လူၾကိဳက္နည္းမည့္ မွတ္ခ်က္မ်ား (၈)

(7-Day daily ေန႕စဥ္သတင္းစာ၊ ေမလ ၂၈ ရက္၊ ၂၀၁၅)
http://7daydaily.com/story/38151

လူၾကိဳက္နည္းမည့္ မွတ္ခ်က္မ်ား (၈)

ေအာင္ဒင္

(၉/၃) လႊတ္ေတာ္အေပၚ အေကာင္းျမင္မိရျခင္း အေၾကာင္းရင္း။

က်ေနာ္႔ရဲ့ တင္ျပခ်က္ေတြမွာ လႊတ္ေတာ္ကို ခ်ဥ္းကပ္စည္းရုံးျပီး ဥပေဒမ်ားကို ျပင္ဆင္ေရး၊ မေကာင္းတဲ့ ဥပေဒမ်ားကို ရုပ္သိမ္းေရး အၾကိမ္ၾကိမ္ေဆြးေႏြးခဲ့တဲ့အတြက္ စာဖတ္သူမ်ားက က်ေနာ္႕ကို ဒီလႊတ္ေတာ္အေပၚ အယံုအၾကည္ၾကီးလြန္းရဲ့လို႕ အျမင္ကပ္ႏိုင္ပါတယ္။ ကပ္လည္း ကပ္သင့္ပါတယ္။ က်ေနာ္လည္း ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုကို လက္မခံခဲ့သူပါ။ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲကေန ေပၚေပါက္လာတဲ့ လႊတ္ေတာ္၊ အစိုးရ၊ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ စတဲ့ အာဏာပိုင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအေပၚ အယံုအၾကည္မရွိခဲ့သူပါ။ ဒါေပမည့္ ဒီမိုကေရစီအင္အားစုၾကီးရဲ့ ဦးစီးဦးေဆာင္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ကိုယ္တိုင္က ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုကို လက္ခံျပီး ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲက တဆင့္ လႊတ္ေတာ္ထဲေရာက္သြားျပီးမွေတာ့ က်ေနာ္႕လို သာမာန္လူတစ္ေယာက္ရဲ့ မယံုၾကည္မႈဟာ အေရးမပါေတာ့ပါ။ က်ေနာ္ကိုယ္တိုင္ တစ္တပ္တစ္အားပါဝင္ တည္ေဆာက္ခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံတကာဖိအားေပးမႈမ်ားနဲ႕ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ့ စီးပြါးေရးပိတ္ဆို႕အေရးယူမႈေတြပါ တေျဖးေျဖး ရုပ္သိမ္းသြားျပီးတဲ့ေနာက္မွာေတာ့ စိတ္ပ်က္လက္ပ်က္နဲ႕ ေဘးထြက္ထိုင္မေနပဲ၊ အေဝးကေန လက္သီးလက္ေမာင္းတန္းမေနပဲ အေျပာင္းအလဲမ်ား အမွန္တကယ္ျဖစ္ေပၚႏိုင္ေရးအတြက္ လက္ရွိအေျခအေနနဲ႕ အျဖစ္သင့္ဆုံးလမ္းေၾကာင္းတစ္ခုကို ရွာေဖြတင္ျပေနတာပါ။

ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ကလည္း အတန္အသင့္ တိုးတက္ေျပာင္းလဲေနတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုနဲ႕ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲရဲ့ ရလဒ္ေၾကာင့္ ၾကံ့ခိုင္ေရးပါတီနဲ႕တပ္မေတာ္က ကိုယ္စားလွယ္အမ်ားစုနဲ႕လႊမ္းမိုးထားျပီး တိုင္းရင္းသားနဲ႕ အတိုက္အခံအင္အားစုက ကိုယ္စားလွယ္အနည္းငယ္သာရွိတဲ့ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ဟာ က်ေနာ္တို႕ထင္ျမင္ခဲ့သလို အစိုးရေဆာင္ရြက္သမွ်ကို တံဆိတ္တုံးထု အတည္ျပဳေပးရတဲ့ ဟန္ျပလႊတ္ေတာ္ သက္သက္မဟုတ္ေတာ့ပါ။ အာဏာရပါတီကိုယ္စားျပဳ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားကိုယ္တိုင္က အစိုးရရဲ့လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကို တက္တက္ႂကြႂကြစီစစ္တာ၊အစိုးရတင္တဲ့ဘတ္ဂ်က္မွာ မလိုအပ္ဘူးထင္တာေတြကို ရဲရဲတင္းတင္း ျဖတ္ေတာက္ဖို႕ ၾကိဳးစားၾကတာ၊ အစိုးရရဲ့ကတိကဝတ္ေတြကို လက္ေတြ႕က်က်ေဝဘန္စီစစ္တာ၊ ျပည္သူေတြရဲ့အသံကို နားေထာင္ဖို႕ၾကိဳးစားတာေတြကို ေတြ႕ျမင္ေနရပါတယ္။ တကယ္႔ ဒီမိုကေရစီလႊတ္ေတာ္တစ္ခုလို ရာႏႈံးျပည့္ေက်နပ္အားရစရာ မရွိေသးေပမည့္ က်ေနာ္တို႕ ၾကိဳတင္ေမွ်ာ္လင့္ထားတာထက္ ပိုျပီးတက္ႂကြတဲ့ ဥပေဒျပဳအဖြဲ႕အစည္းျဖစ္လာတာကို ေတြ႕႕ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ဒီလႊတ္ေတာ္မွာ ျပည္သူလူထုက အမွန္တကယ္ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္တဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ေတြ ပိုျပီးမ်ားျပားလာရင္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ဟာ ပိုျပီးအားေကာင္းလာလိမ့္မယ္။ အစိုးရနဲ႕ တရားစီရင္ေရးစနစ္ကို ပိုျပီး စီစစ္ေဝဘန္ႏိုင္မယ္။ ဒီမိုကေရစီအေျပာင္းအလဲအတြက္ ပိုျပီးအားကိုးရတဲ့ အင္စတီက်ဴးရွင္းၾကီး ျဖစ္လာလိမ့္မယ္လို႕ ယံုၾကည္လာမိပါတယ္။ ဒီလိုယံုၾကည္မႈနဲ႕ ၂၀၁၅ခုႏွစ္၊ႏိုဝင္ဘာလမွာ က်င္းပမယ္ဆိုတဲ့အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲကို ပိုျပီးစိတ္ဝင္စားလာခဲ့ပါတယ္။

(၁၀) ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲႏွင့္ ပါတ္သက္၍…။

ေခါင္းေဆာင္တစ္ေယာက္က ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ ျဖတ္သန္းသြားရမည့္ မွတ္တိုင္တစ္ခုျဖစ္တယ္။ ခရီးဆုံးပန္းတိုင္မဟုတ္ဘူးလို႕ ေျပာတာ ၾကားဘူးပါတယ္။ မွန္ပါတယ္။ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ ဒီမိုကေရစီေရးေျပာင္းလဲမႈေတြအတြက္ ခရီးဆုံးပန္းတိုင္မဟုတ္ပါ။ ျဖတ္သန္းသြားရမည့္ မွတ္တိုင္တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမည့္ ေလးေလးနက္နက္ျဖတ္သန္းသြားရမည့္ အေရးၾကီးတဲ့ မွတ္တိုင္တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေရြးေကာက္ပြဲကို ဒီမိုကေရစီအင္အားစုဘက္က စနစ္တက်၊ စည္းစည္းရုံးရုံး မျဖတ္သန္းႏိုင္ရင္ ေရွ႕ဆက္ရမည့္ခရီးမွာ ဒီမိုကေရစီအေျပာင္းအလဲမ်ားကို အားနည္းေႏွးေကြးေစႏိုင္ပါတယ္။

အထက္မွာ တင္ျပခဲ့သလိုပဲ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္မွာ စတင္တာဝန္ယူမည့္ ဒုတိယအၾကိမ္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ကို ျပည္သူလူထုက အမွန္တကယ္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္တဲ့ ျပည္သူ႕ကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႕ ဖြဲ႕စည္းႏိုင္မယ္ဆိုရင္ အဲဒီလႊတ္ေတာ္ထဲမွာ တပ္မေတာ္သားကိုယ္စားလွယ္ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈံးရွိဦးေတာ့ လႊတ္ေတာ္ဟာ ပိုျပီးေတာ့အားေကာင္းလာမယ္။ လူထုအသံကို ပိုျပီးနားေထာင္လာမယ္။ လူထုအလိုရွိတဲ့ ဥပေဒျပင္ဆင္ခ်က္ေတြ ပိုျပီးေဆာင္ရြက္ႏိုင္မယ္။ ျပည္သူလူထုရဲ့ လြတ္လပ္မႈေတြ၊ အခြင့္အေရးေတြကို ကန္႕သတ္ထားတဲ့ တည္ဆဲဥပေဒေတြကို ရုပ္သိမ္းႏိုင္မယ္။ အစိုးရကို ပိုျပီး စီစစ္ႏိုင္မယ္။ အစိုးရအဖြဲ႕ထဲက အဂတိလိုက္စားမႈေတြ၊ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈေတြ၊ အရည္အခ်င္းမျပည့္ဝတာေတြကို ပိုျပီးေဝဘန္ႏိုင္မယ္။ တရားစီရင္ေရးစနစ္ကို ေျဖာင့္မတ္မွန္ကန္ေစမယ္။ တပ္မေတာ္နဲ႕ အရပ္ဘက္ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားအၾကား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြ ပိုမ်ားျပီး စစ္ဘက္-အရပ္ဘက္ဆက္ဆံေရး တိုးတက္ေကာင္းမြန္ႏိုင္မယ္။ ဒီမိုကေရစီအေျပာင္းအလဲကို ပိုျပီးအားေကာင္းေစလိမ့္မယ္လို႕ က်ေနာ္ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ အဲဒီလို ျဖစ္ႏိုင္ဖို႕ အေရးအၾကီးဆုံးက ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲကို သန္႕ရွင္းမွ်တစြာ က်င္းပႏိုင္ေရးနဲ႕ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားနဲ႕ မဲဆႏၵရွင္မ်ားက ေရြးေကာက္ပြဲဗဟုသုတအျပည့္အဝနဲ႕ တက္ႂကြႏိုးၾကားစြာ ပါဝင္ဆင္ႏႊဲေရးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ 

လက္ရွိအေျခအေနမွာ ေရြးေကာက္ပြဲကို တာဝန္ခံက်င္းပေပးမည့္ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္အေပၚ ေဝဘန္ေနၾကတာေတြ၊ ေကာ္မရွင္ကို ျပန္လည္ဖြဲ႕စည္းဖို႕ ေတာင္းဆိုေနၾကတာေတြကို ၾကားသိေနရပါတယ္။ က်ေနာ္ကိုယ္တိုင္လည္း ေကာ္မရွင္ဥကၠ႒က ဒုဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးေဟာင္းနဲ႕ ၾကံ့ခိုင္ေရးပါတီေခါင္းေဆာင္ေဟာင္းတစ္ေယာက္ ျဖစ္ေနတာ၊ ေကာ္မရွင္ရုံးအဆင့္ဆင့္မွာ တပ္မေတာ္အရာရွိေဟာင္းမ်ားက တာဝန္ယူထားတာေတြကို ေထာက္ျပေဝဘန္ခဲ့ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ကို ဘယ္လိုပုဂိၢဳလ္ေတြနဲ႕ ဖြဲ႕ဖြဲ႕၊ မေက်နပ္သူ၊ မယံုၾကည္သူေတြက အျမဲတမ္းရွိေနဦးမွာပါ။ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအရ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ကို သမၼတက ခန္႕အပ္တာဝန္ေပးရတာမို႕ ဘယ္သူေတြပဲ ပါဝင္သည္ျဖစ္ေစ၊ သမၼတ စိတ္တိုင္းက် ခန္႕အပ္တဲ့ ေကာ္မရွင္အျဖစ္ စြပ္စြဲခံရမွာပါ။ ဒီေတာ့ ေကာ္မရွင္ဖြဲ႕စည္းမႈထက္ ေကာ္မရွင္ရဲ့ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္မႈေတြကို ေလ့လာၾကည့္တာ ပိုျပီးသင့္ေတာ္မယ္ ထင္ပါတယ္။

(၁၀/၁) ေရြးေကာက္ပြဲမ်ား ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရး၊

ေလ့လာၾကည့္တဲ့အခါ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ဟာ ဥေရာပသမဂၢ၊ အေမရိကန္အစိုးရစတဲ့ ႏိုင္ငံတကာအစိုးရမ်ားနဲ႕ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေနတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ယင္းအစိုးရမ်ားရဲ့ ကိုယ္စား European Union Election Support Team နဲ႕ ဆြစ္ဇာလန္ႏိုင္ငံအေျခစိုက္ International Institute for Democracy and Election Assistance (IDEA) ၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွ International Foundation for Electoral System (IFES) မ်ားက ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ကို ႏိုင္ငံတကာအဆင့္မီ သန္႕ရွင္းမွ်တေသာ ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပေရးဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းမ်ား၊ မဲစာရင္းေကာက္ယူျခင္းမ်ား၊ ဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒနဲ႕ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းမ်ား ေရးဆြဲထုတ္ျပန္ေရးအတြက္အနီးကပ္ကူညီေနတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ေကာ္မရွင္ကိုယ္တိုင္ကလည္း ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား၊ ႏိုင္ငံတကာနဲ႕ ျပည္တြင္းအရပ္ဘက္လူထုအဖြဲ႕အစည္းမ်ားနဲ႕ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးျပီး ေရြးေကာက္ပြဲေအာင္ျမင္ေရး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေနတာ ေတြ႕ရပါတယ္။

အထူးျခားဆုံးကေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားကို ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲကို ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာဖို႕ ဖိတ္ေခၚထားတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီကေန႕အထိ ေကာ္မရွင္ဟာ ဥေရာပသမဂၢကိုယ္စား IDEA၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကိုယ္စား IFES နဲ႕ အေမရိကန္သမၼတေဟာင္း ဂ်င္မီကာတာ ဦးေဆာင္တဲ့ The Carter Center တို႕ကို ႏိုင္ငံတကာ ေရြးေကာက္ပြဲေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသူမ်ား ေစလႊတ္ခြင့္ျပဳဖို႕ သေဘာတူထားတယ္လို႕ သိရပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံျခားသံရုံးမ်ား၊ အာဆီယံအဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံမ်ားကိုလည္း ေရြးေကာက္ပြဲေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ခြင့္ျပဳမယ္လို႕ သိရပါတယ္။ ျပည္တြင္းက အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားကလည္း မဲ႐ံုမ်ားမွာ ကိုယ္စားလွယ္ေစလႊတ္ ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာႏိုင္ၾကပါလိမ့္မယ္။

အဲဒီလို ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပ ေရြးေကာက္ပြဲေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာျခင္းမ်ားကို ခြင့္ျပဳတာက ေရြးေကာက္ပြဲရဲ့ သန္႕ရွင္းမွ်တမႈကို အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိ အာမခံခ်က္ေပးျပီး မသမာမႈေတြရွိရင္လည္း ခ်က္ခ်င္းေဖာ္ထုတ္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းမ်ားနဲ႕ ျပည္တြင္းအရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားနဲ႕ ညွိႏိႈင္းတိုင္ပင္ျပီး ၂၀၁၅ ခုႏွစ္၊ မတ္လ ၂၀ ရက္ေန႕မွာ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က ထုတ္ျပန္ေၾကညာတဲ့ "ျပည္တြင္းေရြးေကာက္ပြဲေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသူမ်ား၏ က်င့္ဝတ္မ်ား" နဲ႕ "ႏိုင္ငံတကာေရြးေကာက္ပြဲေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသူမ်ား၏ က်င့္ဝတ္မ်ား" ဟာလည္း လက္ခံႏိုင္စရာျဖစ္တယ္လို႕ ၾကားသိရပါတယ္။

(၁၀/၂) ၾကိဳတင္မဲျပႆနာႏွင့္ လူထု၏အခန္းက႑

ျပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အတိုက္အခံကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းအမ်ားစုဟာ ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပတဲ့ေန႕၊ မဲစာရင္းေရတြက္ခ်ိန္မွာ ေထာက္ခံမဲအမ်ားစုနဲ႕ အႏိုင္ရခဲ့ၾကျပီး ေနာက္တစ္ေန႕မွာ ဘယ္ကေရာက္လာမွန္းမသိတဲ့ ၾကိဳတင္မဲေတြေၾကာင့္ ရွုံးနိမ့္ခဲ့ရတာကို သတိရေနၾကဆဲပါ။ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က ဒီျပႆနာ ထပ္မျဖစ္ေစဖို႕ ၾကိဳတင္မဲဆိုင္ရာ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းမ်ားကို ၾကိဳတင္ေၾကညာထားပါတယ္။ မဲဆႏၵနယ္တစ္ခုမွာ ၾကိဳတင္မဲ ေပးခြင့္ရွိသူဟာ အနည္းစုသာျဖစ္ျပီး ၾကိဳတင္မဲေပးခြင့္ရွိသူမ်ားရဲ့ အမည္စာရင္းကို မဲ႐ံုအလိုက္၊ မဲဆႏၵနယ္အလိုက္ ၾကိဳတင္ေၾကညာထားမွာမို႕ အနည္းဆုံး မဲ႐ံုတစ္႐ံုမွာ ရွိမည့္ ၾကိဳတင္မဲအေရအတြက္ကို ၾကိဳတင္သိျပီးသား ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲေန႕မွာ ေရတြက္တဲ့ ၾကိဳတင္မဲအေရအတြက္က ၾကိဳတင္ေၾကညာထားတာထက္ ပိုမ်ားေနရင္ မ႐ိုးသားမႈျဖစ္ေနျပီဆိုတာ ခ်က္ခ်င္းသိႏိုင္ပါတယ္။ ျပီးေတာ့ ၾကိဳတင္မဲေပးသူမ်ားဟာလည္း လွ်ိဳ႕ဝွက္မဲေပးစနစ္နဲ႕ မဲေပးရမွာျဖစ္ျပီး မဲလက္မွတ္နဲ႕ အတူရရွိမည့္ စာအိပ္ထဲမွာ မိမိတို႕ရဲ့ ဆႏၵမဲလက္မွတ္ကိုထည့္၊ စာအိပ္ကို ပိတ္ျပီး သက္ဆိုင္ရာကတဆင့္ သက္ဆိုင္ရာ မဲ႐ံုဆီ ျပန္ပို႕ေပးရမွာပါ။ ရပ္ကြက္ထဲက က်န္းမာေရးမေကာင္းသူမ်ားထံ ေကာ္မရွင္အဖြဲ႕ဝင္မ်ားက ၾကိဳတင္မဲ သြားေရာက္ေကာက္ခံရာမွာ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ားရဲ့ မဲ႐ံုကိုယ္စားလွယ္မ်ားနဲ႕ ေရြးေကာက္ပြဲေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသူမ်ား လိုက္ပါၾကည့္႐ႉခြင့္ရွိပါတယ္။ သက္ဆိုင္ရာ မဲရုံကို ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပတဲ့ေန႕ ညေန (၄) နာရီ ေနာက္ဆုံးထားျပီး ေရာက္လာတဲ့ ၾကိဳတင္မဲမ်ားကိုသာ မဲစာရင္းေရတြက္ရာမွာ ထည့္သြင္း ေရတြက္ရမွာျဖစ္ျပီး ညေန (၄) နာရီေနာက္ပိုင္းေရာက္လာတဲ့ ၾကိဳတင္မဲမ်ားဟာ ပယ္မဲမ်ား ျဖစ္သြားပါလိမ့္မယ္။ 

ေနာက္တစ္ခုက မဲဆႏၵရွင္လူထုရဲ႕အခန္းက႑ျဖစ္ပါတယ္။ လူထုကုိယ္၌ကလည္း မိမိတို႕ရဲ႕တာဝန္နဲ႔ အခြင့္အေရးကုိ ေသခ်ာသိဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္။ လူထုကုိယ္၌က မိမိကုိယ္တုိင္က မဲေပးပုိင္ခြင့္ရွိတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ မဲစာရင္းေၾကျငာတဲ့အခ်ိန္မွာ ကိုယ္တိုင္သြားေရာက္ စစ္ေဆးၾကည့္႐ႉဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ မဲစာရင္းမွာ မထည့္ထားဘူးဆုိလုိ႔ရွိရင္ အခ်ိန္မီ သက္ဆုိင္ရာကုိ အေၾကာင္းၾကားၿပီးေတာ့ ကိုယ့္နာမည္ကုိ မဲစာရင္းမွာ ပါဝင္ဖုိ႔ ေတာင္းဆုိရပါမယ္။ အလားတူပဲေသဆုံးၿပီးသားလူေတြ၊ တုိင္းျပည္အတြင္းမွာမရွိေတာ့တဲ့လူေတြ မဲစာရင္းမွာ ပါေနတယ္ဆုိလုိ႔ရွိရင္ အဲဒီမဲေတြကုိ ဖ်က္ေပးဖုိ႔ ေတာင္းဆုိရပါမယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲေန႕မွာလည္း မဲေပးတဲ့စနစ္ကို နားလည္ဖို႕လိုပါတယ္။ လူတစ္ေယာက္က ဘယ္လို မဲေပးရမယ္ဆုိတာ ေသခ်ာနားမလည္ဘူးဆုိရင္ သူ႕ရဲ့ မဲလက္မွတ္ဟာ အလြယ္တကူ ပယ္မဲျဖစ္သြားႏိုင္ပါတယ္။ ပယ္မဲေတြမ်ားျပီဆိုရင္ လူထုက သူတုိ႔တကယ္ယုံၾကည္တဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းကို ေရြးေကာက္ပြဲကတစ္ဆင့္ တင္ေျမႇာက္ဖုိ႔ဆုိတာ အေတာ္ ခက္ခဲသြားႏိုင္ပါတယ္။ အခုအခ်ိန္ကစၿပီးေတာ့ သတင္းမီဒီယာေတြ၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ၊ အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႕ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ကိုယ္တိုင္က လူထုကိုေရြးေကာက္ပြဲဆုိင္ရာ ပညာေပးျခင္းေတြလုပ္မယ္၊ ေနာက္ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းေတြကလည္း ကူညီၾကမယ္ဆိုရင္ လူထုမွာေရြးေကာက္ပြဲမတုိင္ခင္ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ နားလည္သိျမင္မႈေတြရွိလာပါလိမ့္မယ္။