Burma's Parliament Watch Part (42)

(ျပည္သူ႕ေခတ္ဂ်ာနယ္၊ အတြဲ ၄၊ အမွတ္ ၁၇၀၊ ႏိုဝင္ဘာလ ၇ ရက္၊ ၂၀၁၃၊ စာမ်က္ႏွာ ၁၈)

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္ကို အနီးၾကည့္ အေ၀းၾကည့္

ေအာင္ဒင္

အပိုင္း (၄၂ ) လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ အက်ိဳးစီးပြါးပ႗ိပကၡ (Conflict of Interest) (ခ)

# အေမရိကန္အစိုးရ၏ အက်ိဳးစီးပြါးပ႗ိပကၡကာကြယ္ေရး

အက်ိဳးစီးပြါးပ႗ိပကၡမ်ားကို ကာကြယ္ေရးအတြက္ အေမရိကန္အစိုးရက အစိုးရက်င့္ဝတ္ဆိုင္ရာ႒ာန (United States Office of Government Ethics/ OGE) ကို ဖြဲ႕စည္းတာဝန္ေပးပါတယ္၊ ဒီ႒ာနရဲ့ ေဆာင္ပုဒ္ သို႕မဟုတ္ ပင္မတာဝန္က အေမရိကန္အစိုးရအမႈထမ္းမ်ားအၾကား အက်ိဳးစီးပြါးပ႗ိပကၡမ်ားကို ကာကြယ္တားဆီးေရး (Preventing Conflicts of Interest in the Executive Branch) ျဖစ္ပါတယ္၊

၁၉၈၉ ခုႏွစ္မွာ သမၼတ ဘြတ္ရွ္ (President George H.W Bush) က ဖြဲ႕စည္းတာဝန္ေပးတဲ့ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရ က်င့္ဝတ္ဆိုင္ရာဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးေကာ္မရွင္ (President’s Commission on Federal Ethics Law Reform) ကေန အေမရိကန္အစိုးရရဲ့ ႒ာနအသီးသီးဟာ ႒ာနအလိုက္ သီးျခား က်င့္ဝတ္စည္းကမ္းေတြကို မထုတ္ျပန္ပဲ အစိုးရ႒ာနအားလုံး၊ ဝန္ထမ္းအားလုံးလိုက္နာရမည့္ တစ္ခုတည္းေသာ က်င့္ဝတ္စည္းကမ္းမ်ားက တေျပးညီ ျပ႒န္းဖို႕ အၾကံေပးခဲ့ပါတယ္၊ ဒီအၾကံျပဳခ်က္အရ သမၼတဘြတ္ရွ္ က ၁၉၈၉ ခု ဧျပီလ ၁၂ ရက္ေန႕မွာ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရဝန္ထမ္းမ်ားအားလုံး လိုက္နာေစာင့္ထိန္းရမည့္ က်င့္ဝတ္မ်ား ျပ႒န္းရာမွာ အေျခခံရမည့္ မူ ၁၄ ခ်က္ကို သမၼတအမိန္႕အမွတ္ (၁၂၆၇၄) (Executive Order 12674)  နဲ႕ လက္မွတ္ေရးထိုးထုတ္ျပန္ျပီး အစိုးရက်င့္ဝတ္ဆိုင္ရာ႒ာန (OGE) ကို တစ္ခုတည္းေသာ က်င့္ဝတ္စည္းကမ္းမ်ားကို ေရးဆြဲဖို႕ တာဝန္ေပးခဲ့ပါတယ္၊ ရလာဒ္ကေတာ့ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၃ ရက္ေန႕မွာ အတည္ျပဳ၊ အသက္ဝင္လာတဲ့ "ျပည္ေထာင္စုအစိုးရဝန္ထမ္းမ်ား လိုက္နာရမည့္ စံျပက်င့္ဝတ္စည္းကမ္းမ်ား" (The Standards of Ethical Conduct for Employees of the Executive Branch) ျဖစ္ပါတယ္၊ အပိုင္း ၉ ပိုင္း၊ စာမ်က္ႏွာ ၈၄ မ်က္ႏွာရွိတဲ့ ဒီက်င့္ဝတ္မ်ားကို အက်ဥ္းခ်ဳံးျပီး ေဖာ္ျပပါ့မယ္၊

# အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအစိုးရဝန္ထမ္းမ်ားလိုက္နာရမည့္ စံျပက်င့္ဝတ္မ်ား အက်ဥ္းခ်ဳပ္

အပိုင္း (၁) မွာ က်င့္ဝတ္စည္းကမ္းမ်ားနဲ႕ ပါတ္သက္တဲ့ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္၊ အေျခခံမူ ၁၄ ခ်က္နဲ႕ ဝန္ထမ္းမ်ားအားလုံးကို မိမိတို႕ရဲ့ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားမွာ အက်ိဳးစီးပြါးပ႗ိပကၡရွိမရွိဆိုတာကို သမာသမတ္က်တဲ့ လူတစ္ေယာက္ရဲ့ အျမင္မ်ိဳးနဲ႕ သက္ဆိုင္တဲ့အခ်က္အလက္ေတြကို ေလ့လာသုံးသတ္ျပီး ဆုံးျဖတ္ႏိုင္ၾကဖို႕ ညႊန္ၾကားထားပါတယ္၊

အပိုင္း (၂) မွာ ဝန္ထမ္းမ်ားအားလုံး ၎တို႕ရဲ့ ႒ာနမွ လုပ္ငန္းကန္ထ႐ိုက္၊ အမွာစာ စတဲ့ စီးပြါးေရးအခြင့္အလမ္းမ်ားရရွိဖို႕ ေမွ်ာ္လင့္ေန၊ ၾကိဳးစားေနၾကတဲ့  ျပင္ပအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ ပုဂိၢဳလ္မ်ားထံမွ လက္ေဆာင္ပစၥည္းလက္ခံခြင့္၊ ေတာင္းယူခြင့္မျပဳေၾကာင္း ကန္႕သတ္ထားပါတယ္၊ ခြၽင္းခ်က္အေနနဲ႕ အမွတ္တရပိုစ္ကဒ္မ်ား၊ ေကာ္ဖီတစ္ခြက္၊ စတာမ်ိဳးနဲ႕ မိသားစုဝင္မ်ား၊ သူငယ္ခ်င္းမ်ားကေပးတဲ့ တန္ဘိုးမမ်ားတဲ့လက္ေဆာင္ကိုေတာ့ ခြင့္ျပဳပါတယ္၊ 

အပိုင္း (၃) မွာ ဝန္ထမ္းမ်ားအားလုံး မိမိ၏အထက္အရာရွိအား လက္ေဆာင္ေပးျခင္းႏွင့္ မိမိ၏လက္ေအာက္ငယ္သားမ်ားထံမွ လက္ေဆာင္ရယူျခင္းမ်ားကို တားျမစ္ပါတယ္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလို သီတင္းကြၽတ္မွာ အထက္လူၾကီးကို ပစၥည္းထုတ္ၾကီးနဲ႕ ကန္ေတာ့ျပီး မိမိကိုယ္တိုင္လည္း ေအာက္လူမ်ားရဲ့ ပစၥည္းထုတ္မ်ားနဲ႕ ကန္ေတာ့ျခင္းကို လက္ခံလို႕မရပါ၊

အပိုင္း (၄) မွာ ဝန္ထမ္းမ်ားအားလုံးဟာ ၎တို႕ရဲ့ လုပ္ငန္းတာဝန္ကို ထမ္းေဆာင္ရာမွာ ၎တို႕ကိုယ္တိုင္ရဲ့ ေငြေရးေၾကးေရးအက်ိဳးစီးပြါးနဲ႕ တိုက္႐ိုက္ပါတ္သက္ေနရင္၊ သို႕မဟုတ္ ၎တို႕ရဲ့ အိမ္ေထာင္ဘက္၊ အရြယ္မေရာက္ေသးတဲ့ ရင္ေသြးမ်ား၊ ၎ရဲ့ အထက္အရာရွိ၊ စသူမ်ားရဲ့  ေငြေရးေၾကးေရးအက်ိဳးစီးပြါးနဲ႕ ပါတ္သက္ေနရင္၊ အဲဒီတာဝန္ကို ထမ္းေဆာင္ခြင့္မရွိပါ၊ ဥပမာအားျဖင့္ အစိုးရ႒ာနတစ္ခုရဲ့ ပစၥည္းဝယ္ယူေရးအရာရွိဟာ ႒ာနအတြက္လိုအပ္တဲ့ ပစၥည္းမ်ားကို သူ႕ဇနီးပိုင္ ကုမၸဏီကေန ဝယ္ယူခြင့္မရွိပါ၊ တကယ္လို႕  အရည္အေသြးနဲ႕ ေစ်းႏႈံးဆိုင္ရာ အားသာခ်က္မ်ားအရ ဒီကုမၸဏီကပဲ မလြဲမေသြဝယ္ယူရမည့္ အေျခအေနဆိုရင္ ဒီဝယ္ယူေရးတာဝန္ကို ကိုယ္တိုင္မလုပ္ပဲ အျခားအရာရွိတစ္ေယာက္ကို လႊဲေျပာင္းေပးရပါတယ္၊

အပိုင္း (၅) မွာ လုပ္ငန္းကန္ထ႐ိုက္မ်ားခ်ေပးျခင္း၊ ေထာက္ပံ့ေငြမ်ားေပးျခင္း၊ စံုစမ္းစစ္ေဆးျခင္း စတဲ့ကိစၥေတြမွာ သက္ဆိုင္ရာဝန္ထမ္းရဲ့ မိသားစုဝင္တစ္ေယာက္ေယာက္ရဲ့ အက်ိဳးစီးပြါးနဲ႕ ပါတ္သက္ေနမယ္ဆိုရင္၊ ဒါမွမဟုတ္ သက္ဆိုင္ရာဝန္ထမ္းဟာ တစ္ဖက္က ကန္ထ႐ိုက္ရမည့္ လုပ္ငန္းရွင္၊ ေထာက္ပံ့ေငြေတာင္းခံသူ၊ စံုစမ္းစစ္ေဆးခံရသူမ်ားနဲ႕ ပုဂိၢဳလ္ေရးရာပါတ္သက္မႈရွိေနရင္ (အရင္က အလုပ္ရွင္ေဟာင္း၊ မိသားစုဝင္တစ္ေယာက္ရဲ့ အလုပ္ရွင္၊ ဝန္ထမ္းနဲ႕ စီးပြါးေရး၊ ေငြေရးေၾကးေရးဆက္ႏြယ္ပါတ္သက္သူ စသျဖင့္) အဲဒီဝန္ထမ္းကို အဲဒီအလုပ္ (ကန္ထ႐ိုက္ခ်ေပးျခင္း၊ ေထာက္ပံ့ေငြခ်ေပးျခင္း၊ စံုစမ္းစစ္ေဆးျခင္း) ကို ေဆာင္ရြက္ခြင့္မျပဳပဲ အျခားတစ္ေယာက္ကို တာဝန္ေပးအပ္ဖို႕ ျပ႒န္းထားပါတယ္၊ ေနာက္တစ္မ်ိဳးကေတာ့ ဝန္ထမ္းတစ္ဦးဟာ သူ႕ရဲ့ အရင္အလုပ္ရွင္ေဟာင္းတစ္ေယာက္ထံက ဆုေငြအျဖစ္ ေငြေၾကးအေျမာက္အမ်ားရရွိခဲ့ဘူးတယ္ဆိုရင္ သူအစိုးရဝန္ထမ္းျဖစ္ခ်ိန္မွာ အဲဒီအလုပ္ရွင္ေဟာင္းရဲ့ အက်ိဳးစီးပြါးနဲ႕ပါတ္သက္တဲ့ ကိစၥမ်ိဳးမွာ အနည္းဆုံး ႏွစ္ႏွစ္မပါဝင္ရလို႕ ျပ႒န္းပါတယ္၊

အပိုင္း (၆) မွာ ဝန္ထမ္းတစ္ေယာက္ဟာ ပုဂၢလိကလုပ္ငန္းတစ္ခုကို ေျပာင္းေရႊ႕ဖို႕ၾကိဳးစားေနခ်ိန္မွာ သူအလုပ္ေလွ်ာက္ထားတဲ့ ကုမၸဏီရဲ့ အက်ိဳးစီးပြါးနဲ႕ပါတ္သက္တဲ့ ကိစၥေတြမွာ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ျခင္းမျပဳရလို႕ ကန္႕သတ္ထားပါတယ္၊

အပိုင္း (၇) မွာ ဝန္ထမ္းေတြ သူတို႕ရဲ့ အခြင့္အာဏာကို အလြဲသုံးစားမလုပ္ၾကဖို႕ ကန္႕သတ္ခ်က္ေတြပါရွိပါတယ္၊ ဝန္ထမ္းမ်ားဟာ သူတို႕တာဝန္က်တဲ့ ရုံး၊ ႒ာနမ်ားကို အသုံးခ်ျပီး ျပင္ပပုဂၢလိကစီးပြါးေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ားထံက သူတို႕ကိုယ္တိုင္အတြက္ေရာ၊ သူတို႕ရဲ့ မိသားစုဝင္မ်ား၊ မိတ္ေဆြမ်ားအတြက္ေရာ အက်ိဳးစီးပြါးရယူတာမ်ိဳးမလုပ္ရပါ၊ အစိုးရရုံး၊ ႒ာန၊ အေဆာက္အအံုမ်ားကို အစိုးရလုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ကလြဲလို႕ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာကိစၥမ်ားအတြက္ အသုံးမျပဳရပါ၊ သတ္မွတ္ထားတဲ့ အလုပ္ခ်ိန္အတြင္းမွာ ေပးအပ္ထားတဲ့ အစိုးရတာဝန္မ်ားကိုသာ ထမ္းေဆာင္ရမွာျဖစ္ျပီး ကိုယ္ေရးကိုယ္တာနဲ႕ ျပင္ပအလုပ္မ်ားလုပ္ကိုင္ခြင့္မရွိပါ၊ မိမိရဲ့ လက္ေအာင္ငယ္သားမ်ားကို ရုံးခ်ိန္အတြင္း မိမိရဲ့ကိုယ္ေရးကိုယ္တာအတြက္၊ မိမိ ရဲ့ မိသားစုအတြက္ ခိုင္းေစျခင္းမျပဳရပါ၊

အပိုင္း (၈) မွာ ဝန္ထမ္းမ်ားရဲ့ အလုပ္ခ်ိန္ျပင္ပလႈပ္ရွားမႈမ်ားနဲ႕ ပါတ္သက္တဲ့ ကန္႕သတ္ခ်က္မ်ားေဖာ္ျပထားပါတယ္၊ ဝန္ထမ္းမ်ားဟာ မိမိရဲ့ အစိုးရတာဝန္နဲ႕ အက်ိဳးစီးပြါးပ႗ိပကၡျဖစ္ႏိုင္တဲ့ ျပင္ပလႈပ္ရွားမႈမ်ားကို မျပဳလုပ္ရပါ၊ အခ်ိဳ႕ျပင္ပလႈပ္ရွားမႈမ်ားအတြက္ အဆင့္ျမင့္အရာရွိမ်ားထံက ခြင့္ျပဳခ်က္ကို ၾကိဳတင္ေတာင္းခံဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္၊ သမၼတက တိုက္႐ိုက္ခန္႕အပ္တဲ့ ဝန္ထမ္းမ်ားနဲ႕ အဆင့္ျမင့္အရာရွိမ်ားဟာ ျပင္ပလႈပ္ရွားမႈမ်ားမွ ရရွိေငြကို လက္ခံခြင့္မရွိပါ၊ ဝန္ထမ္းမ်ားဟာ အစိုးရအတြက္ကလြဲရင္ တရားရုံးအမႈေတြမွာ ကြၽမ္းက်င္သူအျဖစ္ သက္ေသခံခြင့္မရွိပါ၊ သူတို႕တာဝန္အရ ေဟာေျပာရတဲ့ စကားေျပာပြဲမ်ား၊ သင္ၾကားပို႕ခ်မႈမ်ား၊ ေဆာင္းပါးေရးသားျခင္းမ်ားမွ အခေၾကးေငြ၊ ဂုဏျ္ပဳေငြ လက္ခံခြင့္မရွိပါ၊ ဝန္ထမ္းမ်ားဟာ သူတို႕ေပးေဆာင္ရန္တာဝန္ရွိတဲ့ ဝင္ေငြခြန္နဲ႕ အျခားအခြန္အခေတြကို မွန္မွန္ကန္ကန္ေပးေဆာင္ဖို႕ တာဝန္ရွိပါတယ္၊

အပိုင္း (၉) မွာေတာ့ ဝန္ထမ္းမ်ား ၎တို႕ရဲ့ လုပ္ငန္းခြင္ဆိုင္ရာ က်င့္ဝတ္စည္းကမ္းမ်ားကို ေလ့လာရာမွာ အကိုးအကားျပဳရမည့္ ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္ကျပ႒န္းထားတဲ့ ဥပေဒမ်ားကို စာရင္းျပဳစုတင္ျပထားပါတယ္၊

# အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု တရားသူၾကီးမ်ားလိုက္နာရန္ က်င့္ဝတ္မ်ား

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတရားသူၾကီးမ်ားအားလုံးဟာလည္း ျပည္ေထာင္စုတရားရုံးခ်ဳပ္ကခ်မွတ္ထားတဲ့ က်င့္ဝတ္စည္းကမ္းမ်ားကို လိုက္နာရပါတယ္၊ ဒီစည္းမ်ဥ္းေတြအားလုံးကို ျပည္ေထာင္စုတရားသူၾကီးမ်ားရဲ့ ညီလာခံ (Judicial Conference of the United States) ကေန ခ်မွတ္ခဲ့တာပါ၊ ဒီက်င့္ဝတ္စည္းကမ္းေတြက တရားသူၾကီးမ်ားကို တရားစီရင္ေရးမွာ ေျဖာင့္မတ္မွန္ကန္ဖို႕၊ လြတ္လပ္ဖို႕၊ ဘက္မလိုက္ဖို႕၊ တာဝန္ကိုအျပည့္အဝေက်ျပြန္ေအာင္ထမ္းေဆာင္ဖို႕ လမ္းညႊန္တာျဖစ္သလို ခြင့္ျပဳႏိုင္တဲ့ ျပင္ပလႈပ္ရွားမႈမ်ားနဲ႕ မမွန္မကန္မျပဳေအာင္ေရွာင္က်ဥ္ရမည့္ အခ်က္အလက္မ်ားကို ျပ႒န္းထားတာပါ၊ တရားသူၾကီးမ်ားအတြက္သာမကပါဘူး၊ တရားရုံးဝန္ထမ္းမ်ား (Judicial Employee) ပါလိုက္နာရမည့္ က်င့္ဝတ္စည္းကမ္းမ်ားကိုလည္း သီးျခားျပ႒န္းထားပါတယ္၊ အခ်ိဳ႕က်င့္ဝတ္မ်ားကို ေအာက္ပါအတိုင္း အက်ဥ္းခ်ဳံးတင္ေပခ်င္ပါတယ္၊

တရားသူၾကီးမ်ားဟာ ၎တို႕ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် ပါဝင္တဲ့၊ သိျမင္တဲ့ အမႈအခင္းမ်ားကို ၾကားနာခြင့္မရွိပါ၊ တရားသူၾကီးမျဖစ္ခင္က ေရွ႕ေနတစ္ေယာက္ျဖစ္ခဲ့ျပီး အဲဒီတုံးက ေရွ႕ေနအျဖစ္နဲ႕ သူပါဝင္ပါတ္သက္ခဲ့တဲ့ အမႈအခင္းေတြနဲ႕ပါတ္သက္ျပီး သူ တရားသူၾကီးျဖစ္ခ်ိန္မွာ ၾကားနာခြင့္မရွိပါ၊ တရားသူၾကီးမ်ားဟာ မည္သည့္ လုပ္ငန္း၊ ကုမၸဏီ၊ ေကာ္ပိုေရးရွင္း၊ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွာမွ ပါဝင္ျခင္း၊ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ျခင္း မျပဳရပါ၊ ၎တို႕ရဲ့ အမည္ကိုလည္း ျပင္ပလုပ္ငန္းအဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွာ အသုံးျပဳခြင့္မေပးရပါ၊ ၎တို႕ရဲ့ တရားစီရင္မႈကို သံသယျဖစ္ေစမည့္ ျပင္ပကြၽမ္းက်င္မႈလုပ္ငန္းမ်ားမွာ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ခြင့္မရွိပါ၊ အထက္အဆင့္ျမင့္ တရားသူၾကီးထံမွ ၾကိဳတင္ခြင့္ျပဳခ်က္ေတာင္းခံျခင္း၊ ခြင့္ျပဳျခင္းမရွိပဲ ျပင္ပတြင္ သင္ၾကားပို႕ခ်ျခင္းမ်ားမွ အခေၾကးေငြရယူျခင္းမျပဳရပါ၊ တရားသူၾကီးမ်ားဟာ တရားစီရင္ေရးစနစ္ကို တိုးတက္ေစမည့္၊ ျပည္သူေတြပိုမိုနားလည္ယံုၾကည္ေအာင္ ပညာေပးတဲ့ ျပင္ပလႈပ္ရွားမႈမ်ား (စာေရးျခင္း၊ သင္ၾကားပို႕ခ်ျခင္း၊ ေဟာေျပာျခင္း) ကို လုပ္ခြင့္ရွိပါတယ္၊ ဒါေပမည့္ ၎ျပင္ပလႈပ္ရွားမႈမ်ားအားလုံးမွ ဥာဏ္ပူေဇာ္ခ ရယူခြင့္မရွိပါ၊ သို႕ေသာ္လည္း စာအုပ္ေရးသားလို႕ ထုတ္ေဝေရာင္းခ်ရာမွ ရတဲ့ေငြ၊ အထက္တရားသူၾကီးခ်ဳပ္၏ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ တကၠသိုလ္တစ္ခုခုတြင္ အခ်ိန္ပိုင္းသင္ၾကားပို႕ခ်ျခင္းမွရတဲ့ ဝင္ေငြေတြကိုေတာ့ ခံစားခြင့္ရွိပါတယ္၊

တရားသူၾကီးမ်ားဟာ မည္သူ႕ထံကမွ လက္ေဆာင္မ်ားလက္ခံခြင့္၊ ေတာင္းဆိုခြင့္မရွိပါ၊ လက္ေဆာင္ဆိုတာကို “ေငြေၾကး၊ ပစၥည္း၊ အထူးအခြင့္အေရး၊ ပစၥည္းတစ္ခုကို အထူး ေစ်းေလွ်ာ့၍ေရာင္းခ်ျခင္း၊ ဧည့္ခံေကြၽးေမြးျပဳစုျခင္း၊ ခန္းနားစြာဧည့္ခံျခင္း၊ အခမဲ့ ခရီးသြားခြင့္ေပးျခင္း၊ ေငြေခ်းျခင္း၊ ျပန္လည္ေပးဆပ္ရမည့္ ေႂကြးျမီမ်ားအား ပယ္ဖ်က္ေပးျခင္း သို႕မဟုတ္ ျပန္လည္ေပးဆပ္ရန္ရက္ကို ေရႊ႕ဆိုင္းေပးျခင္း၊ အခ်ိန္မီတင္သြင္းရမည့္ အေၾကာင္းအရာတစ္ခုအတြက္ ရက္တိုးေပးျခင္း၊မ်ားနဲ႕ အလားတူ ေငြေၾကးတန္ဘိုးရွိတဲ့ ပစၥည္း၊ အေျခအေနအားလုံး” အျဖစ္ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုထားပါတယ္၊ ခြၽင္းခ်က္အျဖစ္ မိတ္ေဆြမ်ား၊ ေဆြမ်ိဳးမ်ားထံမွ ေပးအပ္တဲ့ ေငြေၾကးတန္ဘိုးမျမင့္မားတဲ့ လက္ေဆာင္အေသးစားမ်ား၊ ေကာ္ဖီ၊ လက္ဘက္ရည္၊ အမွတ္တရကဒ္ စတာေတြကို လက္ခံႏိုင္ပါတယ္၊ ျပီးေတာ့ အမ်ားျပည္သူတေျပးညီခံစားခြင့္ရွိတဲ့ ေစ်းေလွ်ာ့ေရာင္းခ်ျခင္းမ်ား (Discount Sale)၊ ဘဏ္ ေခ်းေငြမ်ားကိုလည္း ရယူခြင့္ရွိပါတယ္၊

# ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ အက်ိဳးစီးပြါးပ႗ိပကၡ

 
ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈအမ်ားဆုံးႏိုင္ငံတစ္ခုအျဖစ္ နံမည္ဆိုးနဲ႕ ေက်ာ္ၾကားေနတာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာရွိေနပါျပီ၊ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္က ႏိုင္ငံတကာ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈမ်ားကို ေစာင့္ၾကည့္ေလ႕လာတဲ့ အဖြဲ႕ၾကီး (Transparency International/TI) ရဲ့ ကမၻာ႕ႏိုင္ငံမ်ားရဲ့ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈအတိုင္းအတာကို အနည္းဆုံးကေန အမ်ားဆုံးအထိ ႏိႈင္းယွဥ္တိုင္းတာတဲ့ စာရင္း (Corruption Perception Index) မွာ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၇၆ ႏိုင္ငံမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံက အမွတ္ ၁၇၂ မွာရွိေနပါတယ္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ အာဏာပိုင္အဖြဲ႕အစည္း သုံးခုစလုံးမွာ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈေတြ အလြန္ျမင့္မားေနတာ အထင္အရွားပါ၊

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အ႐ိုးဆုံး လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈကေတာ့ "ဂါရဝ" ျပဳျခင္းလို႕ ထင္ရွားပါတယ္၊ ဗုဒၶဘာသာ ျမန္မာတို႕ထုံးစံ သီတင္းကြၽတ္၊ တန္ေဆာင္မုန္းလေတြမွာ မိဘ၊ ဆရာနဲ႕ ၾကီးသူေတြကို သား၊ သမီး၊ တျပည့္၊ ငယ္သူေတြက ဂါရဝျပဳရတဲ့ ခ်စ္စရာေကာင္းတဲ့အစဥ္အလာဟာ ခုေတာ့ အာဏာပိုင္အဖြဲ႕အစည္းဝင္မ်ား တရားဝင္လာဘ္ေပးလာဘ္ယူျပဳႏိုင္ၾကေအာင္ အကာအကြယ္ေပးတဲ့ မ်က္ႏွာဖုံးတစ္ခုျဖစ္ေနပါျပီ၊ ဧရာဝတီသတင္း႒ာနက တင္ျပတဲ့ ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္မွာ ႒ာနဆိုင္ရာဝန္ထမ္းေတြဟာ တစ္ႏွစ္ကို အနည္းဆုံး ေလးၾကိမ္၊ ငါးၾကိမ္ေလာက္ သူတို႕ရဲ့ အထက္အရာရွိေတြကို ဂါရဝျပဳရတယ္လို႕ ဆိုပါတယ္၊ ေလး၊ ငါးၾကိမ္ဆိုေတာ့ သီတင္းကြၽတ္၊ တန္ေဆာင္မုန္းတင္မကေတာ့ပဲ ဒီဇင္ဘာ ခရစၥမတ္၊ ဇန္နဝါရီ ႏွစ္သစ္ကူးနဲ႕ ဧျပီလ ျမန္မာႏွစ္သစ္ကူးေတြမွာပါ ဂါရဝျပဳၾကရတာပါ၊ ဂါရဝျပဳေတာ့လည္း လက္အုပ္ခ်ီကန္ေတာ့႐ံုနဲ႕မရပါ၊ မပါမျဖစ္ပါရတဲ့ လက္ေဆာင္ထုတ္ရဲ့ တန္ဘိုးက အနည္းဆုံး က်ပ္ ေျခာက္ေသာင္းကေန က်ပ္ ေျခာက္သိန္း ေလာက္အထိ ရွိပါသတဲ့၊ လက္ေဆာင္ထုတ္ရဲ့ တန္ဘိုးၾကီးေလေလ ျပန္ရႏိုင္မည့္ အခြင့္အေရးကလည္း မ်ားေလေလျဖစ္ပါလိမ့္မယ္၊ အရာရွိၾကီးတစ္ေယာက္ဟာ သူ႕ရဲ့ ရာထူး၊ ႒ာနနၲရ အေျခအေနကိုလိုက္ျပီး တစ္ႏွစ္ကို လက္ေဆာင္ထုတ္ေပါင္း ၁၀၀ ေလာက္ ရပါသတဲ့၊ သူကိုယ္တိုင္ကလည္း သူ႕အထက္ကအရာရွိကို လက္ေဆာင္ထုတ္ၾကီးေတြနဲ႕ "ဂါ" ရတာပါပဲ၊ ဒါမွပဲ သူ႕ကို "ဂါ" ၾကတဲ့ ေအာက္လူမ်ားကို ျပန္ျပီး အခြင့္အေရးေတြေပးႏိုင္တဲ့ အာဏာ သူ႕မွာ ဆက္ရွိမွာပါ၊

# ဒီအက်င့္ဆိုးေတြကို တိုက္ဖ်က္ဖို႕

လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈေတြကို မတိုက္ဖ်က္ပဲ သန္႕ရွင္းေသာ အစိုးရမျဖစ္ႏိုင္ပါ၊ ပြင့္လင္းေသာလူ႕အဖြဲ႕အစည္းမတည္ေဆာက္ႏိုင္ပါ၊ ဒီမိုကေရစီစနစ္ အေျခမခိုင္ႏိုင္ပါ၊ အစိုးရ၊ လႊတ္ေတာ္၊ တရားစီရင္ေရး၊ စစ္တပ္ အားလုံး ျမင့္မားတဲ့ စာရိတၱနဲ႕ က်င့္ဝတ္ေတြကို ျပ႒န္းလိုက္နာျပီး တိုင္းျပည္နဲ႕ လူထုအက်ိဳးစီးပြါးကို အခိုင္မာဆုံး၊ အစင္ၾကယ္ဆုံး ႐ိုးသားသန္႕ရွင္းမႈေတြနဲ႕ ေဆာင္ရြက္မွပဲ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေတာ္သစ္ကို မွန္မွန္ကန္ကန္အုတ္ျမစ္ခ်ႏိုင္မွာပါ၊

ဒီအက်င့္ဆိုးေတြကို တိုက္ဖ်က္ဖို႕ တာဝန္အရွိဆုံးက ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ျဖစ္ပါတယ္၊ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ကေန အက်ိဳးစီးပြါးပ႗ိပကၡမ်ားကို ကာကြယ္တိုက္ဖ်က္ေရးအတြက္ လိုအပ္တဲ့ ဥပေဒမ်ားကို ေလးေလးနက္နက္ေရးဆြဲျပ႒န္းဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္၊ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒကို လိုအပ္သလို ျပင္ဆင္ဖို႕လိုအပ္ပါတယ္၊ အစိုးရ နဲ႕ တရားစီရင္ေရးအဖြဲ႕အစည္းမ်ားကို အက်ိဳးစီးပြါးပ႗ိပကၡကာကြယ္ေရးအတြက္ ဝန္ထမ္းမ်ားလိုက္နာေစာင့္ထိန္းရမည့္ က်င့္ဝတ္စည္းကမ္းမ်ားကို ေရးဆြဲျပ႒န္းဖို႕နဲ႕ ေဖာက္ဖ်က္သူမ်ားကို ထိထိေရာက္ေရာက္အေရးယူဖို႕ ညႊန္ၾကားသင့္ပါတယ္၊ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ကိုယ္တိုင္လည္း လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားလိုက္နာရမည့္ က်င့္ဝတ္စည္းကမ္းေတြ ျပ႒န္းျပီး အက်ိဳးစီးပြါးပ႗ိပကၡေတြကို ကာကြယ္တားဆီး ဖို႕လိုအပ္ပါတယ္၊

ေလးစားစြာ၊

ေအာင္ဒင္
ေအာက္တိုဘာလ ၂၅၊ ၂၀၁၃