဒင္ ။ ။ အဲဒါေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ သတိျပဳမိၾကတယ္။ လတ္တေလာမွာ ျဖစ္ေနတာက အေမရိကန္အစိုးရရဲ ႔ မူဝါဒကို လြမ္းမိုးတဲ့ အခ်က္ (၃) ခ်က္ရွိတယ္။ တခ်က္က ဘာလဲဆိုေတာ့ တရုတ္။ အေမရိကန္အစိုးရ ၂၁ ရာစုကို ဘယ္ေလာက္အထိေျပာသလဲဆိုရင္ Pacific Century လို႔ေတာင္ေျပာတာ။ အေမရိကန္အစိုးရရဲ ႔ ႏိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒ၊ အရင္းအျမစ္၊ အရင္းအႏီွးေတြအားလံုးကို Asia နဲ႔ Pacific ေဒသေတြကို ေရႊ ႔မယ္။ ေရႊ ႔လည္းေရႊ ႔ေနတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လည္းဆိုေတာ့ အာရွနဲ႔ ပစၥဖိတ္ေဒသမွာ ပိုၿပီး စီးပြားေရးအရ၊ စစ္ေရးအရ အားေကာင္းလာတဲ့ တရုတ္ကို ယွဥ္ၿပိဳင္ဖို႔အတြက္ balance လုပ္ဖို႔အတြက္။ အဲဒီအတြက္ကိုလည္း ကိုးရီးယား၊ ဂ်ပန္ စတဲ့ ႏိုင္ငံေတြက ေတာင္းဆိုၾကတယ္။ အာဆီယံႏိုင္ငံေတြက ေတာင္းဆိုၾကတယ္။ သူကလည္း အေမရိကန္အစိုးရရဲ ႔ လက္ရွိ ထိပ္တန္းႏိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒသည္ အေရွ ႔အလယ္ပိုင္းေဒသမွာ မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ ေျမာက္ကိုရီးယား မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ အာဖဂန္နိစၥတန္၊ အီရတ္မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ အေရွ ႔အာရွနဲ႔ ပစၥဖိတ္ေဒသ။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ တရုတ္ကို အေမရိကန္အစိုးရ၊ ျမန္မာအစိုးရ အရင္ကဆို အလြန္အကၽြံအားကိုးတယ္။ အခု ျမန္မာအစိုးရဖက္က အခ်က္ျပတယ္။ သူတုိ႔ တရုတ္ကို ေက်ာခိုင္းစြန္႔ခြါေတာ့မယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ အေမရိကန္အစိုးရရဲ ႔ စိတ္ဝင္စားမႈ အရမ္းႀကီးသြားခဲ့ၿပီ။ ျမန္မာအစိုးရသာ တရုတ္ကို ေက်ာခိုင္းစြန့္ခြါလာမယ္ဆိုရင္ သူတုိ႔ကလည္း ဝမ္းသာႀကိဳဆိုဖုိ႔ အဆင္သင့္ပဲ။ အဲဒီအခါၾကေတာ့ အဲဒီလို ေက်ာခိုင္းစြန္႔ခြါလာတာ ပိုမိုခိုင္မာလာေအာင္ အေမရိကန္အစိုးရနဲ႔ ျမန္မာအစိုးရ ပိုၿပီး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈတို႔၊ လိုက္ေလ်ာမႈတို႔၊ ဆုခ်မႈတို႔ လိုအပ္ၿပီလို႔ျမင္တယ္။ ႏွစ္အခ်က္ကေတာ့ ႏိုဝင္ဘာ ေရြးေကာက္ပြဲ။ လာမယ့္ ႏိုဝင္ဘာလမွာ အေမရိကန္ သမၼတေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲေတြ လုပ္ေတာ့မယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ အေမရိကန္ စီးပြားလုပ္ငန္းရွင္ႀကီးေတြက အမ်ားႀကီး ဝင္ပတ္သက္ေနၾကတယ္။ သူတို႔ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ႀကီးေတြကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ lobby အုပ္စုေတြက လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေတြကို ခ်ဥ္းကပ္တယ္။ အစိုးရအဖြဲ႔ကို ခ်ဥ္းကပ္တယ္။ တဖတ္မွာလည္း သူတို႔ ေရြးေကာက္ပြဲ အႏိုင္ရေရး campaign ေတြအတြက္ အေထာက္အပံ့ေတြ အမ်ားႀကီး အကူအညီေပးၾကတာေပ့ါ။ အဲဒါေတြကလည္း သူတို႔အေပၚ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈ အေတာ္ရွိတယ္။ အေမရိကန္ စီးပြားေရးသမားႀကီးေတြက ကန္႔ကြက္ၾကတယ္။ သူတုိ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရင္းႏီွးျမွဳပ္ႏံွမႈ မရခဲ့တာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ရွိခဲ့ပါၿပီ။ အခုအခ်ိန္မွာ ခြင့္ျပဳမယ္ဆိုရင္ အခ်ိန္မီွေသးတယ္။ ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္လို႔ ရေသးတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြကို ရုတ္သိမ္းေပးဖို႔ အားႀကိဳးမာန္တက္ ေတာင္းဆိုေနတာ ရွိေနေသးတယ္။ ေငြေၾကးအေျမာက္အျမား သံုးၿပီးေတာ့ အေမရိကန္အစိုးရနဲ႔ လႊတ္ေတာ္ထိပ္တန္းေခါင္းေဆာင္ေတြကို ခ်ဥ္းကပ္စည္းရံုးေနတာေတြရွိတယ္။ ဒါေတြက အခုအခ်ိန္မွာ ေတာ္ေတာ္ေလး လြမ္းမိုးေနတယ္။ တတိယအခ်က္ကေတာ့ အိုဘားမားရဲ ႔ ခံစားခ်က္။ သူကို အေမရိကန္သက္တမ္းတေလွ်ာက္မွာ အေရြးခံလာရၿပီးေနာက္ ႏိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အေတြ႔အႀကံဳမရွိတဲ့လူလို႔ ဝိုင္းၿပီး ျပစ္တင္ေဝဖန္ၾကတာေတြရွိတယ္။ အထူးသျဖင့္ ၿပိဳင္ဖက္ႏိုင္ငံေရးပါတီ ရီပတ္ဘလင္က။ ႏိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒ ဘာမွအေတြ႔အႀကံဳမရွိဘူးေပါ့။ သူ႔သက္တမ္း ေလးႏွစ္သက္တမ္းမွာလည္း တကယ္တမ္းၾကေတာ့ ႏိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေအာင္ျမင္မႈက အေတာ္နည္းတယ္။ အေရွ ႔အလယ္ပိုင္ျပႆနာေတြကို သူမေျဖရွင္းႏိုင္ခဲ့ဘူး။ အီရန္ျဖစ္တဲ့ ႏ်ဴကလီယားျပႆနာ မေျဖရွင္းႏိုင္ခဲ့ဘူး စသျဖင့္ေပါ့။ တဖက္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ၾကည့္လိုက္တဲ့အခါ ျမန္မာႏိုင္ငံက သူ႔အတြက္ ေအာင္ပြဲတခုလို႔ ေျပာလို႔ရတယ္။ ေအာင္ပြဲတခုလို႔ ျမင္ေနပံုရတယ္။ ျမန္မာျပည္အေနအထားက တစံုတရာ တုိးတက္လာၿပီ။ တိုးတက္မႈေတြရဲ ႔ အဓိကက အာဏာရွိတဲ့ ပုဂၢိုလ္ကိုယ္၌က ေျပာင္းလဲမႈေတြလုပ္လို႔။ အဲဒီလုိ ေျပာင္းလဲတဲ့လူကို အားေပးရမယ္။ ကူညီရမယ္။ ဒါမွလည္း သူက လာမယ့္ေရြးေကာက္ပြဲမွာ သူ႔ရဲ ႔ ႏိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒ ေအာင္ပြဲတရပ္အျဖစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံကိစၥကို ေႂကြးေႀကာ္လို႔ရမယ္။ အဲဒီလိုမ်ဳိးလည္း ရွိပံုရတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီ (၃) ခ်က္က လတ္တေလာမွာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒ၊ အေမရိကန္ရဲ ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ မူဝါဒကို လြမ္းမုိးထားတဲ့ အခ်က္ေတြပါ။