Burma's Parliament Watch Part (85)

(ျပည္သူ႕ေခတ္ဂ်ာနယ္၊ အတြဲ ၁၊ အမွတ္ ၇၊ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၆၊ ၂၀၁၅၊ စာမ်က္ႏွာ ၂၂)

 

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္ကို အနီးၾကည့္ အေ၀းၾကည့္

ေအာင္ဒင္

အပိုင္း (၈၅)
 

အေရးတၾကီးလိုအပ္ေနေသာ ေရြးေကာက္ပြဲေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရး ဥပေဒ (က)

#နီးကပ္လာသည့္ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲ

အမ်ားေမွ်ာ္လင့္ေစာင့္စားေနၾကတဲ့ ပါတီစံုဒီမိုကေရစီ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲၾကီးကို ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလကုန္ (သို႕မဟုတ္) ႏိုဝင္ဘာလဆန္းမွာ က်င္းပေပးမယ္လို႕ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က တရားဝင္ထုတ္ျပန္ေၾကညာထားပါတယ္။ ဒီေဆာင္းပါးကို ေဖာ္ျပႏိုင္မည့္  ေဖေဖာ္ဝါရီလဆန္းကေန ေရတြက္ရင္ ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပဖို႕ (၉) လ ဝန္းက်င္ေလာက္ပဲ လိုပါေတာ့တယ္။ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က ေရြးေကာက္ပြဲကို ႏိုင္ငံတကာစံခ်ိန္စံညႊန္းမ်ားနဲ႕အညီ တရားမွ်တသန္႕ရွင္းစြာ က်င္းပေပးမည္လို႕လည္း အၾကိမ္ၾကိမ္ကတိျပဳထားပါတယ္။

၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအရ ဒုတိယအၾကိမ္က်င္းပမွာ ျဖစ္တဲ့ ၂၀၁၅ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲကို ျမန္မာျပည္သူမ်ားကတင္ ေစာင့္စားေမွ်ာ္လင့္ေနတာမဟုတ္ပဲ ႏိုင္ငံတကာအစိုးရမ်ား၊ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းမ်ားကပါ ေစာင့္စားေမွ်ာ္လင့္ေနၾကတာပါ။ ဒီေရြးေကာက္ပြဲၾကီးကေန ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ ဒီမိုကေရစီေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ဘယ္ေလာက္ခိုင္မာမႈရွိသလဲ၊ ဘယ္ေလာက္စိတ္ခ်ရျပီလဲ၊ ဘယ္ေလာက္ခက္ခဲၾကမ္းတမ္းဦးမလဲဆိုတာကို ပီပီျပင္ျပင္ ခန္႕မွန္းနားလည္ႏိုင္မွာပါ။ ဒီေရြးေကာက္ပြဲၾကီးကို သန္႕ရွင္း၊ မွ်တစြာနဲ႕ ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္က်င္းပျပီး ဒုတိယအၾကိမ္ေျမာက္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္နဲ႕  ႏိုင္ငံေတာ္အာဏာပိုင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားကို ၂၀၁၆ ခုႏွစ္မွာ စစ္မွန္တဲ့ ျပည္သူ႕ကိုယ္စားလွယ္မ်ားနဲ႕ ဖြဲ႕စည္းႏိုင္ေရးဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံအေျပာင္းအလဲမ်ားအတြက္ အင္မတန္အေရးၾကီးတဲ့ သမိုင္းမွတ္တိုင္ျဖစ္ေနပါတယ္။

လက္ရွိအေျခအေနမွာ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႕ ပါတ္သက္ျပီး ျပ႒ာန္းထားတဲ့ တည္ဆဲဥပေဒမ်ားက ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားမွတ္ပံုတင္ျခင္းဥပေဒ၊ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ဥပေဒ၊ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒ၊ ျပည္သူ႕လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒ၊ တိုင္းေဒသၾကီးႏွင့္ ျပည္နယ္ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒ၊ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ တိုင္းႏွင့္ ေဒသဆိုင္ရာ ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒမ်ားနဲ႕ သက္ဆိုင္ရာ နည္းဥပေဒမ်ား ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲမက်င္းပမီ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္က အင္မတန္အေရးၾကီးတဲ့ ဥပေဒတစ္ရပ္ကို အျမန္ဆုံးျပ႒ာန္းသင့္ပါတယ္။ အဲဒီဥပေဒက "ျမန္မာႏိုင္ငံ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားအား ျပည္တြင္းျပည္ပအဖြဲ႕အစည္းမ်ားအား ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာခြင့္ျပဳျခင္းဥပေဒ" ျဖစ္ပါတယ္။

#ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားအား ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာရန္ လိုအပ္ျခင္း

ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားကို လြတ္လပ္ေသာ ျပည္တြင္းျပည္ပအဖြဲ႕အစည္းမ်ားက ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာတယ္ဆိုတာ အဲဒီေရြးေကာက္ပြဲရဲ့ သန္႕ရွင္းမွ်တမႈကို အာမခံခ်က္ေပးတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲရဲ့ ဂုဏ္သိကၡာ ျမင့္မားေအာင္ ကူညီေထာက္ပံ့ေပးတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပ ေလ့လာသူမ်ား အနီးကပ္ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေနတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲတစ္ခုမွာ ေရြးေကာက္ပြဲမသမာမႈမ်ား၊ မတရား၊ မမွ်တမႈမ်ား ရွိႏိုင္တာထက္ ပိုျပီးနည္းတတ္ပါတယ္။ ရွိရင္လည္း အလြယ္တကူစံုစမ္းစစ္ေဆးျပီး တိတိက်က်ေဖာ္ထုတ္ကန္႕ကြက္ႏိုင္တာမို႕ ေရြးေကာက္ပြဲရဲ့ မသန္႕ရွင္းမႈကို ေျဖာင့္မတ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ျပည္တြင္းျပည္ပ ေလ့လာသူမ်ားရွိေနတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ မဲဆႏၵရွင္ျပည္သူမ်ားကလည္း ေရြးေကာက္ပြဲေပၚ ပိုျပီးယံုၾကည္မႈရွိလာႏိုင္ပါတယ္။ မိမိတို႕ရဲ့ ဆႏၵကို လြတ္လပ္စြာေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ၾကပါတယ္။ မိမိတို႕အေပၚ ျခိမ္းေျခာက္မႈမ်ား၊ ဖ်ားေယာင္းေသြးေဆာင္မႈမ်ား၊ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားရွိလာရင္လည္း ျပည္တြင္းျပည္ပေလ့လာသူမ်ားထံ အခ်ိန္မီအေၾကာင္းၾကား တိုင္တန္းရဲၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႕ ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပမွ လြတ္လပ္ေသာအဖြဲ႕အစည္းမ်ားအား ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားကို ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာခြင့္ေပးျခင္းဟာ သန္႕ရွင္းမွ်တေသာ ေရြးေကာက္ပြဲတစ္ခုအတြက္ မရွိမျဖစ္လိုအပ္ခ်က္တစ္ရပ္ ျဖစ္လာပါတယ္။

ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ကလည္း ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲကို ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာဖို႕အတြက္ ႏိုင္ငံတကာေရြးေကာက္ပြဲေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႕မ်ားကို ဖိတ္ေခၚမယ္။ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းမ်ားကို ေလ့က်င့္ပညာေပးမယ္လို႕ ေျပာဆိုေနပါတယ္။ ေကာ္မရွင္က ႏိုင္ငံတကာစံခ်ိန္စံညႊန္းမ်ားႏွင့္အညီ ေရြးေကာက္ပြဲေလ့လာျခင္းဆိုင္ရာ က်င့္ဝတ္မ်ားကို ေရးဆြဲထုတ္ျပန္သြားမွာျဖစ္ျပီး ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းမ်ားအေနနဲ႕ ေကာ္မရွင္က ျပ႒ာန္းထားတဲ့ က်င့္ဝတ္မ်ားနဲ႕အညီ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ ႏိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒကို မထိခိုက္ေစပဲ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲကို ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ႏိုင္မယ္လို႕ သိရပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာက ေရြးေကာက္ပြဲေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႕မ်ားကို ဖိတ္ၾကားမယ္ဆိုတဲ့ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ရဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကို လိႈက္လိႈက္လွဲလွဲ ေထာက္ခံၾကိဳဆိုပါတယ္။

ဒါေပမည့္လည္း ဒီေလာက္နဲ႕ လံုေလာက္မယ္မထင္ပါ။ ျပည္တြင္းျပည္ပ လြတ္လပ္ေသာအဖြဲ႕အစည္းမ်ားက ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားကို ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာခြင့္ဟာ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ရဲ့ ခြင့္ျပဳခ်က္အရမဟုတ္ပဲ လႊတ္ေတာ္ကျပ႒ာန္းတဲ့ ဥပေဒတစ္ခုခုရဲ့ ခြင့္ျပဳခ်က္အရပဲ ျဖစ္သင့္ပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က ထုတ္ျပန္မည့္ ေရြးေကာက္ပြဲေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာျခင္းဆိုင္ရာ က်င့္ဝတ္မ်ားမွာလည္း ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပေရြးေကာက္ပြဲေလ့လာသူမ်ားအတြက္ မရွိမျဖစ္လိုအပ္တဲ့ အေျခအေနေတြ ျပည့္ျပည့္စံုစံုပါခ်င္မွ ပါမွာပါ။ ပိုဆိုးတာက အဲဒီ က်င့္ဝတ္စည္းကမ္းေတြမွာ ေရြးေကာက္ပြဲေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသူမ်ားရဲ့ လြတ္လပ္စြာ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာခြင့္ကိုို တားျမစ္ကန္႕သတ္ထားတဲ့ အခ်က္ေတြ ပါဝင္ႏိုင္ပါေသးတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႕ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္က ျမန္မာႏိုင္ငံက ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားကို ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပ လြတ္လပ္တဲ့အဖြဲအစည္းမ်ားအား လြတ္လပ္စြာေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာခြင့္ျပဳတဲ့ ဥပေဒတစ္ရပ္ကို ျပ႒ာန္းဖို႕ အေရးတၾကီးလိုအပ္ေနပါတယ္။

လက္ရွိအေျခအေနကို ၾကည့္ရင္လည္း ျပည္သူလူထုနဲ႕ ႏိုင္ငံတကာအစိုးရေတြက ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေတြကို ရာႏႈံးျပည့္ယံုၾကည္စိတ္ခ်ႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါ။ ျပည္သူလူထုအဖို႕ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွ မတရားမႈမ်ား၊ မမွ်တမႈမ်ားကို ထင္ထင္ရွားရွား အမွတ္ရေနဆဲပါ။ ရပ္ကြက္၊ ေက်းရြာအာဏာပိုင္မ်ားက ၾကံ့ခိုင္ေရးပါတီကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းကို မဲေပးဖို႕ ဖိအားေပးခဲ့တာေတြ၊ ျခိမ္းေျခာက္ခဲ့တာေတြ၊ ဖ်ားေယာင္းလိမ္လည္ခဲ့တာေတြ၊ မဲေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူအမ်ားအျပား မဲေပးခြင့္မရခဲ့ပဲ တိုင္းျပည္တြင္းမရွိေတာ့သူေတြ၊ ေသဆုံးျပီးသူေတြရဲ့ မဲေတြက မဲပုန္းထဲေရာက္ေနတာေတြ၊ အဲဒီလို မတရားလုပ္တာေတာင္မွ အႏိုင္မရလို႕ ၾကိဳတင္မဲေတြ အမ်ားအျပားဖန္တီးျပီး အတင္းအဓမၼအႏိုင္ယူခဲ့ၾကတာေတြကို အမွတ္ရေနဆဲပါ။ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားအေနနဲ႕လည္း လြတ္လြတ္လပ္လပ္စည္းရုံးခြင့္မရခဲ့ၾကတာ၊ အစိုးရပိုင္ သတင္းစာ၊ ေရဒီယိုနဲ႕ ရုပ္ျမင္သံၾကားမွ စည္းရုံးလံႈ႕ေဆာ္ခြင့္ မွ်မွ်တတမရခဲ့တာ၊ ႏိုင္ငံပိုင္အေဆာက္အအံုမ်ား၊ ဘ႑ာေငြမ်ားကို အသုံးျပဳခြင့္ရတဲ့ ၾကံ့ခိုင္ေရးပါတီရဲ့ ေငြေၾကးႂကြယ္ဝမႈနဲ႕ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံအားေကာင္းမႈကို မယွဥ္ႏိုင္ခဲ့တာ စတဲ့ မမွ်တမႈေတြကို သတိရေနၾကဆဲပါ။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲဟာ တရားမွ်တမႈရွိတယ္လို႕ ဆိုႏိုင္ေပမည့္ ကိုယ္စားလွယ္ေနရာ (၄၀) ေက်ာ္ေလာက္အတြက္သာ က်င္းပတာမို႕ အခုလာမည့္ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲလို တစ္ႏိုင္ငံလုံးအတိုင္းအတာနဲ႕ ျပည္သူ႕လႊတ္ေတာ္၊ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္၊ တိုင္းေဒသၾကီးနဲ႕ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ား၊ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ တိုင္းႏွင့္ေဒသမ်ား၏ ဗဟိုဦးစီးအဖြဲ႕ဝင္မ်ား (၁,၂၀၀) ေက်ာ္ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ပြဲဟာ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲလို႕ပဲ ျဖစ္လာေလမလားလို႕ သဘာဝက်က် စိုးရိမ္ေနၾကမွာပါ။