Moemaka's Interview, Oct 13, 2013

လႊတ္ေတာ္တြင္း လႊတ္ေတာ္ျပင္ပ လႈပ္ရွားမႈမ်ား အနီးၾကည့္ အေ၀းၾကည့္

http://moemaka.com/archives/38664

လႊတ္ေတာ္တြင္း လႊတ္ေတာ္ျပင္ပ လႈပ္ရွားမႈမ်ား အနီးၾကည့္ အေ၀းၾကည့္
ေအာင္ဒင္နဲ႔ ေမးခြန္းမ်ား၊ မိုုးမခ၊ ေအာက္တိုုဘာ ၁၃၊ ၂၀၁၃

အေမရိကန္ျပည္ေရာက္ ျမန္မာ့အေရးလႈပ္ရွားသူ၊ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ ေက်ာင္းသားတဦးျဖစ္တဲ့ ကိုုေအာင္ဒင္နဲ႔ မိုုးမခ ေတြ႔ဆုုံေမးျမန္းထားသမွ်ကိုု တင္ဆက္လိုုက္ပါတယ္။

ေမး။    ။ ၂၀၁၂ က စျပီးေတာ့ လႊတ္ေတာ္တြင္း လႈပ္ရွားမယ္၊ လႊတ္ေတာ္ျပင္ လႈပ္ရွားမယ္လိုု႔ ေၾကြးေၾကာ္ၾက၊ သေဘာထားေတြ ထုုတ္ျပန္ၾက၊ ျပင္ဆင္လုုပ္ကိုုင္ခဲ့ၾကတယ္၊ အခုု ၂၀၁၃ ႏွစ္ကုုန္ခါနီးျပီ၊ လႊတ္ေတာ္ျပင္ပလႈပ္ရွားမႈေတြရဲ့ သက္ေရာက္မႈကိုု ေတြ႔ရပါသလား

ေျဖ။    ။ လႊတ္ေတာ္ျပင္ပလႈပ္ရွားမႈေတြကေတာ့ အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိ ေအာင္ျမင္တာေတြ႕ရပါတယ္၊ အလုပ္သမားသမဂၢေတြ ဖြဲ႕စည္းလႈပ္ရွားႏိုင္ၾကတာ၊ အလုပ္သမားထုကို အမွန္တကယ္ကိုယ္စားျပဳႏိုင္သူကို ေရြးခ်ယ္ျပီး ဂ်ီနီဗာ အလုပ္သမားညီလာခံကို ေစလႊတ္ႏိုင္တာ၊ ေတာင္သူလယ္သမားအဖြဲ႕အစည္းေတြ ေပၚေပါက္လာတာ၊ ၈၈မ်ိဳးဆက္ (ျငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပြင့္လင္း လူ႕အဖြဲ႕အစည္း) အပါအဝင္ အရပ္ဘက္လူ႕အဖြဲအစည္းေတြက ျပည္တြင္းျငိမ္းခ်မ္းေရးလႈပ္ရွားမႈမွာ တက္တက္ႂကြႂကြ ပါဝင္လႈပ္ရွားေနၾကတာ၊ ဒီအဖြဲ႕အစည္းေတြက ျပည္သူလူထုခံစားေနရတဲ့ ေန႕စဥ္ဒုကၡေတြကို ဝိုင္းဝန္းေျဖရွင္းေပးဖို႕ ၾကိဳးစားရင္း တစ္ဘက္ကလည္း ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ျပန္လည္ျပင္ဆင္ႏိုင္ေရး၊ မလိုလားအပ္တဲ့ ဥပေဒေတြ ဖ်က္သိမ္းေရး၊ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ား လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ အစိုးရနဲ႕ ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္ကို ခ်ဥ္းကပ္စည္းရုံးေဆာင္ရြက္ေနတာ အားရစရာေကာင္းပါတယ္။

ေမး။    ။ ဒါဆိုုရင္ ထင္ထင္ရွားရွားျမင္ေတြ႔ရတဲ့ လႊတ္ေတာ္ျပင္ပလႈပ္ရွားမႈ ေအာင္ျမင္မႈေတြကိုု ေကာက္ႏုုတ္ျပႏိုုင္ပါသလား။

ေျဖ။    ။ ျပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္ႏွစ္ေက်ာ္ကာလအတြင္း ထင္ထင္ရွားရွားျမင္ေတြ႕ရတဲ့ လႊတ္ေတာ္ျပင္ပ လႈပ္ရွားမႈမ်ားရဲ့ ေအာင္ျမင္မႈ (၆) ခုရွိပါတယ္၊

  

နံပါတ္ (၁) က ဧရာဝတီျမစ္ၾကီးရဲ့အစမွာ တရုတ္အစိုးရက ျမစ္ဆံုဆည္ၾကီးတည္ေဆာက္ဖို႕ၾကိဳးစားတာကို သမၼတသက္တမ္းတစ္ခုအတြင္း ရပ္ဆိုင္းထားႏိုင္တာ၊

(၂) ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ားရွိေၾကာင္း အစိုးရက ဝန္ခံျပီး လက္က်န္ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ားကို ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္းမ်ားနဲ႕ ပူးတြဲစစ္ေဆးျပီး ျပန္လႊတ္ေပးေနရတာ၊

 (၃) ကခ်င္ျပည္နယ္က ျပည္တြင္းစစ္ေၾကာင့္ ဒုကၡေရာက္ေနရတဲ့ တိုင္းရင္းသားေတြထံ အကူအညီအေထာက္အပံ့ေတြ ေရာက္ေအာင္ပို႕ေပးႏိုင္ခဲ့တာ၊

(၄) အရပ္ဘက္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းမ်ားရဲ့ တည္ရွိတိုးတက္မႈကို ဟန္႕တားကန္႕သတ္မည့္ “အသင္းအဖြဲ႕မ်ားဆိုင္ရာ ဥပေဒၾကမ္း” ကို တညီတညြတ္တည္းကန္႕ကြက္ျပီး ပိုျပီးေကာင္းတဲ့ ဥပေဒၾကမ္းတစ္ခုအျဖစ္ေရာက္ေအာင္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားနဲ႕ ေအာင္ျမင္စြာ ေဆြးေႏြးႏိုင္ခဲ့တာ၊

(၅) လက္ပန္းေတာင္းေတာင္ ေၾကးနီစီမံကိန္းနဲ႕ပါတ္သက္ျပီး စီမံကိန္းဖ်က္သိမ္းရတဲ့အထိ မျဖစ္တာေတာင္မွ စာခ်ဳပ္ကို ျမန္မာႏိုင္ငံဘက္ကပိုျပီး အက်ိဳးအျမတ္ရေအာင္ ျပန္လည္ခ်ဳပ္ဆိုရတာ၊ နစ္နာေၾကးေတြပိုေပးရတာ၊ ဒါဏ္ရာရသံဃာေတာ္မ်ားကို အစိုးရက ေတာင္းပန္ရတာ၊

နံပါတ္ (၆) က ျပည္သူေတြရဲ့ ဆန္႕က်င္ကန္႕ကြက္မႈေတြေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတဝွမ္း စစ္အစိုးရနဲ႕ ခရိုနီေတြသိမ္းပိုက္ထားတဲ့ ေျမမ်ားနဲ႕ပါတ္သက္ျပီး ေျဖရွင္းေပးဖို႕ လႊတ္ေတာ္ကေန “အသိမ္းဆည္းခံေျမမ်ားကိစၥ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မရွင္” ဖြဲ႕ျပီး စံုစမ္းစစ္ေဆး ေျဖရွင္းေပးေနရတာ၊ ဒါေတြဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံက အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားရဲ့ လႊတ္ေတာ္ျပင္ပလႈပ္ရွားမႈမ်ားရဲ့ ေအာင္ျမင္မႈေတြပါ၊

ေမး။    ။ ဒါဆိုုရင္ လႊတ္ေတာ္တြင္း၀င္တဲ့ လႈပ္ရွားမႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ျပီးေတာ့ေကာ …

ေျဖ။    ။ လႊတ္ေတာ္အတြင္းလႈပ္ရွားမႈေတြကိုေတာ့ အားရစရာမေတြ႕ရေသးပါ၊ လႊတ္ေတာ္ကေန တိုင္းျပည္အတြက္အက်ိဳးရွိတဲ့ ဥပေဒအခ်ိဳ႕ ျပဌာန္းအတည္ျပဳႏိုင္ခဲ့ေပမည့္ အဲဒီ ဥပေဒေတြဟာ အာဏာရ ၾကံ့ခိုင္ေရးပါတီက ဦးေဆာင္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္၊ လႊတ္ေတာ္ကေန ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုကို ျပင္သင့္၊ မျပင္သင့္ေလ့လာသုံးသတ္မည့္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကိုေတာင္မွ ၾကံ့ခိုင္ေရးပါတီကပဲ တင္သြင္းခဲ့တာပါ၊ အတိုက္အခံပါတီရဲ့ အခန္းကဏၰက သိပ္မရွိသလို လူနည္းစုပါတီမ်ားဟာ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ အတိုက္အခံအင္အားစုအျဖစ္ မရပ္တည္ပဲ အာဏာရပါတီရဲ့ မဟာမိတ္မ်ားအျဖစ္ ရပ္တည္ေနတာ ဝမ္းနည္းစြာေတြ႕ရပါတယ္၊ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုကို ျပင္ႏိုင္ဖို႕ ေဝးလို႕ ဒီမိုကေရစီလႈပ္ရွားသူေတြအတြက္ အင္မတန္အနၲရာယ္ၾကီးတဲ့ အေရးေပၚစီမံခ်က္အက္ဥပေဒ (ပုဒ္မ ၅-ည)၊ ႏိုင္ငံေတာ္အား ေႏွာက္ယွက္ဖ်က္ဆီးသူမ်ား၏ အနၲရာယ္မွ ဟန္႕တားကာကြယ္သည့္ဥပေဒ (ပုဒ္မ ၁၀-က၊ ၁၀-ခ)၊ မတရားသင္းအက္ဥပေဒ (ပုဒ္မ ၁၇-၁၊ ၁၇-၂) စတဲ့ စစ္အစိုးရက်င့္သုံးခဲ့တဲ့ မတရားတဲ့ ဥပေဒေတြကိုေတာင္ ဖ်က္သိမ္းႏိုင္စြမ္းမရွိေသးတာေတြ႕ရပါတယ္၊ အစိုးရ ျပန္ၾကားေရးဝန္ၾကီး႒ာနက တင္သြင္းတဲ့ လြတ္လပ္စြာပံုႏွိပ္ထုတ္ေဝခြင့္ကို ကန္႕သတ္မည့္ ပံုႏွိပ္ထုတ္ေဝေရးဥပေဒၾကမ္းကိုေတာင္ ဒီမိုကေရစီအင္အားစုဘက္က  ျပည္သူ႕လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားက မကန္႕ကြက္တဲ့အျပင္ ေထာက္ခံမဲေပးခဲ့ၾကတာ အံ့ဩဖြယ္ေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္၊ အတိုက္အခံမရွိတဲ့ လႊတ္ေတာ္၊ အတိုက္အခံျဖစ္လ်က္နဲ႕ အတိုက္အခံအလုပ္ကို မလုပ္တဲ့ လူနည္းစုပါတီမ်ားနဲ႕ လႊတ္ေတာ္ဟာ ဒီမိုကေရစီစနစ္အတြက္ သိပ္အားကိုးေလာက္စရာမရွိပါ၊

ေမး။    ။ အဲသည္ထဲမွာ တခုုကေတာ့ စာနယ္ဇင္းလြတ္လပ္ခြင့္ေတြ ရလာတယ္။ အစုုိးရက အလြတ္သေဘာ ခြင့္ျပဳလိုု႔ျဖစ္ေစ၊ သူတိုု႔နဲ႔ လက္တြဲျပီး သူတိုု႔ဗ်ာဒိတ္ခံျပီး လုုပ္လိုု႔ျဖစ္ေစ … စာနယ္ဇင္းလြတ္လပ္ခြင့္ လႈပ္ရွားမႈမ်ဳိးကေန စာနဲ႔ ေပနဲ႔၊ စည္းကမ္းဥပေဒန႔ဲ တရား၀င္လြတ္လပ္ခြင့္ရေအာင္ လုုပ္ႏိုုင္တဲ့ လႈပ္ရွားမႈေတြ ျဖစ္လာတယ္။ စာနယ္ဇင္းအသင္းအဖြ႔ဲေတြ သူနည္းသူ႔ဟန္နဲ႔ လႊတ္ေတာ္ျပင္ပမွာ ေပၚလာတယ္။ သူတိုု႔ကေန လႊတ္ေတာ္တြင္းမွာ စာနယ္ဇင္း လြတ္လပ္ခြင့္ကိုု အာမခံတဲ့ ဥပေဒေပၚထြန္းလာေအာင္ လုုပ္လာႏိုုင္သလား။

ေျဖ။    ။ စာေပလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႕ ပါတ္သက္ျပီး တစ္ခုေျပာခ်င္ပါတယ္၊ စာေပစိစစ္ေရးကို ဖ်က္သိမ္းျပီး စာအုပ္စာတမ္းေတြကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ထုတ္ေဝခြင့္ေပးတာ၊ ဂ်ာနယ္ထုတ္ေဝခြင့္ေတြ၊ သတင္းစာထုတ္ေဝခြင့္ေတြပိုျပီး ခြင့္ျပဳတာ ဝမ္းသာစရာပါ၊ အဲဒီလိုပဲ မီဒီယာေလာကကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ အသင္းအဖြဲ႕ေတြေပၚေပါက္လာျပီး စာေပလြတ္လပ္ခြင့္ကို ကာကြယ္ဖို႕ လႈပ္ရွားေနတာလည္း အားရစရာပါ၊

ဒါေပမည့္ က်ေနာ္ စိတ္ပူတာက ေငြေၾကးခ်မ္းသာသူေတြနဲ႕ အာဏာပိုင္မ်ားနဲ႕ အဆက္အသြယ္ေကာင္းသူေတြကပဲ မီဒီယာေလာက၊ ပံုႏွိပ္ထုတ္ေဝေရးလုပ္ငန္းကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားတာကိုပါ၊ အခုထြက္ေနတဲ့ သတင္းစာ၊ ဂ်ာနယ္အေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ခရိုနီၾကီးမ်ားက ေငြေၾကးထုတ္ေပးျပီး တည္ေထာင္ထားၾကတာ၊ အာဏာရပါတီ နဲ႕ စစ္တပ္က တည္ေထာင္ထားၾကတာေတြပါ၊ သူတို႕ေတြပဲ ေငြေၾကးအရင္းအႏွီးၾကီးမားတဲ့ ဒီလုပ္ငန္းကို ဓနအင္အားအလုံးအရင္းနဲ႕ စိုက္ထုတ္လုပ္ကိုင္ႏိုင္တာပါ၊ ဒီေတာ့ သူတို႕ ေငြေၾကးနဲ႕၊ အာဏာနဲ႕ ထုတ္ေဝတဲ့ သတင္းစာ၊ ဂ်ာနယ္ေတြက ပုဂိၢဳလ္ေရးတိုက္ခိုက္မႈေတြ၊ ဘာသာေရးပဋိပကၡကို လံႈ႕ေဆာ္တဲ့ သတင္းေတြ၊ အညွီအေဟာက္ေတြ၊ တဘက္သတ္ဝါဒျဖန္႕ခ်ီတာေတြနဲ႕ ျပည့္ႏွက္ေနျပီး ျပည္သူလူထုအတြက္ ေလးစားေလာက္တဲ့ မီဒီယာေတြ ျဖစ္မလာပါ၊ အကုသိုလ္ေတြအျပည့္အဝပါတဲ့ စာအမိႈက္ထုတ္ၾကီးေတြသာ ျဖစ္ေနျပီး တစ္ခ်ိန္မွာ စာေပလြတ္လပ္ခြင့္ဆိုတာကိုေတာင္ ျပည္သူေတြက အထင္ေသးစရာ ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္၊ အဆင့္အတန္းရွိတဲ့၊ သတင္းတန္ဘိုး၊ စာေပတန္ဘိုးၾကီးမားတဲ့  သိကၡါရွိတဲ့ ဂ်ာနယ္ေတြ၊ မဂၢဇင္းေတြကေတာ့ ေရရွည္ရပ္တည္ႏိုင္စြမ္းမရွိပဲ တစ္ျဖဳတ္ျဖဳတ္ ေႂကြေနၾကတာကို ဝမ္းနည္းဖြယ္ေတြ႕ျမင္ေနရပါတယ္၊

က်ေနာ္တို႕က စာေပလြတ္လပ္ခြင့္ဆိုတာကို တန္ဘိုးမထားရင္၊ အက်ိဳးရွိရွိအသုံးမခ်ႏိုင္ရင္၊ တာဝန္သိမႈ တာဝန္ယူမႈနဲ႕ ယွဥ္တြဲျပီး မက်င့္သုံးႏိုင္ရင္ တစ္ခ်ိန္မွာ စာေပလြတ္လပ္ခြင့္ကို ျပန္လည္ကန္႕သတ္ခံရမွာ စိတ္ပူမိပါတယ္၊ ကိုယ္စိုက္တဲ့အပင္ ကိုယ္ရိပ္သိမ္းရမွာပါ၊

ေမး။    ။  ႏိုုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားအေရးကိုု အသိအမွတ္ျပဳ ေျပာဆိုုလာဖိုု႔၊ အေရးတယူ ေဆာင္ရြက္ဖိုု႔ လုုပ္လာတဲ့ေနရာမွာ လႊတ္ေတာ္တြင္းကေန စတင္တာလား၊ လႊတ္ေတာ္ ျပင္ပကေန စတင္တာလား။ ဒါမွမဟုုတ္ အျပင္ကေန စတယ္။ ေနာက္ေတာ့ အတြင္းကေန အစုုိးရကေန လက္ခံလိုုက္တယ္။ အဲသည္မွာမွ စျပီး ေရြ႔တယ္လိုု႔ ေျပာလိုု႔ ရမလား။

 ေျဖ။   ။ ဒီမိုကေရစီေရးလႈပ္ရွားသူ ေတြဟာ သူတို႕ရဲ့ လႈပ္ရွားမႈေတြေၾကာင့္ အဖမ္းခံၾကရတယ္၊ ေထာင္က်တယ္၊ ေထာင္ထဲမွာ ညွင္းပန္းႏွိပ္စက္မႈေပါင္းစံု၊ ဒုကၡေပါင္းစံုေတြ႕ၾကဳံၾကရတယ္၊ အခ်ိန္တန္ေတာ့ ျပန္လြတ္ၾကတယ္၊ ဒီ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္းေတြရဲ့ ခ်စ္စရာေကာင္းမႈကေတာ့ သူတို႕လြတ္ေျမာက္ျပီးခ်ိန္မွာ ေအးေအးေဆးေဆးမေနပဲ ေထာင္တြင္းမွာ က်န္ရစ္ခဲ့ၾကတဲ့ သူတို႕ရဲ့ မိတ္ေဆြေတြ၊ သူငယ္ခ်င္းေတြလြတ္ေျမာက္ေရး ဆက္ျပီး ၾကိဳးစားေတာင္းဆိုၾကတာပါ၊ သူတို႕ေတြ ေထာင္ထဲမွာ တစ္ေယာက္နဲ႕ တစ္ေယာက္ အဆင္ေျပခ်င္မွေျပခဲ့လိမ့္မယ္၊ ဒါေပမည့္ က်န္ေနေသးတဲ့ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ားလြတ္ေျမာက္ေရးဟာ လြတ္ျပီးသား ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္းမ်ားရဲ့ တာဝန္ဆိုတာ သူတို႕အားလုံးတစ္ညီတစ္ညြတ္တည္းခံယူထားၾကတယ္၊ အခ်ိဳ႕ဆိုရင္ သူတို႕သူငယ္ခ်င္းေတြ လြတ္ေျမာက္ေရးၾကိဳးစားရင္း သူတို႕ကိုယ္တိုင္ ျပန္လည္အဖမ္းခံရ၊ ေထာင္ထဲျပန္ေရာက္ၾကရတာပါ၊ သူတို႕ရဲ့ စိုက္လိုက္မတ္တပ္လႈပ္ရွားမႈေတြေၾကာင့္လည္း ဒီကေန႕မွာ အစိုးရကိုယ္တိုင္က  ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြရွိေၾကာင္းဝန္ခံျပီး က်န္ေနေသးတဲ့  ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြကို အကုန္အစဥ္ျပန္လႊတ္ေပးႏိုင္ေရး သူတို႕နဲ႕ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေနရတာပါ၊

ေမး။    ။ ျပည္တြင္းျငိမ္းခ်မ္းေရး တိုုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုုင္အဖြ႔ဲေတြနဲ႔ ႏိုုင္ငံေရးအဆင့္ ေဆြးေႏြးအေျဖရွာေရးကိုု ေဆာင္ရြက္ၾကတဲ့ေနရာမွာ လႊတ္ေတာ္ရဲ့ အခမ္းက႑က ဘယ္ေလာက္ပါသလဲ။ အစုုိးရအခမ္းက႑က ဘယ္လိုုရွိသလဲ။ လႊတ္ေတာ္ျပင္ပကေန ရပ္တည္ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ အစုုအဖြဲ႔ေတြရဲ့ အေနအထားက ဘယ္လိုု ရွိသလဲ။

ေျဖ။    ။  ျပည္တြင္းျငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ အစိုးရရဲ့ တာဝန္က တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားနဲ႕ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးကမ္းလွမ္းဖို႕၊ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႕နဲ႕ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားက်င္းပဖို႕ျဖစ္ပါတယ္၊ အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားရဲ့တာဝန္က အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးခိုင္မာေအာင္ ဝိုင္းဝန္းထိန္းသိမ္းဖို႕၊ စစ္ေဘးဒုကၡသည္မ်ားကို ကူညီေထာက္ပံ့ဖို႕နဲ႕ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမွာ အဓိကေဆြးေႏြးဘက္တစ္ဖြဲ႕အျဖစ္ပါဝင္ဖို႕ျဖစ္ပါတယ္၊ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ရဲ့ အဓိကတာဝန္က ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားက ဆုံးျဖတ္ ေတာင္းဆိုတဲ့အတိုင္း ျပင္ဆင္ေပးဖို႕နဲ႕ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုမ်ားခံစားထိုက္တဲ့အခြင့္အေရးမ်ား (ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္၊ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒န္းခြင့္၊ သယံဇာတအရင္းအျမစ္မ်ားခြဲေဝေရး) ကို ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒမွာ ထည့္သြင္းျပ႒န္းဖို႕ ျဖစ္ပါတယ္၊

ျပည္တြင္းျငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားမွာလည္း တာဝန္ရွိပါတယ္၊ အဲဒီတာဝန္ေတြကေတာ့ ႐ိုးသားဖို႕၊ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးကို ခုတုံးလုပ္ျပီး ကိုယ္က်ိဳးစီးပြါးမရွာဖို႕၊ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲရဲ့ သေဘာသဘာဝဟာ အေပးအယူမွ်တဖို႕ျဖစ္လို႕ ကိုယ္လိုခ်င္သမွ် အကုန္မရႏိုင္ဘူးဆိုတာ နားလည္လက္ခံဖို႕၊ ျပည္သူလူထုအေပၚ အခြန္ေကာက္၊ စစ္သားသစ္စုျပီး ဝန္ထုတ္ဝန္ပိုးမျဖစ္ေစဖို႕၊ ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ေတာင္းဆိုတာေတြအကုန္မရရင္ ျပန္တိုက္မယ္ဆိုတဲ့ အေတြးအေခၚမ်ိဳးကို ဖ်က္သိမ္းျပီး ရသင့္သေလာက္ရရင္လက္ခံျပီး ျပည္တြင္းစစ္ကို အဆုံးသတ္လို႕ မျပည့္ဝေသးတဲ့ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြကို ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲေတြနဲ႕ ဆက္လက္ေတာင္းဆိုသြားမယ္ဆိုတဲ့ စိတ္ဓာတ္မ်ိဳးတည္ေဆာက္ဖို႕၊ စတာေတြပါ၊

ေမး။    ။ ျမန္မာျပည္မွာ ဘာသာေရး၊ လူမ်ဳိးေရး၊ ေဒသဆိုုင္ရာအလုုိက္ ပဋိပကၡေတြ၊ အၾကမ္းဖက္မႈေတြဟာ ျပည္တြင္းစစ္မီးေအာက္၊ အာဏာရွင္အုုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာ ေတာက္ေလ်ာက္ ရွိခဲ့တယ္။ အခုု ဒီအစုုိးရအသစ္ေပၚလာမွ မဟုုတ္ဘူး။ အခုုဒီအစုုိးရတက္လာေတာ့လည္း ရခိုုင္ျပည္နယ္ လူမ်ဳိးေရးပဋိပကၡေတြ ျဖစ္တယ္။ ျမန္မာျပည္တြင္းမွာ အစြန္းေရာက္အၾကမ္းဖက္အုုပ္စုုေတြဟာ အရင္ကထက္ကိုု ထင္ထင္ရွားရွား ေနရာယူျပီး လႈံေဆာ္ ၀ါဒျဖန္႔တာေတြ၊ အၾကမ္းဖက္တာေတြ ျဖစ္ပြားလာတယ္။ ဒါကိုု လႊတ္ေတာ္ကိုု ၾကိဳတင္ ရႈျမင္သုုံးသပ္ျပီး ေဆြးေႏြးတိုုင္ပင္ ဆုုံးျဖတ္တာ ကာကြယ္မႈေတြ ျပဳလုုပ္တာ လုုပ္ခဲ့သလား။ လႊတ္ေတာ္ျပင္ပက အစုုအဖြဲေတြကေနျပီးေတာ့ပဲ တပိုုင္တႏိုုင္ ျပည္သူအားလုုံး ျငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူယွဥ္တြဲ ေနထိုုင္ေရးအတြက္ လုုပ္ကိုုင္ၾကရတယ္လိုု႔ ေျပာရင္ ဘယ္လိုု သုုံးသပ္မလဲ။

ေျဖ။    ။  ရခိုင္ျပည္နယ္အပါအဝင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအႏွံ႕အျပားမွာ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အၾကမ္းဘက္မႈမ်ားနဲ႕ ပါတ္သက္ျပီး က်ေနာ္ကေတာ့ ဒီလိုအၾကံျပဳခ်င္ပါတယ္၊

(၁) ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ေမလ၊ ရခိုင္ျပည္နယ္ကစလို႕ ေနာက္ပိုင္း ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ အျခားေဒသမ်ားကိုပါ ကူးစက္ျပီး ဒီကေန႕ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ဆက္ျဖစ္ေနတဲ့ အၾကမ္းဘက္မႈေတြဟာ အုပ္စုႏွစ္ခု၊ အဖြဲ႕အစည္းႏွစ္ခုရဲ့ ရန္ပြဲမဟုတ္ေတာ့ပါ၊ ဘာသာေရး၊ လူမ်ိဳးေရးပ႗ိပကၡျဖစ္ပါတယ္၊ ဒါကို ဦးသိန္းစိန္အစိုးရက ဖုံးကြယ္မထားပဲ၊ အုပ္စုမ်ားရဲ့ ရန္ပြဲ (Communal Violence) လို႕ ေခါင္းစဥ္မလႊဲပဲ ဘာသာေရး၊ လူမ်ိဳးေရးပ႗ိပကၡအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳ လက္ခံဖို႕လိုအပ္ပါတယ္၊

(၂) ဒီဘာသာေရး၊ လူမ်ိဳးေရးပ႗ိပကၡေတြကို ဖန္တီးေနတဲ့ မေကာင္းဆိုးဝါးအုပ္စုၾကီးတစ္ခုရွိေနေၾကာင္း ဦးသိန္းစိန္အစိုးရမွ တရားဝင္ ထုတ္ေဖာ္ေၾကညာသင့္ပါတယ္၊ ဘာသာေရးကိုခုတုံးလုပ္ျပီး အမုန္းတရားေတြကို ျဖန္႕ခ်ိ၊ အၾကမ္းဘက္မႈေတြကို ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိက်ဴးလြန္ေနတဲ့ ဒီမေကာင္းဆိုးဝါးအင္အားစုၾကီးဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ ဒီမိုကေရစီခရီးအတြက္ အင္မတန္ၾကီးမားတဲ့ အေႏွာက္အရွက္၊ အဟန္႕အတားျဖစ္ေၾကာင္း လူထုကို အသိေပးသင့္ပါတယ္၊

(၃) ဒီမေကာင္းဆိုးဝါးအင္အားစုၾကီးကို ေဖာ္ထုတ္အေရးယူဖို႕နဲ႕ ဘာသာေရးပ႗ိပကၡေတြကို ကာကြယ္တားျမစ္ႏိုင္ဖို႕ အထူးလုပ္ငန္းအဖြဲ႕ (Special Task Force) တစ္ခုကို ဖြဲ႕စည္းသင့္ပါတယ္၊ ဒီအဖြဲ႕မွာ သမၼတကိုယ္တိုင္ ယံုၾကည္ေရြးခ်ယ္တဲ့ ျပည္သူ႕ရဲမႈခင္းတပ္ဖြဲ႕၊ စစ္ဖက္ဆိုင္ရာလုံျခံုေရး၊ စသုံးလုံး၊ သာသနာေရးဝန္ၾကီး႒ာန၊ လူဝင္မႈၾကီးၾကပ္ေရး၊ ႏိုင္ငံျခားေရး၊ ေရွ႕ေနခ်ဳပ္ရုံး၊ ဗဟိုတရားရုံး၊ စတဲ့႒ာနမ်ားက လက္ေရြးစင္အရာရွိေတြပါဝင္သင့္ျပီး ဒီအဖြဲ႕ဟာ သမၼတကို တာဝန္ခံသင့္ပါတယ္၊ ဒီအဖြဲ႕ကို သမၼတကိုယ္စားေခါင္းေဆာင္ဖို႕ သမၼတရုံးအဖြဲ႕က ညႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္အဆင့္ အရာရွိတစ္ေယာက္ကို တာဝန္ေပးသင့္ပါတယ္၊ ဒီအဖြဲ႕ဟာ သမၼတရဲ့ တာဝန္ေပးခ်က္အရ၊ သမၼတ ႏွင္းအပ္တဲ့ လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာမ်ားနဲ႕ ဘာသာေရးပ႗ိပကၡဖန္တီးသူမ်ားကို ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ရမွာျဖစ္ျပီး သမၼတကိုပဲ တိုက္႐ိုက္အစီရင္ခံရမွာ၊ သမၼတရဲ့ အမိန္႕ကိုပဲ တိုက္႐ိုက္နာခံရမွာျဖစ္ပါတယ္၊

(၄) တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ သမၼတအေနနဲ႕ ဘာသာေပါင္းစံုက ေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ အရပ္ဘက္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေခါင္းေဆာင္မ်ားပါဝင္တဲ့ “ဘာသာေရး၊ လူမ်ိဳးေရးပ႗ိပကၡမ်ားတားဆီးကာကြယ္ေရး အတိုင္ပင္ခံေကာင္စီ” တစ္ခုဖြဲ႕စည္းသင့္ပါတယ္၊ ဒီေကာင္စီက သမၼတကို ဘာသာေရး၊ လူမ်ိဳးေရးပ႗ိပကၡမ်ား တားဆီးကာကြယ္ေရးအၾကံေပးရမွာ ျဖစ္သလို သူတို႕သက္ဆိုင္ရာ ဘာသာေရးအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ အရပ္ဘက္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားရဲ့ အားနဲ႕ လူထုၾကား ဘာသာေပါင္းစံု ျငိမ္းခ်မ္းစြာအတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ေရးပညာေပးလုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ရမွာျဖစ္ပါတယ္၊

(၅) က်ေနာ္တို႕တိုင္းျပည္မွာ “ႏိုင္ငံေတာ္သံဃာ့မဟာနာယကအဖြဲ႕” (မဟန) အေပၚ ျပည္သူမ်ားနဲ႕ သံဃာမ်ားက အစိုးရခန္႕အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုအျဖစ္ပဲ ျမင္ၾကပါတယ္၊ ဒါေၾကာင့္ မဟန ရဲ့ ဩဇာဟာ သံဃာထုအေပၚ သက္ေရာက္မႈမရွိပါ၊ သံဃာထုအေပၚ ဩဇာသက္ေရာက္မႈရွိတာက သံဃာ့ဂိုဏ္းအသီးသီးရဲ့ အၾကီးအကဲမ်ား ျဖစ္ၾကပါတယ္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ၁၉၈၀ ခုႏွစ္ကစလို႕ သုဓမၼာ၊ ေရႊက်င္၊ ငွက္တြင္း စသျဖင့္ သံဃာ႕ဂိုဏ္းၾကီး ကိုးဂိုဏ္းပဲ ရွိပါတယ္၊ အဲဒီ ဂိုဏ္းအသီးသီးမွာ သာသနာပိုင္ေတြ၊ ဂိုဏ္းခ်ဳပ္ဆရာေတာ္ေတြ၊ မဟာနာယကဆရာေတာ္ေတြရွိၾကပါတယ္၊ အဲဒီ ဂိုဏ္းအလိုက္ သံဃာအၾကီးအကဲမ်ားကို သမၼတကိုယ္တိုင္ကျဖစ္ေစ၊ သမၼတရဲ့ အတိုင္ပင္ခံေကာင္စီကျဖစ္ေစ ခ်ဥ္းကပ္ျပီး သက္ဆိုင္ရာ ဂိုဏ္းအလိုက္ ဂိုဏ္းဝင္သံဃာမ်ားကို စည္းကမ္းထိန္းသိမ္းၾကဖို႕ ေလွ်ာက္ထားသင္႕ပါတယ္၊ အမုန္းတရားကို ေဟာေျပာျဖန္႕ခ်ီေနတဲ့ သံဃာအခ်ိဳ႕ရဲ့ ေဟာေျပာခ်က္ေတြနဲ႕ပါတ္သက္ျပီး သက္ေသ အေထာက္အထားေတြရွိပါတယ္၊ သူတို႕ေဟာတဲ့ စီဒီေခြေတြ၊ ဗီဒီယိုေတြ၊ စာရြက္စာတမ္းေတြ၊ အဲဒီအေထာက္အထားေတြကို ဂိုဏ္းခ်ဳပ္ဆရာေတာ္ၾကီးမ်ားကို ျပျပီး သက္ဆိုင္ရာဂိုဏ္းအလိုက္ စည္းကမ္းမ်ားနဲ႕ အေရးယူဖို႕ ေလွ်ာက္ထားသင့္ပါတယ္၊ အဲဒီလို ေလွ်ာက္ထားတာကို ျပည္သူေတြသိေအာင္ ထုတ္ျပန္ေၾကညာသင့္ပါတယ္၊

(၆) တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ အစၥလမ္ဘာသာေရးအဖြဲ႕အစည္းေခါင္းေဆာင္မ်ားကိုလည္း သူတို႕ရဲ့ ဘာသာဝင္မ်ားအေနနဲ႕ ဗုဒၶဘာသာကို ေစာ္ကားတဲ့ အျပဳအမူ၊ အေျပာအဆိုေတြ မလုပ္ၾကဖို႕ တိုက္တြန္းေစသင့္ပါတယ္၊ သံတြဲျမိဳ႕၊ သျဗဳခ်ိဳင္ရြာမွာျဖစ္တဲ့ ပ႗ိပကၡမွာ အစၥလမ္ဘာသာဝင္ ကမန္လူမ်ိဳးတစ္ေယာက္က ဗုဒၶဘာသာဝင္တစ္ေယာက္ကို ဆဲဆိုၾကိမ္းေမာင္းရာကစတင္တယ္လို႕ သိရပါတယ္၊ အစၥလမ္ဘာသာေရးအဖြဲ႕အစည္းေခါင္းေဆာင္မ်ားကိုယ္တိုင္မွာလည္း သူတို႕ဘာသာဝင္ေတြကို ေဒါသကို ေဒါသနဲ႕ မတုန္႕ျပန္ေအာင္ထိန္းသိမ္းဖို႕၊ သူတို႕ကိုယ္တိုင္က ပ႗ိပကၡကို မစမိေအာင္ထိန္းသိမ္းဖို႕ တာဝန္ရွိပါတယ္၊ အထူးသျဖင့္ ဗလီေတြထဲမွာ လက္နက္ေတြ စုေဆာင္းသိုေလွာင္တာမ်ိဳးေတြမလုပ္ၾကဖို႕၊ အၾကမ္းမဘက္ၾကဖို႕ ၊  အစၥလမ္ဘာသာေရးေက်ာင္းေတြမွာ ရခိုင္မုန္းတီးေရး၊ ဗုဒၶဘာသာမုန္းတီးေရးေတြ မသင္ၾကားၾကဖို႕၊ မြတ္ဆလင္အစြန္းေရာက္မ်ားနဲ႕ မဆက္သြယ္ၾကေအာင္ထိန္းသိမ္းဖို႕ တာဝန္ရွိပါတယ္၊

(၇) ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ဘဂၤါလီလူမ်ိဳးေတြကို ကေလးႏွစ္ေယာက္ထက္ပိုမယူရဘူးလို႕ အမိန္႕ထုတ္တာဟာ ႏိုင္ငံတကာအျမင္မွာ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈျဖစ္ပါတယ္၊ တကယ္ျဖစ္သင့္တာက ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ခြင့္ျပဳထားတဲ့ မယားျပိဳင္စနစ္ကို ပိတ္ပင္ျပီး တစ္လင္တစ္မယားစနစ္ကို ဥပေဒျပ႒န္းရမွာပါ၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ အစၥလမ္ဘာသာကိုးကြယ္သူေတြ သန္းေပါင္းမ်ားစြာရွိပါတယ္၊ ဒါေပမည့္ ဘာသာတရားက ခြင့္ျပဳလို႕ ဆိုျပီး မိန္းမ ၄ ေယာက္ တစ္ျပိဳင္တည္းယူခြင့္မရွိပါ။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ အိမ္ေထာင္ဘက္တစ္ေယာက္ထက္ပိုယူရင္ ရာဇဝတ္မႈေျမာက္ပါတယ္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာေတာ့ ျမန္မာဗုဒၶဘာသာေတြကိုယ္တိုင္က မယားျပိဳင္စနစ္ခြင့္ျပဳထားတာကို အခြင့္ေကာင္းယူျပီး မိန္းမေတြအမ်ားၾကီးယူေနၾကသူေတြရွိပါတယ္၊ ဒါေၾကာင့္ ရခိုင္က ဘဂၤါလီေတြကိုပဲ ကေလးႏွစ္ေယာက္ထက္ပိုမယူရလို႕ ကန္႕သတ္တာ မတရားပါ၊ တစ္ႏိုင္ငံလုံးအတိုင္းအတာနဲ႕ မယားျပိဳင္စနစ္ကို ဖ်က္သိမ္းျပီး တလင္တမယားစနစ္ကိုပဲ ဥပေဒ ျပ႒န္းသင့္ပါတယ္၊

(၈) ရိုဟင္ဂ်ာရွိ၊ မရွိ ျပႆနာဟာ လြယ္လြယ္ကူကူ၊ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္နဲ႕ ေပ်ာက္ကြယ္သြားမွာမဟုတ္ပါ၊ ေနာက္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာတည္ရွိေနျပီး က်ေနာ္တို႕ႏိုင္ငံကို အျမဲတမ္းေျခာက္လွန္႕ေနမွာပါ၊ ျမန္မာအစိုးရက ရိုဟင္ဂ်ာဆိုတာ မရွိဘူးလို႕ ဘယ္ေလာက္ပဲ ျငင္းျငင္း အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအပါအဝင္ ကမၻာ႕ႏိုင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ားက ရွိတယ္လို႕ ယံုၾကည္ေနၾကတာပါ၊ ဒီျပႆနာကို ဒီအတိုင္းမထားပဲ “ေဆြးေႏြးပြဲ” (Dialogue) ပံုစံနဲ႕ ေျဖရွင္းသင့္ပါတယ္၊ ရိုဟင္ဂ်ာရွိေၾကာင္း သက္ေသျပႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ပညာရွင္ေတြြ၊ ရိုဟင္ဂ်ာမရွိေၾကာင္း သက္ေသျပႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ပညာရွင္ေတြြ၊ ႏိုင္ငံတကာ ပထဝီႏိုင္ငံေရး (Geo-politics ) နဲ႕ သမိုင္းပညာရွင္ေတြပါဝင္တဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲေတြ က်င္းပျပီး ေျဖရွင္းသင့္ပါတယ္၊

(၉) ရိုဟင္ဂ်ာလို႕ အသိအမွတ္မျပဳရင္ေတာင္မွ ဒီလူေတြဟာလည္း လူသားေတြပါ၊ ကိုယ့္ႏိုင္ငံထဲကို တရားဝင္ျဖစ္ေစ၊ တရားမဝင္ျဖစ္ေစ ေရာက္ေနတဲ့ ဒီလူေတြကို လူသားအျဖစ္ဆက္ဆံဖို႕၊ ရသင့္ရထိုက္တဲ့ လူ႕အခြင့္အေရးေတြ ရရွိေစဖို႕ အစိုးရမွာ တာဝန္ရွိပါတယ္၊ သူတို႕ရဲ့ ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာ လုံျခဳံဖို႕၊ သန္႕ရွင္းဖို႕၊ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး၊ လူမႈေရးလိုအပ္ခ်က္ေတြ ျပည့္စံုဖို႕ဆိုတာ အစိုးရရဲ့ တာဝန္ပါ၊ သူတို႕ဘဝေတြကို ဖ်က္ဆီးခဲ့တဲ့၊ သူတို႕ေဆြမ်ိဳးေတြကို သတ္ျဖတ္ခဲ့တဲ့၊ သူတို႕အိမ္ေျခေတြကို မီး႐ိႈ႕ခဲ့တဲ့၊ သူတို႕ပိုင္ဆိုင္မႈေတြကို လုယက္ခဲ့တဲ့ အျပစ္က်ဴးလြန္သူေတြကို တရားဥပေဒအရ ျပတ္ျပတ္သားသား အေရးယူဖို႕ဆိုတာ အစိုးရရဲ့ တာဝန္ပါ၊ အျဖဴေရာင္ကဒ္ (White Card) ကိုင္ထားတဲ့ လူ ရွစ္သိန္းေက်ာ္ေလာက္ထဲမွာ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ထိုက္တဲ့လူေတြအမ်ားၾကီးရွိမွာပါ၊ အဲဒီလူေတြ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္အသိအမွတ္ျပဳခံရဖို႕နဲ႕ ႏိုင္ငံတဝွမ္းမွာ လြတ္လပ္စြာအေျခခ်ေနထိုင္ခြင့္ေပးဖို႕ဆိုတာ အစိုးရရဲ့ တာဝန္ပါ၊ အေရးအၾကီးဆုံးက သူတို႕ကို ဒီတိုင္းျပည္မွာ မထားႏိုင္ဘူးဆိုလို႕လည္း တျခား ဘယ္ႏိုင္ငံကမွ ေခၚယူလက္ခံမွာ မဟုတ္ပါ၊

ေမး။    ။ ဟုုတ္ကဲ့ပါ ကိုုေအာင္ဒင္။ အခ်ိန္ယူျပီး ေျဖၾကားေပးတဲ့အတြက္ မိုုးမခက ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

(Photo – ၂၀၁၂ စက္တင္ဘာ၊ ၁၈၊ ၀ါရွင္တန္ဒီစီ၊ အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္အေဆာက္အဦအတြင္း)