Burma's Parliament Watch Part (85/1)

 

(ျပည္သူ႕ေခတ္ဂ်ာနယ္၊ အတြဲ ၁၊ အမွတ္ ၈၊ မတ္လ ၅ ရက္၊ ၂၀၁၅၊ စာမ်က္ႏွာ ၁၄)

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္ကို အနီးၾကည့္ အေ၀းၾကည့္

ေအာင္ဒင္

အပိုင္း (၈၅/၁)
 

အေရးတၾကီးလိုအပ္ေနေသာ ေရြးေကာက္ပြဲေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရး ဥပေဒ (က)

ဒီစိုးရိမ္မႈကို ထပ္ျပီးအားျဖည့္တာက "ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္" ရဲ့ ဖြဲ႕စည္းမႈပါ။ ဒီေကာ္မရွင္ဟာ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က ဖြဲ႕စည္းတာဝန္ေပးတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီေကာ္မရွင္ဟာ အာဏာရၾကံ့ခိုင္ေရးပါတီက ဖြဲ႕စည္းတဲ့ ေကာ္မရွင္လို႕ပဲ ေျပာရမွာပါ။ ေကာ္မရွင္ဥကၠ႒ ဦးတင္ေအး ကိုယ္တိုင္က နအဖစစ္အစိုးရေခတ္မွာ ဒု-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးျဖစ္ခဲ့ျပီး ၾကံ့ခိုင္ေရးပါတီရဲ့ ထိပ္တန္းေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးလည္း ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ေကာ္မရွင္မွာ အရပ္သားအဖြဲ႕ဝင္ေတြပါဝင္ေပမည့္ ေကာ္မရွင္ရဲ့ အတြင္းေရးမႉးရာထူးနဲ႕ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ရုံး ညႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္တာဝန္ယူထားသူ နဲ႕ ဒုတိယ ညႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ ႏွစ္ဦးက ဒု-ဗိုလ္မႉးၾကီးေဟာင္းမ်ား ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဒါတင္မကေသးပါ။ ၂၀၁၃ ခုနဲ႕ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္မ်ားမွာ တပ္မေတာ္မွ ဗိုလ္ၾကီးနဲ႕ ဗိုလ္မႉးအဆင့္ အရာရွိ (၁၀၅) ဦးကို ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္သို႕ လႊဲေျပာင္းေပးခဲ့ျပီး အခုအခါ အဆိုပါတပ္မေတာ္အရာရွိမ်ားဟာ ညႊန္ၾကားေရးမႉး၊ လက္ေထာက္ညႊန္ၾကားေရးမႉးရာထူးမ်ားနဲ႕ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ရဲ့ တိုင္းေဒသၾကီးနဲ႕ ျပည္နယ္ရုံးခြဲမ်ား၊ ခ႐ိုင္ရုံးခြဲမ်ား၊ ျမိဳ႕နယ္ရုံးခြဲမ်ားရဲ့ အၾကီးအကဲမ်ား ျဖစ္ေနၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အာဏာရပါတီက ဖြဲ႕စည္းေပးထားျပီး တပ္မေတာ္အရာရွိေဟာင္းမ်ား ဦးေဆာင္စီမံခန္႕ခြဲတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ရဲ့ လြတ္လပ္မႈ၊ ဘက္မလိုက္မႈ၊ မွ်တမႈအေပၚ ႏိုင္ငံတကာနဲ႕ ျပည္သူမ်ားက သံသယရွိေနၾကတာပါ။

ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ရဲ့ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြနဲ႕ ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္ငန္းစဥ္အဆင့္ဆင့္ကို အနီးကပ္ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာမည့္ လြတ္လပ္ေသာအဖြဲ႕အစည္းမ်ား ရွိဖို႕လိုအပ္ပါတယ္။ အဲဒီ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရးအဖြဲ႕မ်ားဟာလည္း ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ရဲ့ ခြင့္ျပဳခ်က္ေၾကာင့္မဟုတ္ပဲ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္က တရားဝင္ျပ႒ာန္းထားတဲ့ ဥပေဒတစ္ရပ္ရဲ့ ခြင့္ျပဳခ်က္နဲ႕ ေရြးေကာက္ပြဲကို ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာမွ ပိုျပီးလြတ္လြတ္လပ္လပ္၊ မွန္မွန္ကန္ကန္နဲ႕ ေရြးေကာက္ပြဲရဲ့ သန္႕ရွင္းမွ်တမႈကို အာမခံႏိုင္ၾကမွာပါ။

#ေရြးေကာက္ပြဲကို ျပည့္စံုမွန္ကန္စြာ ေလ့လာႏိုင္ရန္လိုအပ္ခ်က္မ်ား
 

(၁) အခ်ိန္ (Time)

ေရြးေကာက္ပြဲတစ္ခုကို စနစ္တက်ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာႏိုင္ဖို႕ အဓိကက်တဲ့ လိုအပ္ခ်က္တစ္ခုက အခ်ိန္ ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ေကာ္မရွင္က ႏိုင္ငံတကာေလ့လာသူမ်ားကို လုံးဝခြင့္မျပဳခဲ့ပါ။ ျပည္တြင္းအဖြဲ႕အစည္းမ်ားကိုလည္း တရားဝင္ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာခြင့္မျပဳခဲ့ပါ။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲကို ေလ့လာဖို႕ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က ႏိုင္ငံတကာအစိုးရအခ်ိဳ႕ကို ဖိတ္ၾကားတုံးက ေရြးေကာက္ပြဲမတိုင္မီ တစ္ရက္၊ ေရြးေကာက္ပြဲေန႕နဲ႕ ေရြးေကာက္ပြဲျပီးေနာက္တစ္ေန႕ ဆိုျပီး စုစုေပါင္း (၃) ရက္ပဲ ေလ့လာခြင့္ေပးပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲတစ္ခုကို ေလ့လာတယ္ဆိုတာ ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပတဲ့ ေန႕တစ္ေန႕ထဲကို ေလ့လာတာမဟုတ္ပါ။ ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္ငန္းစဥ္တစ္ခုလုံးကို (က) မဲဆြယ္စည္းရုံးခြင့္မျပဳခင္ကာလ (Pre-Campaign Period)၊ (ခ) မဲဆြယ္္စည္းရုံးေရးကာလ (Campaign Period)၊ (ဂ) ေရြးေကာက္ပြဲေန႕ (Election Day) ၊ (ဃ) ေရြးေကာက္ပြဲအျပီး တိုင္ၾကားခ်က္မ်ားကို ေျဖရွင္းသည့္ကာလ (Post Election Period) ဆိုျပီး အခ်ိန္ကာလ (၄) ခုခြဲျခား ေလ့လာရတာမို႕ အနည္းဆုံး အခ်ိန္ (၆) လနဲ႕ အထက္ လိုအပ္ပါတယ္။ အဲဒီလို လံုေလာက္တဲ့ အခ်ိန္မေပးပဲ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပေလ့လာသူေတြကို ရက္အနည္းငယ္သာ ေလ့လာခြင့္ျပဳတယ္ဆိုရင္ ဒါဟာ ဟန္ေဆာင္ဖိတ္ေခၚမႈတစ္ခုသာျဖစ္ျပီး ေရြးေကာက္ပြဲရဲ့ သမာသမတ္က်မႈကို အေထာက္အကူျပဳမွာ မဟုတ္ပါ။ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းမ်ားကိုသာ ဖိတ္ၾကားျပီး ျပည္တြင္းက အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားကိုေတာ့ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာခြင့္မျပဳဘူးဆိုရင္လည္း အဓိပၸာယ္မရွိျပန္ပါ။ ျပည္တြင္းက လြတ္လပ္ေသာအဖြဲ႕အစည္းမ်ားရဲ့ တရားဝင္ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသုံးသပ္ခ်က္ေတြနဲ႕ မေပါင္းစပ္ပဲနဲ႕ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းမ်ားရဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေလ့လာမႈဟာ မျပည့္စံု၊ မတိက်ႏိုင္ပါ။