ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု၊ ဖက္ဒရယ္တပ္မေတာ္ႏွင့္ ျပည္တြင္းျငိမ္းခ်မ္းေရး အပိုင္း (၂)

(မဇိၩမေန႕စဥ္သတင္းစာ၊ ဇူလိုင္ ၁၆၊ ၂၀၁၄၊ စာမ်က္ႏွာ ၁၇)

ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု၊ ဖက္ဒရယ္တပ္မေတာ္ႏွင့္ ျပည္တြင္းျငိမ္းခ်မ္းေရး
အပိုင္း (၂)

ေအာင္ဒင္

#ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ ယဥ္ေက်းမႈ

သမၼတဦးသိန္းစိန္က မိန္႕ခြန္းေတြထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံသားအခ်င္းခ်င္း ႏိုင္ငံေရးသေဘာထားမတူညီမႈေတြကို လက္နက္ကိုင္ မေျဖရွင္းပဲ စားပြဲဝိုင္းမွာ ေဆြးေႏြးေျဖရွင္းမည့္ ႏိုင္ငံေရးယဥ္ေက်းမႈတစ္ရပ္ကို တည္ေဆာက္မည့္ အေၾကာင္း မၾကာခဏ ထည့္သြင္းေျပာၾကားတာ ၾကားရေတာ့ ဝမ္းသာမိပါတယ္။ အာဏာရ အစိုးရမွာ ဒီလို သေဘာထားရွိတယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႕ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ငတ္မြတ္ဆာေလာင္ေနတဲ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရးကို ရေကာင္းရဲ့လို႕ ေမွ်ာ္လင့္မိပါတယ္။ ဒါေပမည့္ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲယဥ္ေက်းမႈကို တည္ေဆာက္ရာမွာ မရွိမျဖစ္က်င့္သုံးရမည့္ က်င့္ဝတ္ေတြကို သက္ဆိုင္သူအားလုံးက လက္ခံက်င့္သုံးၾကမွပဲ ေဆြးေႏြးပြဲေတြ ေအာင္ျမင္မွာပါ။ အဲဒီ က်င့္ဝတ္ေတြက (၁) တစ္ဖက္နဲ႕ တစ္ဖက္ အျပန္အလွန္ေလးစားမႈရွိဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္၊ (၂)  တစ္ဖက္နဲ႕ တစ္ဖက္အျပန္အလွန္ သီးခံခြင့္လႊတ္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္၊(၃) ျငိမ္းခ်မ္းေရးကို ေဆြးေႏြးညွိႏိႈင္းျပီး မျဖစ္မေနတည္ေဆာက္ၾကမည္ဆိုတဲ့ ခိုင္မာတဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ရွိဖို႕လိုအပ္ပါတယ္၊ (၄) စိတ္ရွည္လက္ရွည္ေဆြးေႏြးဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္၊ (၅) အေပးအယူမွ်တမႈဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္၊ မျဖစ္ႏိုင္တာေတြကို မရမေနေတာင္းဆိုတာနဲ႕ ျဖစ္သင့္ျဖစ္ထိုက္တာကို လက္မခံပဲ ေခါင္းမာမာနဲ႕ ျငင္းဆန္တဲ့ အစြန္းႏွစ္ဖက္ကို ေရွာင္ဖို႕လိုအပ္ပါတယ္၊ (၆) ေဆြးေႏြးစဥ္ကာလမွာ တစ္ဖက္နဲ႕ တစ္ဖက္ အထင္အျမင္လြဲေစႏိုင္တဲ့ အျပဳအမူေတြ၊ ရန္ေစာင္မႈေတြကို ေရွာင္ၾကဥ္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္၊ (၇) ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားနဲ႕ ပါတ္သက္ျပီး အမ်ားျပည္သူအေပၚ ပြင့္လင္းဖို႕လိုအပ္ပါတယ္၊ (၈) ေဆြးေႏြးပြဲက ရရွိလာတဲ့ သေဘာတူညီမႈေတြကို လက္ခံျပီး ရဲရဲရင့္ရင့္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေရး တာဝန္ယူမႈေတြ လိုအပ္ပါတယ္။   

ဒီက်င့္ဝတ္မႈေတြ ျပည့္စံုမွပဲ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ ယဥ္ေက်းမႈ အဓြန္႔ရွည္မွာပါ။

အခုခ်ိန္အထိေတာ့ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ကတည္းက ၾကိဳးစားေနတဲ့ “တစ္ႏိုင္ငံလုံးအပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္” ခ်ဳပ္ဆိုေရးကိစၥ ေအာင္ျမင္မႈ မရွိေသးပါ။ စာခ်ဳပ္မွာ ပါဝင္သင့္တဲ့ အခ်က္အလက္မ်ားနဲ႕ ပါတ္သက္ျပီး အစိုးရရဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ "ျပည္ေထာင္စုျငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္ေရး အလုပ္ေကာ္မတီ" နဲ႕ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားရဲ့  ကိုယ္စားလွယ္ "အန္စီစီတီ" (တစ္ႏိုင္ငံလုံး အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးဆိုင္ရာ ညွိႏိႈင္းေရးအဖြဲ႕) တို႕ အၾကိမ္မ်ားစြာ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကျပီး ၂၀၁၄ ခုႏွစ္၊ ေမလ (၂၃) ရက္ေန႕မွာ စာခ်ဳပ္၊ ဒုတိယမူၾကမ္းကို ႏွစ္ဖက္အတူ ျပဳစုႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ ဒုတိယ မူၾကမ္းမွာကိုပဲ ႏွစ္ဖက္လက္မခံႏိုင္တဲ့ စကားလုံးေတြ၊ အခ်က္အလက္ေတြ အမ်ားၾကီး ရွိေေသးတာမို႕ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္အတြင္းမွာ ျပည္တြင္းျငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းစဥ္ရဲ့  ပထမအဆင့္ျဖစ္တဲ့ တစ္ႏိုင္ငံလုံးအတိုင္းအတာနဲ႕ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ကိုေတာင္ အားလုံးသေဘာတူ လက္မွတ္ေရးထိုး အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ပါ့မလားဆိုတာ သံသယျဖစ္မိပါတယ္။

#ျငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ အဓိက ျပသနာႏွစ္ခု

ျပည္တြင္းျငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡမွာ ပါဝင္ေနၾကတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအားလုံး ေဆြးေႏြးညွိႏိႈင္းၾကရာမွာ အဓိကျပသနာက ႏွစ္ခုရွိပါတယ္။ (၁) ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုမ်ားအားလုံး တန္းတူညီမွ်အခြင့္အေရးရွိတဲ့ ျပည္ေထာင္စုႏိုင္ငံေတာ္ တည္ေဆာက္ျခင္းနဲ႕ (၂) ျပည္ေထာင္စုတိုင္းရင္းသားအားလုံးကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ ျပည္ေထာင္စုတပ္မေတာ္ ဖြဲ႕စည္းျပီး တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားကို ျပည္ေထာင္စုတပ္မေတာ္အတြင္း အသြင္ေျပာင္းဖြဲ႕စည္းျခင္းတို႕ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဒီႏွစ္ခ်က္စလုံးေၾကာင့္လည္း အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုေရးကိစၥ ဒီကေန႕အထိ မေအာင္ျမင္ေသးတာပါ။ 

ဒီႏွစ္ခ်က္စလုံး ျဖစ္ေပၚလာေရးအတြက္ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားမွာ မျဖစ္မေနေဆြးေႏြးမည္ဆိုတဲ့ အာမခံခ်က္ကို တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္မွာ အဓိက ထည့္သြင္းေရးဆြဲခ်င္ျပီး အစိုးရနဲ႕ တပ္မေတာ္ကေတာ့ ဒီအခ်က္ေတြဟာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္နဲ႕ မသက္ဆိုင္ပဲ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲအတြက္ မူေဘာင္မ်ားေဆြးေႏြးတဲ့အခါက်မွ ထည့္သြင္းေဆြးေႏြးရမွာျဖစ္တယ္လို႕ ခံယူထားပါတယ္။ 

ႏွစ္ဖက္ျပဳစုထားတဲ့ အပစ္ရပ္စာခ်ဳပ္၊ ဒုတိယမူၾကမ္းရဲ့  (Single Text, Second Draft) "ႏိုင္ငံေရးေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးျခင္း" ေခါင္းစဥ္ေအာက္၊ ပုဒ္မ (၂၁)၊ ပုဒ္မခြဲ (ဃ) မွာ အစိုးရဘက္က "ျပည္ေထာင္စုမျပိဳကြဲေရး၊ တိုင္းရင္းသားစည္းလုံးညီညြတ္မႈမျပိဳကြဲေရးႏွင့္ အခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာတည္တံ့ခိုင္ျမဲေရးတို႕ကို ထိခိုက္ေစႏိုင္မည့္ ကိစၥရပ္မ်ားမွ အပ အျခားေဆြးေႏြးသင့္ေသာ ကိစၥရပ္မ်ားအားလုံးကို ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ထည့္သြင္းေဆြးေႏြးရန္" လို႕ ထည့္သြင္းခ်င္ပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားမ်ားက အဲဒါကို လက္ခံေပမည့္ အဲဒီစာသားနဲ႕ တစ္ဆက္တည္း "ႏွင့္ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုတည္ေဆာက္ေရးအပါအဝင္ ျပည္ေထာင္စု၏ ႏိုင္ငံေရးအရင္းခံျပသနာဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္မ်ား၊ ျပည္ေထာင္စုတပ္မေတာ္ဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္မ်ား၊လံုျခံုေရးဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္မ်ားႏွင့္ အျခားကိစၥရပ္မ်ားကိုပါ ထည့္သြင္းေဆြးေႏြးရန္။" ဆိုျပီး ျဖည့္စြက္ထည့္သြင္းခ်င္ပါတယ္။ အစိုးရဘက္က သေဘာမတူပါ။

#ျပည္ေထာင္စု တပ္မေတာ္

ဒီေဆာင္းပါးမွာ ျပည္ေထာင္စုတပ္မေတာ္အေရးကိစၥကို ဦးစားေပး ေဆြးေႏြးခ်င္ပါတယ္။

၂၀၁၄ ခုႏွစ္၊ ေမလ ၂၃ ရက္ေန႕မွာ ႏွစ္ဖက္ပူးတြဲ ျပဳစုတဲ့ "တစ္ႏိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္၊ ဒုတိယ မူၾကမ္း"၊ အခန္း (၁) အေျခခံမူမ်ား၊ ပုဒ္မ (၁)၊ ပုဒ္မခြဲ (င) မွာ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားက "တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးေပါင္းစံုပူးေပါင္းပါဝင္ေသာ ျပည္ေထာင္စုတပ္မေတာ္ကို စစ္မွန္ေသာ ဖက္ဒရယ္မူႏွင့္အညီ တည္ေဆာက္ႏိုင္ေရးဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္မ်ားကို ႏိုင္ငံေရးေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲမ်ားတြင္ ထည့္သြင္းေဆြးေႏြးသြားရန္ သေဘာတူၾကသည္။" လို႕ ထည့္သြင္းေရးဆြဲခ်င္ပါတယ္။ အစိုးရဘက္က သေဘာမတူပါ။ ၎စာသားအစား အစိုးရဘက္က "ျပည္ေထာင္စုတပ္မေတာ္ဆိုသည္မွာ တပ္မေတာ္တြင္ ႏိုင္ငံရွိ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးေပါင္းစံု ပါဝင္ဖြဲ႕စည္းထားေၾကာင္းေတြ႕ရွိရသျဖင့္ ျပည္ေထာင္စု တပ္မေတာ္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။" လို႕ ထည့္သြင္းေရးဆြဲဖို႕ အဆိုျပဳပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက သေဘာမတူပါ။

ဒါ အဓိကျပသနာ တစ္ခုပါ။ ျပည္ေထာင္စုတပ္မေတာ္ကိစၥကို အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္မွာ မထည့္ဖို႕ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက သေဘာတူရင္ေတာင္မွ ဒီကိစၥဟာ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမွာ မလြဲမေသြေဆြးေႏြးေျဖရွင္းၾကရမည့္ ကိစၥျဖစ္ပါတယ္။ လက္ရွိ အေျခအေနမွာကိုပဲ ႏွစ္ဖက္သေဘာထားမ်ားက အၾကီးအက်ယ္ကြဲျပားၾကပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားမ်ားက လက္ရွိတပ္မေတာ္ကို ျပည္ေထာင္စုတပ္မေတာ္ျဖစ္ေအာင္ ျပန္လည္ဖြဲ႕စည္းရမယ္လို႕ ရပ္တည္ပါတယ္။ လက္ရွိတပ္မေတာ္ၾကီးက မေျပာင္းမလဲ ဒီအတိုင္းရွိေနသ၍ သူတို႕တပ္ေတြကို ဖ်က္သိမ္းမွာ၊ သူတို႕တပ္ေတြကို တပ္မေတာ္ရဲ့  လက္ေအာက္ခံအျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းမွာ မဟုတ္ပါ။ အစိုးရနဲ႕ တပ္မေတာ္ဘက္ကလည္း လက္ရွိတပ္မေတာ္ကို ျပန္လည္ျပင္ဆင္ဖြဲ႕စည္းေရးကို လုံးဝ လက္မခံပါ။ လက္မခံတဲ့အျပင္ လက္ရွိတပ္မေတာ္ဟာ တိုင္းရင္းသားအားလုံးပါဝင္တဲ့ ျပည္ေထာင္စုတပ္မေတာ္ျဖစ္တယ္လို႕ေတာင္ ေျပာေနပါျပီ။

#တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားေတာင္းဆိုသည့္ ျပည္ေထာင္စုတပ္မေတာ္

တိုင္းရင္းသားမ်ားေမွ်ာ္လင့္တဲ့ ျပည္ေထာင္စုတပ္မေတာ္နဲ႕ ပါတ္သက္ျပီး "ညီညြတ္ေသာတိုင္းရင္းသားမ်ား ဖက္ဒရယ္ေကာင္စီ" က တိုင္းရင္းသားညီလာခံကို တင္သြင္းတဲ့ စာတမ္းမွာ ေအာက္ပါအတိုင္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

“ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုကာကြယ္ေရးဆိုင္ရာ မူဝါဒမ်ား
 

ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုႏိုင္ငံအျဖစ္ တည္ေဆာက္ရာတြင္ ကာကြယ္ေရးဆိုင္ရာမူဝါဒမ်ားကို ေအာက္ပါအတိုင္းခ်မွတ္ရမည္။

၁။ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု၏ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကို ကာကြယ္ရန္ ႏိုင္ငံသားတိုင္း၌ တာဝန္ရွိသည္။
၂။ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုကာကြယ္ေရးတပ္မေတာ္သည္ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု၏ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကို ထိပါးလာမည့္ ျပည္ပရန္မွ ကာကြယ္ရန္ တာဝန္ရွိသည္။
၃။ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုကာကြယ္ေရးတပ္မေတာ္သည္ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု၏ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ေလးစားလိုက္နာရမည္။
၄။ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု၏ ကာကြယ္ေရးဆိုင္ရာမူဝါဒမ်ားကို ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္က ဥပေဒျပဳ ျပ႒ာန္းေပးရမည္။

ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုတပ္မေတာ္ဆိုင္ရာ မူဝါဒမ်ား
 

၁။ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုကာကြယ္ေရးတပ္မေတာ္သည္ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု၏ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ေလးစားလိုက္နာရမည္။
၂။ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုကာကြယ္ေရးတပ္မေတာ္သည္ ႏိုင္ငံေရးတြင္ ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္မႈ မရွိေစရပဲ စြမ္းရည္ျပည့္ဝေသာတပ္မေတာ္ (Professional Army) သာ ျဖစ္ေစရမည္။
၃။ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုကာကြယ္ေရးတပ္မေတာ္သည္ မည္သည့္အခ်ိန္အခါတြင္မဆို အရပ္ဖက္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေအာက္တြင္ (Civilian Control) ရွိေစရမည္။ မည္သည့္လက္ရွိတာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနေသာ စစ္အရာရွိ (Active Duty) ပုဂိၢဳလ္ကိုမွ် ကာကြယ္ေရးဝန္ၾကီးအျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ကာကြယ္ေရးဝန္ၾကီး႒ာန ညႊန္ၾကားေရးမႉးမ်ားအျဖစ္လည္းေကာင္း ခန္႕အပ္တာဝန္ေပးျခင္းမရွိေစရ။
၄။ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုကာကြယ္ေရးအတြက္ ဖြဲ႕စည္းထားေသာ တပ္မေတာ္သည္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးႏွင့္ ျပည္သူ႕ဘဝလံုျခံုေရးအတြက္ ဖြဲ႕စည္းထားေသာ ျပည္ေထာင္စုရဲတပ္ဖြဲ႕/ျပည္နယ္ရဲတပ္ဖြဲ႕တို႕ႏွင့္ သီးျခားထားရွိရမည္။

ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုတပ္မေတာ္ စုဖြဲ႕ပံု
 

၁။ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုတပ္မေတာ္စုဖြဲ႕ရာတြင္ တပ္သားသစ္စုေစာင္းျခင္း၊ အရာရွိသင္တန္းေပးျခင္း၊ စစ္တကၠသိုလ္အဆင့္ေရြးခ်ယ္ျခင္းတို႕၌ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးအသီးသီးတို႕၏ တင္ၾကိဳညွိႏိႈင္းသေဘာတူသတ္မွတ္ထားေသာ အခ်ိဳးက်စနစ္ (Negotiated Proportionate System) ကို က်င့္သုံးရမည္။
မွတ္ခ်က္။ ။ မည္သည့္တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးကမွ တပ္ဖြဲ႕ဝင္ဦးေရ ထက္ဝက္ေက်ာ္အေရအတြက္ မရွိေစရ။
၂။ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု လိုအပ္ခ်က္ႏွင့္အညီ ၾကည္းတပ္၊ ေရတပ္ႏွင့္ ေလတပ္တို႕ကို သီးျခားစီခြဲ၍ ဖြဲ႕စည္းထားရွိရမည္။
၃။ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုတပ္မေတာ္လက္ေအာက္ခံ တပ္ဖြဲ႕မ်ားအတြင္း ရာထူး/တာဝန္ခန္႕အပ္မႈမ်ားႏွင့္ ပါတ္သက္၍ လူမ်ိဳး၊ ကိုးကြယ္သည့္ဘာသာ၊ မ်ိဳး႐ိုး၊ အသားအေရာင္ႏွင့္ လိင္ကြဲျပားမႈတို႕အေပၚတြင္ အေျခခံ၍ ခြဲျခားဆက္ဆံျခင္း မရွိေစရ။
၄။ ပညာေပးေရးကိစၥ
(က) စစ္ေလ့က်င့္ေရးေက်ာင္းမ်ား၊ စစ္တကၠသိုလ္မ်ားကို သီးျခားဖြဲ႕စည္းထူေထာင္ရမည္။
(ခ) အဆိုပါ စစ္ေလ့က်င့္ေရးေက်ာင္းမ်ား၊ စစ္တကၠသိုလ္မ်ားတြင္ သင္ၾကားပို႕ခ်ရာ၌ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာဘာသာရပ္မ်ားအျပင္ ဒီမိုကေရစီက်င့္စဥ္ႏွင့္ လူ႕အခြင့္အေရးဘာသာရပ္မ်ား၊ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ေလ့လာေရးဘာသာရပ္မ်ား၊ အရပ္ဘက္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဆိုင္ရာ အေျခခံသေဘာတရားဘာသာရပ္မ်ားႏွင့္ ဂ်ီနီဗာကြန္ဗင္းရွင္း (Geneva Convention) မွ ခ်မွတ္ထားေသာ ႏိုင္ငံတကာအဆင့္ တိုက္ပြဲအတြင္း လိုက္နာရမည့္ စည္းကမ္းမ်ား (Rules of Engagement) ႏွင့္ ျပည္သူလူထုႏွင့္ဆက္ဆံရာတြင္ လိုက္နာရမည့္စည္းကမ္းမ်ား (Code of Conducts) တို႕ကိုလည္း သင္ၾကားရမည္။
၅။ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုတပ္မေတာ္ စစ္ဦးစီးမ်ားအဖြဲ႕ကို ကာကြယ္ေရးဝန္ၾကီး႒ာန၏ လက္ေအာက္တြင္ဖြဲ႕စည္းထားရွိရမည္။ စစ္ဦးစီးမ်ားအဖြဲ႕တြင္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးအသီးသီး၏ စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္မ်ား အခ်ိဳးက်ပါဝင္ေစလ်က္ ၎တို႕အခ်င္းခ်င္းထဲမွ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္တစ္ဦးကို (၁) ႏွစ္သက္တမ္းအတြက္ အလွည့္က် ေရြးခ်ယ္ခန္႕အပ္ရမည္။”

တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ား ေတာင္းဆိုတဲ့ ျပည္ေထာင္စုတပ္မေတာ္ဆိုတာ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံတစ္ခုမွာ အရပ္ဘက္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးရဲ့  လက္ေအာက္ခံျဖစ္တဲ့ တပ္မေတာ္ပါ။ အထက္ေဖာ္ျပပါ တိုင္းရင္းသားမ်ားရဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြဟာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု တပ္မေတာ္ဖြဲ႕စည္းပံုနဲ႕ အမ်ားအားျဖင့္ တူညီပါတယ္။ တပ္မေတာ္ဟာ အရပ္ဘက္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးရဲ့ လက္ေအာက္ခံ ႏိုင္ငံ့ဝန္ထမ္းအဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုျဖစ္ျပီး အရပ္သား ကာကြယ္ေရးဝန္ၾကီးက အုပ္ခ်ဳပ္ရမယ္။ ၾကည္းတပ္တစ္ခုတည္းက အင္အားၾကီးမား၊ ဩဇာၾကီးမားတာမ်ိဳးမဟုတ္ပဲ ၾကည္းတပ္၊ ေရတပ္၊ ေလတပ္ေတြဟာ သီးျခားစီဖြဲ႕စည္းျပီး တန္းတူညီမွ်ရွိရမယ္။ တပ္မေတာ္ကို ၾကည္း၊ ေရ၊ ေလ စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္မ်ား ပါဝင္တဲ့ ပူးတြဲစစ္ဦးစီးခ်ဳပ္မ်ားအဖြဲ႕က ေခါင္းေဆာင္ျပီး ပူးတြဲစစ္ဦးစီးခ်ဳပ္မ်ားအဖြဲ႕ရဲ့  ဥကၠ႒ကို စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္မ်ားထဲက အလွည့္က်ေရြးခ်ယ္တာဝန္ေပးရမယ္။ တပ္မေတာ္ဟာ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ဖို႕ မဟုတ္ပဲ ေလးစားလိုက္နာဖို႕ ျဖစ္တယ္။ တပ္မေတာ္ဟာ ရဲတပ္ဖြဲ႕နဲ႕ သီးျခားျဖစ္ရမယ္။ အဲဒီေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြကို ဦးသိန္းစိန္အစိုးရနဲ႕ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္က လိုက္ေလ်ာလိမ့္မယ္ မထင္ပါ။ အထူးသျဖင့္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအရ တစ္ႏိုင္ငံလုံးမွာ အျမင့္မားဆုံးအာဏာရွိေနတဲ့ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္နဲ႕ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္က တပ္မေတာ္ျပန္လည္ဖြဲ႕စည္းေရးနဲ႕ တပ္မေတာ္ကို အရပ္သားအုပ္ခ်ဳပ္ေရးလက္ေအာက္ခံျဖစ္ေရး ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြကို လုံးဝလိုက္ေလ်ာလိမ့္မယ္ မထင္ပါ။ ဒါဆိုရင္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားကလည္း သူတို႕ရဲ့ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕မ်ားကို ဖ်က္သိမ္းၾက၊ အသြင္ေျပာင္းၾကမွာ မဟုတ္ပါ။ ဒီလိုဆိုရင္ျဖင့္ ျပည္တြင္းျငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႕ အလွမ္းေဝးေနရဦးမွာပါ။