Burma's Parliament Watch Part 18

(ျပည္သူ႕ေခတ္ဂ်ာနယ္၊ အတြဲ ၃၊ အမွတ္ ၁၄၂၊ ဧျပီ ၂၅ ရက္၊ ၂၀၁၃၊ စာမ်က္ႏွာ ၁၈/၃၂)

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္ကို အနီးၾကည့္ အေ၀းၾကည့္

ေအာင္ဒင္

အပိုင္း (၁၈) လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရး (ဂ)

ျပည္နယ္ဥပေဒျပဳခြင့္

၁၉၄၇ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒရဲ့ စာရင္း ၂၊ ျပည္နယ္ဥေဒျပဳစာရင္း "(၁) ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာကိစၥမ်ား" ဆိုတဲ့ေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာ ျပည္နယ္ေကာင္စီ (သို႕မဟုတ္) ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္မ်ားကို ႏိုင္ငံေတာ္ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒပါ ျပ႒န္းခ်က္မ်ားကို မဆန္႕က်င္ပဲ ျပည္နယ္ဆိုင္ရာ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒျပဳခြင့္၊ အခါအားေလ်ာ္စြာ ျပင္ဆင္ခြင့္ေပးထားပါတယ္၊ ျပည္နယ္ဥပေဒျပဳအဖြဲ႕ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ျခင္း၊ ျပည္နယ္ဝန္ထမ္းရာထူးမ်ားႏွင့္ ျပည္နယ္ရာထူးခန္႕ထားေရးအဖြဲ႕မ်ား၊ ျပည္နယ္အျငိမ္းစားလစာေငြမ်ား၊ အထူးသျဖင့္ ျပည္နယ္ကေပးရမည္ျဖစ္ေသာ၊ သို႕မဟုတ္ ျပည္နယ္အခြန္ဘဏၰာေတာ္မ်ားမွေပးရမည္ျဖစ္ေသာ ္အျငိမ္းစားလစာေငြမ်ား၊ ျပည္နယ္ေကာင္စီဥကၠ႒နဲ႕ေကာင္စီဝင္မ်ား၊ ျပည္နယ္အစိုးရအဖြဲ႕ဝင္ဝန္ၾကီးမ်ားရဲ့ လစာနဲ႕ခံစားခြင့္မ်ားဆိုင္ရာဥပေဒျပဳခြင့္ေတြ အပ္ႏွင္းထားပါတယ္၊ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအရ ယင္းကိစၥမ်ားအားလုံးကို ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ကပဲ ဆုံးျဖတ္ပါတယ္၊ ျပည္နယ္မ်ားမွာ ကိုယ္ပိုင္ျပည္နယ္ဖြဲ႕စည္းပံုေရးဆြဲျပ႒န္းခြင့္မရွိပါ၊

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ ျပည္နယ္အားလုံးမွာ ကိုယ္ပိုင္ ျပည္နယ္ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒေတြရွိၾကျပီး သက္ဆိုင္ရာ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္မ်ားက ေရးဆြဲ၊ ျပင္ဆင္၊ ျပ႒န္းၾကတာပါ၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ ပါဝင္တဲ့ ျပည္နယ္မ်ားအားလုံးဟာ ျပည္ေထာင္စုဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒပါအခ်က္အလက္မ်ားကို မဆန္႕က်င္ပဲ ျပည္နယ္ဆိုင္ရာဖြဲ႕စည္းပံုမ်ား ေရးဆြဲခြင့္ရွိျပီး အဲဒီျပည္နယ္ဖြဲ႕စည္းပံုမွာ ျပည္နယ္အဆင့္ေရြးေကာက္ပြဲမ်ား၊ ျပည္နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ဥပေဒျပဳေရး၊ တရားစီရင္ေရး၊ ပညာေရး၊ ဘဏၰာေရး၊ လုံျခံုေရး၊ စည္ပင္သာယာေရး စတဲ့ ျပည္နယ္ဆိုင္ရာအေရးကိစၥေတြကို ျပ႒န္းထားပါတယ္၊ ျပည္နယ္မ်ားသာမကပါ၊ ျပည္နယ္မ်ားအတြင္းမွာ ပါဝင္ၾကတဲ့ ေကာင္တီ (ခ႐ိုင္) မ်ား၊ ျမိဳ႕မ်ားရဲ့ ေကာင္စီမ်ားဟာလဲ သက္ဆိုင္ရာ ေကာင္တီ နဲ႕ ျမိဳ႕ေတာ္ဖြဲ႕စည္းပံုမ်ားေရးဆြဲခြင့္ရွိၾကပါတယ္၊

၁၉၄၇ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒမွာ ခြင့္ျပဳထားတဲ့ ျပည္နယ္ေကာင္စီမ်ား ဥပေဒျပဳခြင့္မ်ားအထဲမွာ ေနာက္ထူးျခားတဲ့ ဥပေဒျပဳခြင့္ကေတာ့ "လံုျခံုေရး" ပါ၊ "လံုျခံုေရး" ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာ "ျပည္သူ႕ျငိမ္ဝပ္္ပိျပားေရး (သို႕ေသာ္ျမိဳ႕ျပအုပ္ခ်ဳပ္မႈတြင္ ကုန္းတပ္၊ ေရတပ္၊ ေလတပ္ကို အသုံးျပဳျခင္းမပါ)၊  ေက်းရြာပုလိပ္အပါအဝင္ျဖစ္ေသာ ပုလိပ္၊ ျပည္နယ္ဆိုင္ရာ တရားစီရင္ေရးစနစ္ နဲ႕ ဗဟိုတရားရုံးရဲ့လက္ေအာက္ခ ံျပည္နယ္အတြင္း တရားရုံးမ်ားအဆင့္ဆင့္ဖြဲ႕စည္းမႈ၊ ျပည္နယ္အက်ဥ္းေထာင္မ်ား နဲ႕ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူမ်ားအားအေရးယူျခင္း"၊ စတဲ့ကိစၥေတြကို ဥပေဒျပဳခြင့္ေပးထားပါတယ္၊ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုမွာေတာ့ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္မ်ားဟာ အဆိုပါကိစၥမ်ားကို ဥပေဒျပဳခြင့္မရပါ၊

တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုမ်ားေတာင္းဆိုေနတဲ့ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒န္းခြင့္ဆိုတာ ျပည္ေထာင္စုထဲက ခြဲမထြက္ပဲ၊ ျပည္ေထာင္စုဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို မဆန္႕က်င္ပဲ၊ ကိုယ္ျပည္နယ္အေရးကိစၥကို ကိုယ့္ဖာသာ စီမံခန္႕ခြဲခြင့္၊ ကိုယ့္ဘာသာ ဥပေဒျပဳခြင့္ပါ၊ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒက ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ေတြ ဖြဲ႕စည္းခြင့္ေပးထားေပမည့္ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒န္းခြင့္ကိုေတာ့ ခြင့္မျပဳထားပါ၊

ျပည္နယ္ရဲတပ္ဖြဲ႕ (သို႕မဟုတ္) ျပည္နယ္ဆိုင္ရာလံုျခံုေရးတပ္ဖြဲ႕မ်ား ဖြဲ႕စည္းခြင့္

၁၉၄၇ ဖြဲ႕စည္းပံုမွာ ျပည္နယ္ဆိုင္ရာ ရဲတပ္ဖြဲ႕ (သို႕မဟုတ္) လံုျခံုေရးတပ္ဖြဲ႕မ်ားဖြဲ႕စည္းခြင့္ေပးထားေပမည့္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုမွာေတာ့ ျပည္နယ္လံုျခံုေရးကိစၥေတြကို ျပည္ေထာင္စုအစိုးရရဲ့ ကာကြယ္ေရးဝန္ၾကီး႒ာန၊ ျပည္ထဲေရးဝန္ၾကီး႒ာနမ်ားက တာဝန္ယူထားပါတယ္၊ တိုင္းရင္းသားမ်ားရဲ့ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ဆိုရာမွာ ျပည္နယ္တြင္းလုံျခံုေရးအတြက္ သက္ဆိုင္ရာျပည္နယ္မ်ားအလိုက္ ျပည္နယ္အစိုးရလက္ေအာက္ခံ လံုျခံုေရးတပ္ဖြဲ႕မ်ား ဖြဲ႕စည္းခြင့္နဲ႕ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရ နဲ႕ ျပည္ေထာင္စုတပ္မေတာ္က ျပည္နယ္ဆိုင္ရာလံုျခံုေရးကိစၥေတြမွာ ျပည္နယ္အစိုးရရဲ့ ဖိတ္ေခၚခ်က္မရွိပဲ၊ ဒါမွမဟုတ္ တစ္ႏိုင္ငံလုံးကို ပ်ံ႕ႏွံ႕ႏိုင္တဲ့ အေရးေပၚအေျခအေနမ်ိဳးမရွိပဲ ဝင္ေရာက္မစြက္ဖက္ဖို႕ဆိုတာ အေရးၾကီးတဲ့ လိုအပ္ခ်က္ပါ၊ 

လက္နက္ကိုင္တိုင္းရင္းသားအင္အားစုမ်ားနဲ႕ ျငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးရာမွာ ျမန္မာအစိုးရဘက္က တင္ျပတဲ့ အခ်က္တစ္ခ်က္က တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕မ်ားကို ဖ်က္သိမ္းျပီး ၂၀၀၈ဖြဲ႕စည္းပံုနဲ႕အညီ တစ္ခုတည္းေသာ လက္နက္ကိုင္တပ္မေတာ္ျဖစ္ေအာင္ ညွိႏိႈင္းေဆာင္ရြက္ေရးပါ၊ ဒါ အင္မတန္အေရးၾကီးတဲ့အခ်က္ပါ၊ ျပည္တြင္းျငိမ္းခ်မ္းေရးအမွန္တကယ္ရဖို႕ အဓိကလိုအပ္ခ်က္က ျပိဳင္ဘက္လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕မ်ားအားလုံး ဖ်က္သိမ္းျပီး တစ္ခုတည္းေသာ ျပည္ေထာင္စုတပ္မေတာ္ ဖြဲ႕စည္းေရးပါ၊ တစ္ဘက္မွာလဲ လက္နက္ကိုင္တပ္မ်ားနဲ႕ အင္အားတည္ေဆာက္ျပီး ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ရပ္တည္ခဲ့ၾကတဲ့ တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ားအဖို႕ သူတို႕ အမွီသဟဲျပဳရာ တပ္မ်ားကို ဖ်က္သိမ္းဖို႕ဆိုတာ သိပ္လြယ္တဲ့ ကိစၥမဟုတ္ပါ၊ လက္နက္ကိုင္တပ္ေတြကို စြန္႕လႊတ္ျပီး ေရြးေကာက္ပြဲနည္းလမ္းနဲ႕ အာဏာရေအာင္ၾကိဳးစားဖို႕ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ ယံုၾကည္မႈ သိပ္ရွိမွာမဟုတ္ပါ၊ တပ္ရွိတုံးက ဩဇာအာဏာၾကီးမားျပီး တပ္မရွိေတာ့တဲ့အခ်ိန္မွာ အရွိန္အဝါေလ်ာ့က်သြားရသူေတြကိုလဲ ေရွ႕မွာ ေတြ႕ခဲ့ၾကတာပါ၊

တကယ္စစ္မွန္တဲ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရးရဖို႕ဆိုရင္ တိုင္းရင္းသားမ်ားေတာင္းဆိုတဲ့ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္၊ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒န္းခြင့္ေတြကို အျပည့္အဝေပးသင့္ပါတယ္၊ အဲဒီအထဲမွာ ျပည္နယ္အစိုးရလက္ေအာက္ခံ ျပည္နယ္ရဲတပ္ဖြဲ႕ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္လဲပါျပီး အဲဒီ ျပည္နယ္ရဲတပ္ဖြဲ႕ေတြဟာ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕မ်ားကို စနစ္တက် အသြင္ေျပာင္းရာမွာ ပိုျပီးအဆင္ေျပပါလိမ့္မယ္၊ ျပည္နယ္လံုျခံုေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြဟာ ျပည္နယ္အစိုးရရဲ့ တိုက္႐ိုက္အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာ ျပည္နယ္တြင္းလံုျခံုေရးကိစၥမ်ားကို ျပည္နယ္ဥပေဒအရ ေဆာင္ရြက္ရန္ျဖစ္ျပီး အေရးေပၚအေျခအေနတစ္ရပ္ေပၚေပါက္လာရင္ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရရဲ့ အမိန္႕နဲ႕ ျပည္ေထာင္စုတပ္မေတာ္ရဲ့ ေအာက္မွာ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ရန္ ျဖစ္ပါတယ္၊

သက္ဆိုင္ရာ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕ေခါင္းေဆာင္မ်ားအေနနဲ႕လည္း ေတာင္းဆိုတဲ့ အခြင့္အေရးမ်ားရလို႕ ျငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္ဖို႕ သေဘာတူျပီဆိုရင္ သူတို႕ရဲ့တပ္ေတြကို ျပည္နယ္လံုျခံုေရးတပ္ဖြဲ႕မ်ားအျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းဖြဲ႕စည္းခြင့္ျပဳရမွာျဖစ္ျပီး သူတို႕ကိုယ္တိုင္ကေတာ့ တပ္ကို စြန္႕ခြါရမွာပါ၊ ျပည္နယ္အစိုးရအာဏာရခ်င္ရင္ လူထုေထာက္ခံမႈကို ႏိုင္ငံေရးနည္းနဲ႕ စည္းရုံးျပီး ေရြးေကာက္ပြဲကတဆင့္ ၾကိဳးပမ္းရမွာပါ၊ ျငိမ္းခ်မ္းေရးသေဘာတူညီျပီးတဲ့ေနာက္ ဘယ္တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္မွ ျပည္သူ႕စစ္လိုနံမည္မ်ိဳးနဲ႕ ခါးပိုက္ေဆာင္တပ္ေတြ မပိုင္ဆိုင္သင့္ပါ၊ 

တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြက ကိုယ္ပိုင္ ခါးပိုက္ေဆာင္တပ္ေတြနဲ႕ ျပည္တြင္းမွာ တရားဝင္ရပ္တည္ေနရင္ လူထုနစ္နာပါတယ္၊ အခုကိုပဲ အစိုးရနဲ႕ ျငိမ္းခ်မ္းေရးရထားတဲ့ တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္အခ်ိဳ႕ဟာ ျပည္သူ႕စစ္အမည္နဲ႕ သူတို႕ရဲ့ တပ္ေတြကို ဆက္လက္ေခါင္းေဆာင္ေနျပီး နယ္ေျမအပိုင္စားရတဲ့ စစ္ဘုရင္ေတြလို ရပ္တည္ေနတဲ့အျပင္ လႊတ္ေတာ္ထဲကိုပါ ေရြးေကာက္ခံကိုယ္စားလွယ္မ်ားအျဖစ္ ေရာက္ရွိေနတာေတြ႕ရပါတယ္၊ သူတို႕ေရြးေကာက္ခံရတယ္ဆိုတာ လူထုက တကယ္ေထာက္ခံလို႕လား၊ လူထုကို လက္နက္နဲ႕ ျခိမ္းေခ်ာက္ျပီးမဲေပးခိုင္းလို႕လား ဆိုတာ ေမးခြန္းထုတ္စရာျဖစ္လာပါတယ္၊

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၊ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရအဖြဲ႕ (Federal Government) မွာ ျပည္ထဲေရးဝန္ၾကီး႒ာနဆိုတာ မရွိပါ၊ ျပည္ေထာင္စုရဲတပ္ဖြဲ႕ဆိုတာ မရွိပါ၊ ျပည္နယ္ရဲတပ္ဖြဲ႕အသီးသီးဟာ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္က ျပ႒န္းတဲ့ ျပည္ နယ္ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒနဲ႕ အျခားသက္ဆိုင္ရာဥပေဒမ်ားအရ ျပည္နယ္အစိုးရဲ့ တိုက္႐ိုက္အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာ တည္ရွိျပီး ျပည္နယ္လံုျခံုေရးနဲ႕ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးကိစၥေတြကို ေဆာင္ရြက္ၾကပါတယ္၊ ျပည္နယ္ရဲအဖြဲ႕အၾကီးအကဲမ်ားကို အခ်ိဳ႕ျပည္နယ္ေတြမွာ ျပည္နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉးက ခန္႕အပ္ျပီး အခ်ိဳ႕ျပည္နယ္ေတြမွာ လူထုက ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ပါတယ္၊ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရဟာ ျပည္နယ္ရဲတပ္ဖြဲ႕မ်ားအေပၚ တိုက္႐ိုက္ဩဇာသက္ေရာက္မႈမရွိပါ၊ ျပည္ေထာင္စုေထာက္လွမ္းေရးဗ်ဴရို (Federal Bureau of Investigation/FBI) ဆိုတာေတာ့ရွိပါတယ္၊ အဲဒီဗ်ဴရိုက ျပည္နယ္တစ္ခုရဲ့ နယ္နမိတ္အတြင္းျဖစ္ေပၚတဲ့ ရာဇဝတ္မႈမ်ားကို မကိုင္တြယ္ပါ၊ ျပည္နယ္တစ္ခုရဲ့ နယ္နမိတ္ကိုေက်ာ္ျပီး အျခားျပည္နယ္မ်ားကိုပါ ဆက္စပ္ျဖစ္ပြါးတဲ့ ရာဇဝတ္မႈမ်ား၊ ျပည္နယ္တစ္ခုအတြင္းက ျပည္ေထာင္စုအစိုးရရဲ့ လုပ္ငန္း၊ ႒ာနမ်ားနဲ႕ ပါတ္သက္တဲ့ အမႈအခင္းမ်ား၊ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရနဲ႕ တိုက္႐ိုက္သက္ဆိုင္တဲ့ အမႈအခင္းမ်ားကိုသာ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းပါတယ္၊

ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္

၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံု ပုဒ္မ ၂၄၈ အရ ျပည္နယ္ ၇ ခုမွာ ျပည္နယ္အစိုးရအဖြဲ႕ေတြကို ျပည္နယ္ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္၊ ျပည္နယ္ဝန္ၾကီးမ်ား နဲ႕ ျပည္နယ္ဥပေဒခ်ဳပ္တို႕နဲ႕ ဖြဲ႕စည္းပါတယ္၊ ပုဒ္မ ၂၆၁ အရ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတဟာ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ား (ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ခံရသူမ်ားႏွင့္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္မွ ခန္႕အပ္သူမ်ား) ထဲမွ သတ္မွတ္ထားသည့္အရည္အခ်င္းမ်ားႏွင့္ျပည့္စံုေသာ သင့္ေတာ္သူတစ္ဦးကို ေရြးခ်ယ္၍ သက္ဆိုင္ရာျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္သို႕ အမည္စာရင္းတင္သြင္းျပီး သက္ဆိုင္ရာျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္၏သေဘာတူညီခ်က္ျဖင့္ ျပည္နယ္ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္အျဖစ္ ခန္႕အပ္တာဝန္ေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္၊ ဒီဥပေဒအရ ျပည္နယ္ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ေရြးခ်ယ္ခန္႕အပ္ခြင့္အာဏာဟာ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္မွာ မတည္ရွိပဲ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတထံမွာ တည္ရွိေနပါတယ္၊ ဒါကို ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ေပးတယ္လို႕ မေခၚႏိုင္ပါ၊ တခါ ပုဒ္မ ၂၆၂ (ဌ) (၁) မွာ ျပည္နယ္ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္သည္ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတအားတာဝန္ခံရမည္လို႕ ျပ႒န္းထားပါေသးတယ္၊ မျဖစ္သင့္ပါ၊ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ေပးမယ္ဆိုရင္ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္မ်ားဟာ ျပည္နယ္ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ကို မိမိတို႕ဘာသာ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ခြင့္ရွိရမွာျဖစ္ျပီး ျပည္နယ္ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ဟာ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္နဲ႕ ျပည္နယ္လူထုကိုပဲ တာဝန္ခံရမွာပါ၊

ျပည္နယ္အစိုးရအဖြဲ႕ကို ဖြဲ႕စည္းရာမွာ ပုဒ္မ ၂၆၁ အရ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတက ျပည္နယ္ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခန္႕အပ္ခံရသူက ဦးေဆာင္ဖြဲ႕စည္းရပါတယ္၊ ပုဒ္မ ၂၆၂ (က) နဲ႕ (ခ) အရ ျပည္နယ္ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္က (၁) ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားထဲက ျဖစ္ေစ၊ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မဟုတ္သူမ်ားထဲက ျဖစ္ေစ သင့္ေတာ္သူမ်ား၊ (၂) လံုျခံုေရးနဲ႕ နယ္စပ္ေရးရာတာဝန္ယူဖို႕ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က တာဝန္ေပးတဲ့ တပ္မေတာ္အရာရွိမ်ား၊ (၃) ျပည္နယ္အတြင္းရွိ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ တိုင္းနဲ႕ ေဒသမ်ား၏ ဦးစီးအဖြဲ႕ဥကၠ႒မ်ား၊ (၄) ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္မွရယူေသာ ျပည္နယ္အတြင္းရွိ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ားေရးရာေဆာင္ရြက္ရန္ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ထားေသာကိုယ္စားလွယ္မ်ား ျဖင့္ဖြဲ႕စည္းျပီး ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ကို အမည္စာရင္းတင္ျပရမွာျဖစ္ပါတယ္၊ ပုဒ္မ ၂၆၂ (ဂ) အရ ဒီျပည္နယ္ဝန္ၾကီးေလာင္းေတြဟာ သတ္မွတ္ထားတဲ့အရည္အခ်င္းမ်ားနဲ႕ ျပည့္စံုတယ္ဆိုရင္ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္မွာ ျငင္းပယ္ခြင့္မရွိပဲ အတည္ျပဳေပးရမွာပါ၊ ပုဒ္မ (၂၆၂) (င) (စ) နဲ႕ (ဆ) အရ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳေပးလိုက္တဲ့ ျပည္နယ္ဝန္ၾကီးေလာင္းမ်ားစာရင္းကို ျပည္နယ္ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္က ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတထံတင္ျပျပီး ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတက ယင္းဝန္ၾကီးမ်ားကို တရားဝင္ခန္႕အပ္ျခင္း၊ ဝန္ၾကီး႒ာနမ်ားသတ္မွတ္ေပးျခင္းျပဳေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္၊

ဒီေတာ့ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအရ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတဟာ ျပည္နယ္ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ကို ခန္႕အပ္ခြင့္ရွိတဲ့အျပင္ ျပည္နယ္ဝန္ၾကီးေတြကိုပါ ဝန္ၾကီး႒ာနသတ္မွတ္ေပးခြင့္ရွိေနပါတယ္၊ ျပည္နယ္ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္မွာလဲ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတကို သစၥာခံရတဲ့ အျပင္ သူ႕ရဲ့ ျပည္နယ္အစိုးရအဖြဲ႕ကိုေတာင္ စိတ္ၾကိဳက္ဖြဲ႕စည္းခြင့္မရွိပါ၊ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က ခန္႕အပ္တဲ့ တပ္မေတာ္အရာရွိမ်ားကို လံုျခံုေရး၊ နယ္စပ္အေရးဝန္ၾကီး႒ာနမ်ားမွာ မလြဲမေသြ တာဝန္ေပးရမွာျဖစ္ျပီး က်န္တဲ့ဝန္ၾကီးေတြကိုလဲ ကိုယ္တိုင္ ေနရာခ်ထားခြင့္မရွိပါ၊ တခါ ပုဒ္မ ၂၆၂ (ဌ) (၂) အရ ျပည္နယ္ဝန္ၾကီးမ်ားဟာ ျပည္နယ္ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္က တဆင့္ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတကို တာဝန္ခံရမွာျဖစ္ပါတယ္၊ ဒါေၾကာင့္ ျပည္နယ္ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္နဲ႕ ျပည္နယ္အစိုးရအဖြဲ႕ဝင္မ်ားဟာ (တပ္မေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားမပါ) ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတက ၾကိဳက္တဲ့အခ်ိန္မွာ ရာထူးမွ ဖယ္ရွားႏိုင္ျပီး အသစ္ေရြးခ်ယ္အစားထိုးခန္႕အပ္ႏိုင္ပါတယ္၊ 

ဒီဖြဲ႕စည္းပံုအရ ျပည္နယ္ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္နဲ႕ ျပည္နယ္အစိုးရအဖြဲ႕ဆိုတာ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတရဲ့ လက္ေအာက္ခံဝန္ထမ္းမ်ား၊ ျပည္နယ္အစိုးရဆိုတာလဲ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က တစိတ္တပိုင္းလႊမ္းမိုးထားတဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယနၱရားအဆင့္တစ္ဆင့္သာ ျဖစ္ပါတယ္၊ ဒါကို ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးလို႕ မေခၚႏိုင္ပါ၊

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ ျပည္နယ္အၾကီးအကဲျဖစ္တဲ့ ျပည္နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉးမ်ား (Governor of the State) ကို ေလးႏွစ္တစ္ခါ ျပည္နယ္ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒနဲ႕ အညီ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ပါတယ္၊ အမ်ားဆနၵနဲ႕ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ခံရတဲ့ ျပည္နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉးက ျပည္နယ္အစိုးရအဖြဲ႕ဝင္ေလာင္းမ်ားရဲ့ အမည္စာရင္းကို ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ကို တင္သြင္းရပါတယ္၊ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ကလဲ အရည္အခ်င္းတစ္ခုထဲၾကည့္တာမဟုတ္ပါ၊ အဆိုျပဳခံရသူေတြရဲ့ ေနာက္ေၾကာင္းသမိုင္း၊ ကိုယ္က်င့္တရား၊ ပိုင္ဆိုင္မႈ၊ အေတြ႕အၾကံုေတြကို ႏိႈက္ႏိႈက္ခြၽတ္ခြၽတ္စစ္ေဆးျပီး မသင့္ေတာ္ရင္ ျငင္းပယ္ပါတယ္၊ ဒီလိုနဲ႕ ျပည္နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉးဟာ သူ႕ကိုေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္တဲ့ ျပည္နယ္လူထုကို တာဝန္ခံျပီး ျပည္နယ္အစိုးရအဖြဲ႕ဟာ ျပည္နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉးကို တာဝန္ခံပါတယ္၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုသမၼတဟာ ျပည္နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉးနဲ႕ ျပည္နယ္အစိုးရအေပၚ အာဏာမသက္ေရာက္ပါ၊

ျပည္နယ္မ်ားႏွင့္ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ ေဒသႏွင့္ တိုင္းမ်ား ကြာျခားခ်က္

၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအရ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ ေဒသ ၅ ခု (နာဂ၊ ဓႏု၊ ပအိုဝ္း၊ ပေလာင္၊ ကိုးကန္႕) နဲ႕ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရတိုင္း တစ္ခု (ဝ) တို႕ ဖြဲ႕စည္းတည္ရွိလာပါတယ္၊ ပုဒ္မ ၂၇၆ (က) အရ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္အရ ေဒသနဲ႕ တိုင္းေတြဟာ အဆင့္အတန္းတူညီတယ္လို႕ သတ္မွတ္ထားပါတယ္၊ ထူးျခားခ်က္က ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ ေဒသ၊ တိုင္းမ်ားဟာ သက္ဆိုင္ရာ အၾကီးအကဲကို ကိုယ္ပိုင္ေရြးခ်ယ္ခြင့္ရတာပါ၊ ပုဒ္မ ၂၇၆ (ခ) (ဂ) နဲ႕ (ဃ) မ်ားအရ အဆိုပါေဒသမ်ားမွာ လႊတ္ေတာ္လို႕ ေျပာရမည့္ ဥပေဒျပဳအဖြဲ႕အစည္းကို "ဦးစီးအဖြဲ႕" ဆိုတဲ့ အမည္နဲ႕ (၁) ေဒသအတြင္းမွ ျမိဳ႕နယ္အလိုက္ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ထားေသာ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ား (၂) လံုျခံုေရးနဲ႕ နယ္စပ္ေရးရာတာဝန္ယူဖို႕ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က ခန္႕အပ္တဲ့ တပ္မေတာ္သားမ်ား နဲ႕ (၃) လိုအပ္၍ (၁) ႏွင့္ (၂) ပါပုဂိၢဳလ္မ်ားက ေရြးခ်ယ္ျဖည့္စြက္ခန္႕အပ္သည့္ပုဂိၢဳလ္မ်ား အပါအဝင္ အနည္းဆုံး အဖြဲ႕ဝင္၁၀ ဦးနဲ႕ ဖြဲ႕စည္းပါတယ္၊ ပုဒ္မ ၂၇၆ (င) အရ ဦးစီးအဖြဲ႕ဝင္မ်ားဟာ မိမိတို႕အခ်င္းခ်င္းညွိႏိႈင္း၍ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ထားေသာ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအနက္မွ သင့္ေတာ္သူတစ္ဦးကို ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ ေဒသ သို႕မဟုတ္ တိုင္းရဲ့ ဥကၠ႒အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ျပီး ယင္းပုဂိၢဳလ္ရဲ့အမည္စာရင္းကို ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတထံ တင္သြင္းရပါတယ္၊ ပုဒ္မ ၂၇၆ (စ) အရ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတက ယင္းအမည္စာရင္းတင္သြင္းခံရသူကို ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ ေဒသ သို႕မဟုတ္ တိုင္းရဲ့ ဥကၠ႒အျဖစ္ခန္႕အပ္ရပါတယ္၊ 

ဒီေတာ့ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ ေဒသ သို႕မဟုတ္ တိုင္းဦးစီးအဖြဲ႕ေတြဟာ အနည္းဆုံးေတာ့ သူတို႕ရဲ့ အၾကီးအကဲေတြကို သူတို႕ရဲ့ ေရြးေကာက္ခံျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားထဲက  ေရြးခ်ယ္ခြင့္ရွိေၾကာင္းေတြ႕ရပါတယ္၊ ဒီလိုအခြင့္အေရးမ်ိဳး ျပည္နယ္ေတြမွာ မရွိပါ၊ အထက္မွာ တင္ျပခဲ့တဲ့အတိုင္း ႏိုင္ငံေတာ္ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္က ျပည္နယ္ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ကို ေရြးခ်ယ္ခန္႕အပ္တာပါ၊ အဲဒီလိုေရြးခ်ယ္ရာမွာလဲ တပ္မေတာ္သားကိုယ္စားလွယ္မ်ားပါပါဝင္တဲ့ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအားလုံးထဲက ေရြးခ်ယ္တာပါ၊ ဦးသိန္းစိန္ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတတာဝန္ယူျပီးေတာ့ ခန္႕အပ္တဲ့ ျပည္နယ္ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္မ်ားထဲမွာ ကရင္ျပည္နယ္ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ဟာ ေရြးေကာက္ခံကိုယ္စားလွယ္မဟုတ္ပါ၊ တပ္မေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ျဖစ္ပါတယ္၊ ျပည္နယ္ေတြမွာ ဒီလိုအခြင့္အေရးမ်ိဳးဘာေၾကာင့္မရရသလဲဆိုတာ ေမးခြန္းထုတ္စရာျဖစ္လာပါတယ္၊

ဆက္ေရးပါဦးမယ္၊

ေလးစားစြာ၊

ေအာင္ဒင္
မတ္လ ၂၉၊ ၂၀၁၃