အစိုးရသစ္ႏွင့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရး

(7 Day Daily ေန႕စဥ္သတင္းစာ၊ ဇန္နဝါရီလ ၂၆ ရက္၊ ၂၀၁၆၊ http://www.7daydaily.com/story/56522)

အစိုးရသစ္ႏွင့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရး

ေအာင္ဒင္

အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ အစိုးရသစ္ဟာ သမၼတဦးသိန္းစိန္ လက္ထက္မွာ စတင္အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့တဲ့ ျပည္တြင္းျငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္မႈလုပ္ငန္းမ်ားကို ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလမွာ ျပီးဆုံးခဲ့တဲ့ "ျပည္ေထာင္စုျငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံ" ပထမအၾကိမ္အစည္းအေဝးကေတာ့ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားေကာင္းမြန္ေပမယ္႕ အခ်ိန္တိုအတြင္း တက္သုတ္႐ိုက္က်င္းပတာ၊ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈမရွိတာ၊ အရပ္ဘက္ လူထုအဖြဲ႕အစည္းကိုယ္စားလွယ္မ်ားနဲ႕ အသိပညာရွင္၊ အတတ္ပညာရွင္မ်ား၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ပါဝင္မႈနည္းပါးတာေၾကာင့္ ျပည္သူလူထုတစ္ရပ္လုံးကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ ညီလာခံမဟုတ္ပဲ လက္နက္နဲ႕ အာဏာရွိသူမ်ားက ဦးေဆာင္လႊမ္းမိုးထားတဲ့ ညီလာခံသာျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

# သမၼတဦးသိန္းစိန္လက္ထက္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္မႈ လုပ္ငန္းစဥ္အက်ဥ္းခ်ဳပ္

၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွာ သမၼတဦးသိန္းစိန္ စတင္တာဝန္ထမ္းေဆာင္စဥ္ကတည္းက ျမန္မာႏိုင္ငံ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ဖို႕နဲ႕ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ေလွ်ာ့ခ်ေရးအတြက္ ႏွစ္ေပါင္း ၇၀ နီးပါးရွိျပီျဖစ္တဲ့ ျပည္တြင္းစစ္ၾကီးကို အဆုံးသတ္ဖို႕ လိုအပ္ေၾကာင္း ဝန္ခံခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီလို နားလည္မႈနဲ႕ သမၼတဦးသိန္းစိန္က ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဩဂုတ္လ ၁၈ ရက္ေန႕မွာ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားထံ ျငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးဖို႕ ကမ္းလွမ္းခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ ျမန္မာအစိုးရနဲ႕ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား သီးျခားစီေသာ္လည္းေကာင္း၊ တပ္ေပါင္းစု ဖြဲ႕စည္း၍လည္းေကာင္း အၾကိမ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးၾကျပီး ၂၀၁၅ ခုႏွစ္၊  ဩဂုတ္လ ၇ ရက္ေန႕မွာ NCA လို႕ အတိုေကာက္ေခၚၾကတဲ့ "တစ္ႏိုင္ငံလုံးပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈရပ္စဲေရးသေဘာတူစာခ်ဳပ္" (Nationwide Ceasefire Agreement)     ေနာက္ဆုံးမူကို ေဆြးေႏြးဖက္မ်ားအားလုံးက အတည္ျပဳႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ 

ဒါေပမယ္႔လည္း ၂၀၁၅ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလ ၁၅ ရက္ေန႕မွာ ေနျပည္ေတာ္မွာ အစိုးရ၊ လႊတ္ေတာ္၊ တပ္မေတာ္နဲ႕ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား NCA ကို လက္မွတ္ေရးထိုးၾကတဲ့အခါ ေဆြးေႏြးဖက္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းအားလုံး ပါဝင္လက္မွတ္ေရးထိုးျခင္း မရွိခဲ့ပါ။ ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္ေဒသအေျခစိုက္ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားထဲက အင္အားအၾကီးမားဆုံးျဖစ္တဲ့ ေကအန္ယူ ေခၚ ကရင္အမ်ိဳးသားအစည္းအရုံးအပါအဝင္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ ၈ ဖြဲ႕သာ ပါဝင္လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ပါတယ္။ တရုတ္-ျမန္မာနယ္စပ္ေဒသအေျခစိုက္ အင္အားၾကီးမားတဲ့ ေကအိုင္ေအ ေခၚ ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ႕နဲ႕ UWSP ေခၚ “ဝ” ျပည္ ေသြးစည္းညီညြတ္ေရးပါတီ အပါအဝင္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အေတာ္မ်ားမ်ားက လက္မွတ္မေရးထိုးၾကပါ။ NCA  ကို ဒီဇင္ဘာလအတြင္းမွာ က်င္းပတဲ့ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳေပးခဲ့ပါတယ္။ ေခတ္သစ္ျမန္မာ့သမိုင္းမွာ အခုလို ျပည္တြင္းစစ္ၾကီးမွာ ပါဝင္တိုက္ခိုက္ေနတဲ့ စစ္ျပိဳင္အင္အားစုမ်ားအားလုံး နီးပါး ပါဝင္ေဆြးေႏြးျပီး သေဘာတူၾကတဲ့ "တစ္ႏိုင္ငံလုံး ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈရပ္စဲေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္" ေပၚေပါက္လာတာ အင္မတန္ ဝမ္းသာစရာေကာင္းေပမယ္႕ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အင္အားစုအားလုံး ပါဝင္လက္မွတ္ေရးထိုးျခင္းမရွိတာကေတာ့ ဝမ္းနည္းစရာေကာင္းလွပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ စာခ်ဳပ္ကို လက္မွတ္ေရးထိုးျပီးတဲ့ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလ ၁၅ ရက္ေန႕က စလို႕ စာခ်ဳပ္က အသက္ဝင္လာျပီျဖစ္တာမို႕ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရက စာခ်ဳပ္ပါ သေဘာတူညီခ်က္ေတြကို စာခ်ဳပ္ပါ အခ်ိန္ဇယားအတိုင္း ဆက္လက္အေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့ အေနနဲ႕ ျပည္ေထာင္စုျငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံကို ၂၀၁၆ ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလ ၁၂ ရက္ကေန ၁၆ ရက္ေန႕အထိ က်င္းပခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

#ျပည္ေထာင္စုျငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံ၏ အားနည္းခ်က္မ်ား

(၁) မူေဘာင္ေရးဆြဲရာတြင္ သက္ဆိုင္သူအားလုံးပါဝင္ခြင့္မရွိျခင္း

တစ္ႏိုင္ငံလုံး ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈရပ္စဲေရးသေဘာတူစာခ်ဳပ္ကို ရရွိဖို႕ စစ္မက္ျဖစ္ပြါးေနတဲ့ အစိုးရနဲ႕ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား အစုအဖြဲ႕ ႏွစ္ဖြဲ႕ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အစိုးရ အစုအဖြဲ႕မွာ အစိုးရ၊ လႊတ္ေတာ္နဲ႕ တပ္မေတာ္တို႕ ပါဝင္ၾကပါတယ္။ NCA ကို လက္မွတ္ေရးထိုးျပီးတဲ့ေနာက္ ရက္ေပါင္း ၃၀ အတြင္းျဖစ္တဲ့ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္၊ ႏိုဝင္ဘာလအတြင္းမွာ က်င္းပတဲ့ "NCA အေကာင္အထည္ေဖာ္မႈဆိုင္ရာ ညွိႏိႈင္းအစည္းအေဝး" ကေန "ျပည္ေထာင္စု ျငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္မႈ ပူးတြဲေကာ္မတီ"  (Union Peace Dialogue Joint Committee- UPDJC)     ကို ဖြဲ႕စည္းတဲ့အခါ အစိုးရ အစုအဖြဲ႕နဲ႕ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္မ်ားအစုအဖြဲ႕အျပင္ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားပါ အစုအဖြဲ႕တစ္စုအေနနဲ႕ ပါဝင္လာျပီး UPDJC ကို  အစုအဖြဲ႕တစ္ဖြဲ႕စီက ကိုယ္စားလွယ္ ၁၆ ဦးစီ၊ စုစုေပါင္း အဖြဲ႕ဝင္ ၄၈ ဦးနဲ႕ ဖြဲ႕စည္းခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ UPDJC က ဦးေဆာင္ျပီး ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈဆိုင္ရာ မူေဘာင္မ်ားေရးဆြဲေရး  ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ ၁၄-၁၅ ရက္ေန႕မွာ UPDJC က "ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈဆိုင္ရာ မူေဘာင္မ်ား" ကို အျပီးသတ္ေရးဆြဲအတည္ျပဳျပီး ဒီဇင္ဘာလ ၁၆ ရက္ေန႕မွာ သမၼတဦးသိန္းစိန္ထံ လႊဲေျပာင္းေပးအပ္ခဲ့ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတက ၂၀၁၆ ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလ ၁၂ ရက္ေန႕မွာ ျပည္ေထာင္စုျငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံကို စတင္က်င္းပဖို႕ ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။

အဆိုပါ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈဆိုင္ရာ မူေဘာင္မ်ားကို ေရးဆြဲၾကရာမွာ အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား၊ လက္နက္မဲ့တိုင္းရင္းသားမ်ားနဲ႕ တတ္သိပညာရွင္မ်ား ပါဝင္ေဆြးေႏြးခြင့္မရခဲ့ပါ။ အစိုးရ၊ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္မ်ားနဲ႕ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားဆိုတဲ့ အစုအဖြဲ႕ သုံးဖြဲ႕ကပဲ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈဆိုင္ရာ မူေဘာင္မ်ား၊ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားတြင္ ပါဝင္ရမည့္ အခန္းက႑မ်ား၊ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား၊ ပါဝင္သင့္ပါဝင္သင့္သူအေရအတြက္နဲ႕ အခ်ိဳးအစားေတြကို ဆုံးျဖတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။

(၂) ပြင့္လင္းျမင္သာမႈမရွိျခင္း

ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈမ်ားဆိုင္ရာ မူေဘာင္မ်ားကို ေရးဆြဲအတည္ျပဳျပီးျပီဆိုေပမယ္႕ အဲဒီ မူေဘာင္ေတြကို အခုအခ်ိန္အထိ အမ်ားျပည္သူ သိခြင့္မရပါ။ UPDJC က ဦးေဆာင္က်င္းပတဲ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမ်ားမွာလည္း မူေဘာင္မ်ားကို အေသးစိတ္ရွင္းျပျခင္း၊ မူေဘာင္အျပည့္အစံုကို သတင္းစာဆရာမ်ားထံ ျဖန္႕ေဝျခင္း၊ အစိုးရသတင္းစာမ်ားမွာ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပျခင္းမရွိပဲ ေယဘူယ်အခ်က္အလက္မ်ားကိုသာ ထုတ္ျပန္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမ်ားက တဆင့္ အမ်ားျပည္သူသိခြင့္ရတာက အခ်က္ ႏွစ္ခ်က္ပဲ ရွိပါတယ္။ အဲဒီအခ်က္ေတြက (၁) ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားမွာ ႏိုင္ငံေရး ၊ လူမႈေရး ၊ စီးပြါးေရး ၊ လံုျခံုေရး ၊ ေျမယာႏွင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာ မူဝါဒကိစၥရပ္မ်ား ၊ အေထြေထြ စတဲ့ က႑ ၆ ခုကို ေဆြးေႏြးၾကမယ္။ (၂) ျပည္ေထာင္စုျငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံကို အစိုးရကိုယ္စားလွယ္ ၇၅ ဦး၊ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ၇၅ ဦး၊ တပ္မေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ၁၅၀ ဦး၊ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွ ကိုယ္စားလွယ္ ၁၅၀ ဦး၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားမွ ကိုယ္စားလွယ္ ၁၅၀ ဦး၊ တိုင္းရင္းသားကိုယ္စားလွယ္ ၅၀ ဦး နဲ႕ အျခားပါဝင္သင့္ ပါဝင္ထိုက္သူ ၅၀ ဦး၊ စုစုေပါင္း ကိုယ္စားလွယ္ ၇၀၀ ဦးျဖင့္ က်င္းပမယ္ ဆိုတာေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီကေန႕အထိ နိဒါန္း နဲ႕ အခန္းေပါင္း ၁၀ ခန္း၊ စာမ်က္ႏွာ ၁၅ မ်က္ႏွာရွိတဲ့ "ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈဆိုင္ရာ မူေဘာင္" ဟာ သက္ဆိုင္သူမ်ားအတြက္သာ အကန္႕အသတ္နဲ႕ ျဖန္႕ခ်ိျပီး အမ်ားျပည္သူသိေအာင္ ထုတ္ျပန္ေၾကညာျခင္းမရွိတဲ့ လွ်ိဳ႕ဝွက္အစီရင္ခံစာတစ္ခု ျဖစ္ေနပါတယ္။

ျပည္ေထာင္စုျငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံကို ႏိုင္ငံတကာအစိုးရကိုယ္စားလွယ္မ်ား၊ အထူးဧည့္သည္ေတာ္မ်ားပါ ဖိတ္ၾကားျပီး ၾကီးၾကီးက်ယ္က်ယ္ ခန္းခန္းနားနား က်င္းပခဲ့ေပမယ္႔ ကိုယ္စားလွယ္ ၇၀၀ ဦးရဲ့ အမည္စာရင္းကို ညီလာခံမက်င္းပခင္မွာေရာ၊ အခုအခ်ိန္အထိေရာ တရားဝင္ ထုတ္ျပန္ေၾကညာျခင္း မျပဳပါ။ ညီလာခံမွာ အဖြဲအစည္းအသီးသီး၊ ကိုယ္စားလွယ္အသီးသီးရဲ့ ေဆြးေႏြးတင္ျပခ်က္မ်ားကိုလည္း ညီလာခံက်င္းပေနစဥ္မွာ အမ်ားျပည္သူ သိေအာင္ အျပည့္အစံုေဖာ္ျပျခင္း မရွိပါ။ ျမန္မာျငိမ္းခ်မ္းေရးဗဟို႒ာန (MPC) ရဲ့  Face Book စာမ်က္ႏွာမွာ ညီလာခံေနာက္ဆုံးေန႕မွာ အစုအဖြဲ႕အလိုက္တင္ျပတဲ့ က႑အလိုက္ ေဆြးေႏြးမႈအက်ဥ္းခ်ဳပ္ေတြကို ေဖာ္ျပေပမယ္႕ လံုေလာက္တဲ့ သတင္းထုတ္ျပန္မႈ၊ ျပည့္စံုတဲ့ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ မဟုတ္ပါ။ ညီလာခံအတြင္း ေဆြးေႏြးခ်က္ေတြကို စုစည္းျပီး စာအုပ္အျဖစ္ထုတ္ေဝျဖန္႕ခ်ီမယ္လို႕ ဆိုေပမယ္႕ တိုင္းျပည္ရဲ့ ကံၾကမၼာအတြက္ ဒီကိုယ္စားလွယ္ ၇၀၀ ရဲ့ ေဆြးေႏြးခ်က္ေတြကို ေနာက္လအေတာ္ၾကာမွ ျပည္သူလူထုက သိခြင့္ရရမယ္႔အစား ညီလာခံက်င္းပေနစဥ္မွာပဲ အခ်ိန္နဲ႕ တေျပးညီ အစိုးရသတင္းစာမ်ားမွာ အခ်ပ္ပိုနဲ႕ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပတာမ်ိဳး ျဖစ္သင့္ပါတယ္။ ညီလာခံတက္ေရာက္ခြင့္ရတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ လူပုဂိၢဳလ္မ်ားကလည္း ၎တို႕ရဲ့ ေဆြးေႏြးတင္ျပခ်က္မ်ား၊ ရပ္တည္ခ်က္မ်ားကို အမ်ားျပည္သူသိရွိေအာင္ သီးျခားစီ ထုတ္ျပန္ေၾကညာျခင္း၊ ျပန္လည္ရွင္းျပျခင္း မရွိၾကတာလည္း အံ့ဩစရာတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။

(၃) ကိုယ္စားလွယ္အေရအတြက္ သတ္မွတ္မႈ မမွ်တျခင္း

ညီလာခံကိုယ္စားလွယ္အေရအတြက္ကို သတ္မွတ္ရာမွာလည္း အစိုးရ အစုအဖြဲ႕အတြက္ ၁၅၀ ဦး (အစိုးရ ၇၅ ဦး၊ လႊတ္ေတာ္ ၇၅ ဦး)၊ တပ္မေတာ္ အစုအဖြဲ႕အတြက္ ၁၅၀ ဦး၊ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္မ်ား အစုအဖြဲ႕အတြက္ ၁၅၀ ဦး၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား အစုအဖြဲ႕အတြက္ ၁၅၀ ဦး သတ္မွတ္ျပီး လက္နက္မဲ့တိုင္းရင္းသားကိုယ္စားလွယ္အေရအတြက္ကို ၅၀ ဦးပဲ သတ္မွတ္တာ၊ အျခားပါဝင္သင့္ပါဝင္ထိုက္သူမ်ားအေရအတြက္ကို ၅၀ ဦးပဲ သတ္မွတ္တာ လုံးဝမမွ်တပါ။ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားဟာ ႏိုင္ငံသားအားလုံးနဲ႕ သက္ဆိုင္တဲ့၊ ႏိုင္ငံေတာ္တစ္ခုလုံးရဲ့ ကံၾကမၼာနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ျဖစ္တာေၾကာင့္ အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ လက္နက္မဲ့တိုင္းရင္းသားမ်ားနဲ႕ တတ္သိပညာရွင္မ်ားဟာ လက္နက္၊ အာဏာရွိသူမ်ားနဲ႕ တန္းတူပါဝင္ခြင့္ရရွိရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

(၄) ကိုယ္စားလွယ္ေရြးခ်ယ္မႈ မမွ်တျခင္း

အစုအဖြဲ႕ငယ္မ်ားအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားတဲ့ တိုင္းရင္းသားကိုယ္စားလွယ္ ၅၀ ဦး နဲ႕ ပါဝင္သင့္ပါဝင္ထိုက္သူမ်ားကိုယ္စားလွယ္ ၅၀ ဦးကို ဘယ္လိုဘယ္ပံုေရြးခ်ယ္မလဲ ဆိုတာကို မူေဘာင္ထဲမွာ ပုဒ္မ ၄.၂.၁၀ အျဖစ္ ေရးဆြဲျပ႒ာန္းထားေပမယ္႕ တရားဝင္ထုတ္ျပန္ေၾကညာျခင္း မရွိပါ။ အဲဒီျပ႒ာန္းခ်က္အရ အဲဒီ ကိုယ္စားလွယ္ ၁၀၀ ဦးကို အစိုးရ၊ တပ္မေတာ္၊ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္မ်ားနဲ႕ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား ဆိုတဲ့ အစုအဖြဲ႕ ၄ ဖြဲ႕က ခြဲတမ္းခ်ျပီး အဆိုျပဳ ေရြးခ်ယ္ၾကတယ္လို႕ သိရပါတယ္။ ဆိုလိုတာက အစုအဖြဲ႕ၾကီး ၄ ဖြဲ႕ရဲ့ ေခါင္းေဆာင္မ်ားက တစ္စုတစ္ဖြဲ႕ကို ၂၅ ေယာက္ႏႈံး ခြဲတမ္းခ်ျပီး ၎တို႕နဲ႕ နီးစပ္ရာပုဂိၢဳလ္မ်ားကို လက္သိပ္ထိုးေရြးခ်ယ္ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ အရပ္ဘက္အဖြဲအစည္းမ်ားနဲ႕ တတ္သိပညာရွင္မ်ား၊ လက္နက္မဲ့တိုင္းရင္းသားမ်ားဟာ ျပည္ေထာင္စုျငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံမွာ တက္ေရာက္ေဆြးေႏြးမယ္႕ ကိုယ္စားလွယ္အနည္းငယ္ကိုေတာင္မွ ကိုယ္တိုင္ေရြးခ်ယ္ခြင့္ မရရွိၾကပါ။

# အစိုးရသစ္အတြက္ အၾကံျပဳခ်က္မ်ား

(က) အစိုးရသစ္အေနနဲ႕ ျပည္တြင္းျငိမ္းခ်မ္းေရးကိစၥမ်ားကို တာဝန္ခံေဆာင္ရြက္ရတဲ့အခါမွာ "ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈဆိုင္ရာ မူေဘာင္မ်ား" ကို ျပန္လည္သုံးသပ္ျပီး လိုအပ္သလို ျပင္ဆင္သင့္ပါတယ္။ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရလက္ထက္မွာ ေရးဆြဲအတည္ျပဳထားတဲ့ မူေဘာင္မ်ားကို အမ်ားျပည္သူ သိရွိေအာင္ ထုတ္ျပန္ေၾကညာျပီး ျပည္သူလူထုထံမွ အၾကံျပဳခ်က္မ်ား၊ အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားရဲ့ အၾကံျပဳခ်က္မ်ားကို ဖိတ္ေခၚသင့္ပါတယ္။ အၾကံျပဳခ်က္မ်ားနဲ႕ လိုအပ္သလို ျပင္ဆင္ေရးဆြဲထားတဲ့ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈဆိုင္ရာ မူေဘာင္မ်ားကို အမ်ားျပည္သူသိရွိေအာင္ အစိုးရသတင္းစာမ်ားတြင္ အျပည့္အစံုေဖာ္ျပသင့္ပါတယ္။

(ခ) ျပည္ေထာင္စုျငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံ ကိုယ္စားလွယ္အေရအတြက္ သတ္မွတ္ရာမွာ လက္နက္မဲ့ တိုင္းရင္းသားကိုယ္စားလွယ္ဦးေရကို ၁၅၀ ဦးအထိ၊ ပါဝင္သင့္ပါဝင္ထိုက္သူမ်ားအစုအဖြဲ႕ကိုလည္း အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ ပညာရွင္အဖြဲအစည္းမ်ား၊ စီးပြါးေရးအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ အလုပ္သမားသမဂၢမ်ား၊ လယ္သမားသမဂၢမ်ား၊ ေက်ာင္းသားသမဂၢမ်ား၊ အမ်ိဳးသမီးအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ သတင္းမီဒီယာအဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားျဖင့္ ၁၅၀ ဦးအထိ တိုးျမႇင့္သင့္ပါတယ္။

(ဂ) တိုင္းရင္းသားကိုယ္စားလွယ္မ်ားနဲ႕ ပါဝင္သင့္ပါဝင္ထိုက္သူမ်ားကို ေရြးခ်ယ္ရာမွာ လက္ရွိမူေဘာင္မွာ ျပ႒ာန္းထားတဲ့ အစုအဖြဲ႕ ၄ ဖြဲ႕က အခ်ိဳးက်ေရြးခ်ယ္မႈကို ပယ္ဖ်က္ျပီး သက္ဆိုင္ရာ တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားကိုယ္တိုင္က ေရြးခ်ယ္ေပးဖို႕ ျပ႒ာန္းသင့္ပါတယ္။ အဲဒီလို ေရြး ခ်ယ္ရာမွာလည္း အမ်ိဳးသမီးကိုယ္စားလွယ္မ်ား ပိုမိုေရြးခ်ယ္ေရး အားေပးတိုက္တြန္းသင့္ပါတယ္။

(ဃ) တစ္ႏိုင္ငံလုံးပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈရပ္စဲေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္မွာ လက္မွတ္ေရးထိုးျခင္းမျပဳေသးတဲ့ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအားလုံးကိုလည္း ျပည္ေထာင္စုျငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံကို ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ တက္ေရာက္ေဆြးေႏြးဖို႕ ဖိတ္ၾကားသင့္ပါတယ္။ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရက ဖိတ္သလို ေလ့လာသူအဆင့္နဲ႕ မဟုတ္ပဲ တရားဝင္ ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္နဲ႕ပါ။ အဲဒီ ကိုယ္စားလွယ္အသစ္မ်ားအတြက္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအစုအဖြဲ႕အတြက္ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ၁၅၀ ဦးထဲမွာ ေနရာေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

(င) ညီလာခံနဲ႕ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားမွ ေဆြးေႏြးခ်က္မ်ား၊ တင္ျပခ်က္မ်ားအားလုံးကို အခ်ိန္နဲ႕ တေျပးညီ အစိုးရသတင္းစာမ်ားမွာ အျပည့္အစံု ထုတ္ျပန္ေၾကညာသင့္ပါတယ္။ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအားလုံးရဲ့ အမည္စာရင္းကိုလည္း ထုတ္ျပန္ေၾကညာေပးသင့္ပါတယ္။

(စ) ညီလာခံနဲ႕ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားက်င္းပရာမွာ ပါဝင္ေဆြးေႏြးသူမ်ားအတြက္ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ႏိုင္ေအာင္ အခ်ိန္အလံုအေလာက္ ေပးသင့္ပါတယ္။ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလ ၁၂ ရက္ေန႕မွာ  ျပည္ေထာင္စုျငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံစတင္က်င္းပဖို႕ သမၼတဦးသိန္းစိန္က ၂၀၁၅ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ ၁၈ ရက္ေန႕မွာ ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။ အဖြဲ႕အစည္းအလိုက္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ေရြးခ်ယ္ဖို႕နဲ႕ ေဆြးေႏြးရန္မူဝါဒသေဘာထားမ်ား ျပင္ဆင္ဖို႕ အခ်ိန္ ၂၄ ရက္ပဲ ရွိပါတယ္။ မလံုေလာက္ပါ။ ေနာက္အစည္းအေဝးမ်ား က်င္းပမယ္အခ်ိန္ကို အနည္းဆုံး တစ္လေလာက္ ၾကိဳတင္ေၾကညာသင့္ပါတယ္။

အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္အစိုးရသစ္ဟာ ျပည္ေထာင္စုျငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံနဲ႕ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားမွာ ပါဝင္သင့္ပါဝင္ထိုက္သူအားလုံးပါဝင္ျပီး ပြင့္လင္းျမင္သာစြာ ဦးေဆာင္က်င္းပလို႕ ျငိမ္းခ်မ္းေရးကို အမွန္တကယ္ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္လိမ့္မယ္လို႕ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။

(ဇန္နဝါရီလ ၂၃ ရက္၊ ၂၀၁၆)